Όντως η ελληνική ναυτιλία αφελληνίζεται;

Πέμ, 19/10/2017 - 18:36

Η ατολμία να βρεθεί τρόπος απασχόλησης περισσότερων καταρτισμένων ελλήνων ναυτικών στα ελληνόκτητα ποντοπόρα πλοία φέρνει πάλι στο τραπέζι την ανησυχία για τον κίνδυνο «αφελληνισμού» της ναυτιλίας μας.
Αφορμή για τη συζήτηση έδωσε η παρουσία του συμπατριώτη μας, Προέδρου της Ε.Ε.Ε., κυρίου Θόδωρου Βενιάμη πριν λίγες μέρες στο Αμφιθέατρο του Πανεπιστημίου Αιγαίου και τα όσα ειπώθηκαν για την επάνδρωση των ελληνόκτητων πλοίων.
Για να προσδιορίσουμε την πραγματική διάσταση του εν λόγω θέματος ας δούμε πρώτα τι εννοούμε ως ελληνική ναυτιλία.
Είναι, λοιπόν, ελληνική ναυτιλία μόνο τα υπό ελληνική σημαία πλοία; Είναι ο αριθμός των ελληνόκτητων πλοίων με μερικό πλήρωμα ‘Έλληνες σε ξένα νηολόγια π.χ. Λιβερίας, Παναμά, Κύπρου κλπ. ή είναι τα 4.100 περίπου ελληνόκτητα ποντοπόρα πλοία με ελληνική και ξένη σημαία με έδρα της διαχείρισής τους στην Ελλάδα, στελέχη γραφείου Έλληνες, αξιωματικούς Έλληνες, εκπαίδευση και κατάρτιση στην Ελλάδα, νομική-ασφαλιστική-χρηματοπιστωτική-τεχνική κλπ. υποστήριξη από γραφεία στην Ελλάδα, εφοπλιστές που να ζουν στην Ελλάδα κοκ;
Είμαι βέβαιος ότι όλοι συμφωνούμε στην τελευταία εκδοχή.
Στις αρχές του περασμένου αιώνα όταν οι έλληνες καραβοκύρηδες περνούσαν από τα πανιά στα βαπόρια για αρκετά χρόνια μεγάλος αριθμός μηχανικών, πλοιάρχων και στελέχη των γραφείων ήταν Εγγλέζοι. Η διαχείριση δινόταν σε ξένα γραφεία και στα ελάχιστα ελληνικά που τότε υπήρχαν στο Λονδίνο.
Μεταπολεμικά πια τα πράγματα είχαν «μπατάρει». Οι έλληνες εφοπλιστές κατέκτησαν τη Νέα Υόρκη και το City. Έλληνες αρχικαπετάνιοι και αρχιμηχανικοί κατέλαβαν τις διευθυντικές θέσεις και πτυχιούχοι των πολυτεχνείων και πανεπιστημίων της Ελλάδας και του εξωτερικού επάνδρωσαν τα «τεχνικά πόστα» των γραφείων, τα νομικά τμήματα, λογιστήρια, chartering κ.λπ.
Σε δύο δεκαετίες από τον πόλεμο η ελληνική εμπορική ναυτιλία είχε υπερκεράσει όλες τις παραδοσιακές ναυτιλιακές χώρες και κατέλαβε την πρώτη και αδιαμφισβήτητη θέση στον κόσμο.
Ο «Πειραιάς» έχει γίνει ναυτιλιακό κέντρο της Ευρώπης, τα μεγαλύτερα γραφεία από όλο το ναυτιλιακό φάσμα δραστηριοτήτων έχουν εγκατασταθεί ή ιδρύσει γραφεία στο μεγάλο λιμάνι και στην Αθήνα.
Για να μην μακρηγορώ, εκείνη την εποχή και για χρόνια μετά η ελληνική ναυτιλία είχε αρκετές χιλιάδες ναυτικούς στις κατώτερες θέσεις πληρώματος αλλά πολύ μικρό αριθμό υψηλόβαθμων στελεχών στις ναυτιλιακές επιχειρήσεις του λεγόμενου maritime cluster.
Σήμερα έχουμε αντίστροφη εικόνα. Ελάχιστους έλληνες ναυτικούς σε κατώτερα πληρώματα και τη μεγαλύτερη ναυτιλία του κόσμου που τη διευθύνουν χιλιάδες Έλληνες υψηλού κύρους και γνώσεων και οι οποίοι ηγούνται των μεγαλύτερων διεθνών ναυτιλιακών οργανισμών.
Το γεγονός ότι χάθηκαν θέσεις στα κατώτερα πληρώματα των ελληνόκτητων πλοίων είναι δυσάρεστο, δεν σημαίνει όμως ότι η ναυτιλία μας είναι αφελληνισμένη: είναι πιο ελληνική από ποτέ με τεράστιες δυνατότητες και ευκαιρίες για δουλειές στους νέους.
Τι γίνεται όμως για την αξιοποίηση αυτών των δυνατοτήτων; Ό,τι γίνεται και στους άλλους ελπιδοφόρους επιχειρηματικούς τομείς τα τελευταία χρόνια: τίποτα.
Το βαπόρι για να σου «δώσει» θέλει τρία στηρίγματα: management, καλό πλήρωμα και σοβαρή πολιτεία, δηλαδή καινοτόμο διοικητικό φορέα και σταθερό θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας.
Στην περίπτωσή μας ποιος από τους παραπάνω συντελεστές δεν αποδίδει; Εύκολη απάντηση, μόνο η πολιτεία, οι κυβερνήσεις.
Σκαστά παραδείγματα αποτυχίας της ναυτιλιακής πολιτικής: η αδυναμία να καταστεί η Ελλάδα ευρωπαϊκό κέντρο ναυτικής εκπαίδευσης με τεχνογνωσία ενός αιώνα, η αδυναμία να αναχαιτίσει τις διαρροές ελληνόκτητων πλοίων στα νηολόγια τρίτων χωρών, η μετεγκατάσταση ναυτιλιακών δραστηριοτήτων ελληνικών επιχειρήσεων σε άλλες χώρες και τέλος η αδυναμία εκσυγχρονισμού του διοικητικού της φορέα και του νομοθετικού της πλαισίου.
Εν κατακλείδι: Η ναυτιλία μας είναι ελληνική και δυνατή όσο ποτέ, με γνώση, με ικανούς επιχειρηματίες, ναυτικούς και επιστήμονες. Οι πολιτικοί με πολιτικό θάρρος και όραμα λείπουν να χαράξουν τη σωστή πορεία δίχως αγκυλώσεις και ιδεολογήματα για να ανέβουμε ψηλότερα, με ακόμα περισσότερες θέσεις επαγγελματικής αποκατάστασης για τους νέους μας σε στεριά και θάλασσα!
 
Σταύρος Γ. Μιχαηλίδης
Β’ Μηχανικός Ε.Ν.
Υποναύαρχος (ε.α.) Λ.Σ. 
 

Άλλες απόψεις: Του Σταύρου Μιχαηλίδη