Όπως είναι γνωστό το χρήμα είναι το οικονομικό μέσο, το οποίο αποδέχονται οι άνθρωποι στις συναλλαγές τους, όπως αγορές αγαθών ή πληρωμές υπηρεσιών, ακόμα και αποταμιεύσεις.
Τα πανάρχαια χρόνια έχουν χρησιμοποιηθεί διάφορα υλικά γι’ αυτό το σκοπό, όπως βόδια, ακόμα κοχύλια ή και πελέκεις. Την εποχή του Ομήρου ως νόμισμα χρησιμοποιούσαν τα βόδια. Αργότερα, στην αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιούσαν ως νομισματικό και ανταλλακτικό μέσο στις εμπορικές τους συναλλαγές μεταλλικές ράβδους, τους λεγόμενους οβολούς. Μια δέσμη έξι οβολών, όσους δηλ. μπορούσε να πιάσει, να αδράξει η παλάμη του ανθρώπου αποτελούσε μία δραχμή.
Η λέξη δραχμή ετυμολογείται από το ρήμα δράττω ή δράττομαι (δραξ, δράκα). Η μία μνα είχε 100 δραχμές, ήταν δηλ. το 1∕ 100 της μνας. Το πρώτο ελληνικό νόμισμα κόπηκε στην Αίγινα στις αρχές του 7ου αι. π. Χ ήταν από άργυρο και κόπηκε από τον Φείδωνα βασιλιά του Άργους. Με το νόμισμα αυτό ουσιαστικά καταργήθηκαν οι σιδερένιες ράβδοι, τις οποίες ο Φείδων κατέθεσε με μια συμβολική κίνηση στον ναό της Ήρας στο Άργος.
Έτσι από τότε άρχισε η επίσημη περίοδος της νομισματικής κυκλοφορίας. Από τότε άρχισαν οι διάφορες πόλεις να κόβουν δικά τους νομίσματα. Η αρχή έγινε από τις πόλεις της Μ. Ασίας. Έτσι κάθε πόλη – κράτος είχε το δικό της νόμισμα…
Τα νέα νομίσματα ήταν μικρά και στρογγυλά, ενώ κάθε πόλη χρησιμοποιούσε δικό της μίγμα μετάλλου και συνήθως κάθε πόλη στην μια όψη απεικόνιζε το σήμα τής πόλης. Το 560 π. Χ στην Ελλάδα έχουμε τις πρώτες εκδόσεις σε δίδραχμα αργυρά που συνήθως απεικόνιζαν θέματα της μυθολογίας, έναν αμφορέα, κεφαλή βοδιού…
Την εποχή του Κλεισθένη το 520 π. Χ κόβονται τετράδραχμα με το κεφάλι της Αθηνάς και στην πίσω όψη η γλαύξ (ενώ στην Αίγινα απεικόνιζε μια θαλάσσια χελώνα). Όμως το νόμισμα που γνώρισε πρωτοφανή διάδοση ήταν το αθηναϊκό τετράδραχμο μέχρι τον 1ο αι. π. Χ. Από την εποχή του Μ. Αλεξάνδρου τετράδραχμα φτάνουν μέχρι τον Ινδό ποταμό, παράλληλα με την κυκλοφορία και άλλων νομισμάτων, όπως των Αιγυπτίων, των Περσών, Σκυθών κα. Όπως ήταν φυσικό η κυκλοφορά πολλών νομισμάτων δημιούργησε και την ανάγκη των τραπεζιτών, οι οποίοι ήσαν αυτοί που μπορούσαν να αναγνωρίσουν αν ένα νόμισμα ήταν γνήσιο ή κίβδηλο. Οι τραπεζίτες** διέθεταν ένα τραπέζι (αρχ. τράπεζα) μια καρέκλα και μια ζυγαριά. Η έδρα τους ήταν μέσα στην στοά της αγοράς (ρ. αγείρω= συναθροίζω). Εδώ υπήρχαν και άλλα δημόσια κτήρια, όπως τα δικαστήρια…
Η εργασία του τραπεζίτη ήταν να αγοράζει και να πουλάει όλων των ειδών τα νομίσματα, να χορηγεί δάνεια, να δέχεται καταθέσεις με επιτόκιο περίπου 10 τοις εκατό. Οι διαφωνίες ήταν συχνές σχετικά με την αξία ή το μίγμα των νομισμάτων και αυτό ήταν η αιτία που δημιουργήθηκε νόμος για τον δοκιμαστή των νομισμάτων. Αυτός έπρεπε να ελέγχει το μίγμα του μετάλλου και την παράσταση του νομίσματος. Τα μέταλλα που χρησιμοποιούσε ήταν ο χρυσός, το ήλεκτρο και ο άργυρος.
Τέλος να πούμε, πως το πρώτο νεοελληνικό νόμισμα κόπηκε επί της αντιβασιλείας του Όθωνος στις 6 Φεβρουαρίου το 1833, ενώ ο Ι. Καποδίστριας ίδρυσε το πρώτο νομισματοκοπείο στην Αίγινα… Ακόμα το 1878 επί βασιλέως Γεωργίου Α΄, το κέρμα των δέκα λεπτών το αποκαλούσαν διώβολον και των πέντε λεπτών οβολόν.
Από την 1η Μαρτίου 2002 η ιστορική δραχμή ανήκει στην Ιστορία και απ’ ότι φαίνεται πολλοί συμπατριώτες μας την αναπολούν…
*υποδιαιρέσεις της αρχαίας δραχμής: 1 δραχμή είχε 6 οβολούς, 2 δρχ. = 1 στατήρας, 100 δρχ. 1 μνα, 6000 δρχ. 1 τάλαντο.
**Σύμφωνα με μαρτυρίες που έχουν σωθεί από την αρχαιότητα, οι αργυραμοιβοί και αργότερα οι τραπεζίτες, ήσαν άνθρωποι ταπεινής καταγωγής όπως ξένοι, μέτοικοι, απελεύθεροι∙ μια και το επάγγελμα του τραπεζίτη δεν ανταποκρινόταν στις ασχολίες ενός ελεύθερου ανθρώπου!... Διαφορετικές εποχές….
Γίνεται γνωστό, πως οι τράπεζες στην αρχαιότητα έκαναν όλες τις τραπεζικές εργασίες που κάνουν και οι σημερινές τράπεζες (π.χ. δάνεια, ενέχυρα, υποθήκες…) ανάμεσα στις οποίες και η τοκογλυφία (βλ. ημεροδανειστές). Ως συνέπεια της στάσης αυτής των τραπεζών ήταν η απώλεια της περιουσίας του δανειολήπτη σε περίπτωση που δεν μπορούσε να πληρώσει τους δανειστές του (μήπως μας θυμίζει κάτι;). Σημειώνουμε πως φημισμένη Τράπεζα στην αρχαία Αθήνα ήταν η Τράπεζα του Πασίωνος (βλ. Ισοκράτους Τραπεζικός).