Σπανίως πάω σε πίτες. Προτιμώ τα… ανεμπικαριά του χωριανού μου του Πανάδη στα Μεστά και του μέγα Αντιδημάρχου Βορείας Χίου Κώστα Ριμική. Είχα μάλιστα προτείνει στους τέσσερις αιρετούς μας, τον καιρό, που δυσκολεύονταν να κλείσουν ένα ρημάδι ραντεβού να δούν από κοινού τα προβλήματα του νησιού, να το κάνουν σε ένα τέτοιο χώρο, να δούν πως λύνονται τα ζητήματα.
Τέλος πάντων ο Φάρος είναι εξαίρεση, όπως και η Ένωση Αγιοπαρασκευουσίων, που ελπίζω να βρώ χρόνο να πάρω το κομμάτι μου του… χρόνου.
Στην πίτα λοιπόν του Φάρου και ανερχόμενος την κλίμακα της αιθούσης, για να θυμηθούμε τον παππού Παπαδιαμάντη, είδα αυτά τα μάτια να με κοιτάνε.
Εκφραστικά, γεμάτα αποφασιστικότητα αλλά και πόνο και μια γλυκύτητα, που του αφαιρούσε η στολή. Διότι απέναντι μου έβλεπα ένα σπάνιο πορτρέτο του Στρατηγού Πλαστήρα, σε μεγάλη ηλικία βέβαια και με πολιτική περιβολή.
Η πανταχού παρούσα Γεωργίτσα με πήρε χαμπάρι, που λέμε στα Μικρασιάτικα και με πληροφόρησε τα καθέκαστα, τα οποία είπα να τα μεταφέρω και σε σας, έτσι για να τον βλέπετε και εσείς μπαίνοντας στον Φάρο, αφού όπως και κάθε αξία έχει την δική της ιστορία.
Αυτό το πορτρέτο λοιπόν διασώθηκε από τον συγχωρεμένο τον Τάκη Βασιλάκη, που τον βρήκε στα γραφεία του ΠΑΣΟΚ. Εκεί βρίσκονταν όταν την ακμή έφερε η παρακμή, τα γραφεία έκλεισαν και ο Τάκης είπε να διασώσει αυτό που είχε αξία, την ζωγραφιά με τον Πλαστήρα.
Πως βρέθηκε εκεί; Κανείς δεν ξέρει αλλά ίσως ξέρει η… ιστορία. Όσοι δεν το έχετε κάνει, αν σας αρέσει το «σπόρ» ρίξτε μια ματιά στο βιβλίο μου «Μια σταγόνα ιστορίας της Χίου».
Λοιπόν, όπως έγραψε ένας Αμερικανός δημοσιογράφος, που έκανε το ψυχογράφημα μας πριν τον πόλεμο (1940) η Ελλάδα είχε πάντα καμιά δεκαριά Κόμματα, τα εξής… δύο, ένα Βενιζελικό και ένα αντιΒενιζελικό. Ε, στην πρώτη κατηγορία ανήκε το κτίριο, που στέγαζε πάλαι ποτέ τα γραφεία του ΠΑΣΟΚ, ως συνέχεια του Βενιζελικού χώρου, για να το απλοποιήσομε, αφού εκεί στεγάζονταν η Λέσχη Φιλελευθέρων, πάντα κάτω ήταν Καφενείο και δίπλα στο ιστορικό μπαλκόνι του «Πελιναίον» γίνονταν οι πολιτικές ομιλίες των Φιλελευθέρων, εκεί δε μίλησε και ο Νικόλαος Πλαστήρας, ως πολιτικός πλέον.
Την συνέχεια στην κουβέντα, την έδωσε ο Νικολής Φράσκος, τον οποίο συμβουλεύτηκε ο Τάκης, πρώτον για να συντηρήσουν τον πίνακα και δεύτερον για να του βρούν στέγη. Το έργο, μου είπε ο Νικόλας, που πρότεινε στον Τάκη να το δωρίσουν στον Φάρο, όπερ και εγένετο, έγινε από τον Γιώργη Παναγιωτάκη και ελύθη το «μυστήριο» της καλλιτεχνικής πιστότητας. Ο Γιώργης Παναγιωτάκης, μέγας Αγιογράφος της Κρητικής Σχολής, αγιογράφησε την Παναγία Βοήθεια, τον Άγιο Γιάννη στα Κουρούνια και δεκάδες Εκκλησιές, έβαλε δε ανεξίτηλα την σφραγίδα του στην τέχνη του στο νησί μας.
Από εκεί λοιπόν προέκυπτε η μεγάλη εκφραστικότητα του πορτρέτου.
Και τώρα επιτρέψτε μου μια μεγάλη παρένθεση. Η Χίος στο διάβα της ιστορίας της αγάπησε έναν πολιτικό τον Γεώργιο Παπανδρέου, θα πούμε άλλη φορά γιατί, αλλά ερωτεύτηκε μόνο έναν, τον Νικόλαο Πλαστήρα.
Ο υπολοχαγός Πλαστήρας οργάνωσε την άμυνα της μετά την απελευθέρωση. Ήταν ο θρυλικός Διοικητής του Χιακού Συντάγματος στην μάχη του Σκρά. Μιλάμε για τέτοιο δέσιμο, θα γράψω μόνο αυτό και σας παρακαλώ να το κάνετε εικόνα.
Επιστρέφουν οι μαχητές Χιώτες από το μέτωπο και ο Πλαστήρας «διατάζει» τους προύχοντες του τόπου, να στρώσουν ένα τραπέζι, τι ένα, εκατοντάδες, το τραπέζι σχημάτιζε ένα τεράστιο Π στην πλατεία, που σήμερα φέρει το όνομα του και τάϊσε ΟΛΟ το Χιακό Σύνταγμα παστίτσιο (διαστημικό φαί για την εποχή) και κοτόπουλο με πατάτες φούρνου.
Ο ίδιος επικεφαλής των Ευζώνων του, των ειδικών δυνάμεων της εποχής, όχι μόνο έγινε ο «Μαύρος καβαλάρης» της Μικρασίας, αλλά ο σωτήρας των Μικρασιατών (όποιος θέλει ας διαβάσει γιατί) έχοντας πάντα δίπλα του ΜΟΝΟ Χιώτες.
Η συνέχεια του ήταν πολιτική, όπου οι πρόσφυγες ήταν το στήριγμα του και η αδυναμία του, με τα αισθήματα να είναι αμοιβαία.
Ας εκληφθεί το σημείωμα αυτό ως ένα μνημόσυνο στον Τάκη Βασιλάκη, που από το ΠΑΣΟΚ, δια της συμβολής και συμβουλής του Νικολή Φράσκου, διέσωσε το ωραιότερο πορτρέτο του Πλαστήρα στον Φάρο μας.
Υ.Γ: Στο «πηγαδάκι» που έγινε εκεί ο Δήμαρχος Γιάννης Μαλαφής, μου έδειχνε στο κινητό του ένα σπάνιο πίνακα του Ελευθέριου Βενιζέλου, που βρήκε και διέσωσε από ένα Παλαιοπωλείο. Που; Κάθεστε καλά; Στην Τουρκία.
