«Verba volant, scripta manent» η οποία στην ελληνική γλώσσα αποδίδεται ως "τα λόγια πετούν, τα γραπτά μένουν", είναι λατινική παροιμία που συμβουλεύει την αξία που έχει ένα γραπτό κείμενο. Και είναι σοφή ρήση καθώς αντέχει στο χρόνο παρά τις όποιες εξελίξεις στο ηλεκτρονικό γράψιμο το οποίο αν δεν εκτυπωθεί χάνει την αξία του.
Τα γραπτά μένουν, λοιπόν, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και αποτυπώνουν όλα όσα συνέβησαν στο παρελθόν και έχουν αξία καθώς η ιστορία διδάσκει. Κι εμείς πρέπει να γερνάμε αεί διδασκόμενοι. Και τι πιο ευχάριστο να μας δίνεται η ευκαιρία να αναπολούμε τα παλιά, κάτι που μας συγκινεί ιδιαίτερα.
Και ναι μεν υπάρχουν τα βιβλία που παίζουν αυτό το ρόλο, όμως εξίσου σημαντικές είναι και οι εφημερίδες που μπορεί να ασχολούνται με πιο πεζά πράγματα, όμως η συμβολή τους στη καταγραφή της ιστορίας είναι πολύτιμη.
Αφορμή για τα παραπάνω ο δεύτερος τόμος της «Μιας σταγόνας ιστορίας» της περιόδου 1934-1944 του Γιάννη Τζούμα, από τις εκδόσεις άλφα πι. Ένας τόμος που έρχεται στη συνέχεια του πρώτου που κάλυπτε την περίοδο 1911-1934.
Η εξεταζόμενη δεκαετία έφερε τα πάνω κάτω στον κόσμο, στην Ελλάδα αλλά και στη Χίο. Έλαβαν χώρα κοσμοϊστορικά γεγονότα που σημάδεψαν τα έθνη και τους κατοίκους τους και μάλιστα στον χειρότερο βαθμό. Σημάδια που έμειναν ανεξίτηλα ακόμα και 85 χρόνια μετά. Χρόνια δραματικά και δίσεκτα με τραγικές προεκτάσεις.
Μία από τις μεγαλύτερες ιστορικές παρακαταθήκες των εντύπων και των εφημερίδων αποτελεί το αρχείο τους που φιλοξενείται στην βιβλιοθήκη μας. Μέσα από τις σελίδες των εφημερίδων μπορείς να κάνεις μια βόλτα στα ιστορικά γεγονότα των τελευταίων 150 χρόνων, να αφουγκραστείς τον παλμό των προηγούμενων δεκαετιών, να σκαλίσεις τη θράκα προσώπων και γεγονότων.
Πάντα με συγκινούσε το φυλλομέτρημα παλιών εφημερίδων. Αυτό έκανε και ο Γιάννης Τζούμας φέρνοντας στην επικαιρότητα όλα όσα είναι σκεπασμένα με την αχλή του χρόνου από τη συγκεκριμένη περίοδο. Και το κάνει με δεξιοτεχνία απαθανατίζοντας όλα όσα έχουν κάποια αξία. Είναι γοητευτικό να φυλλομετράς παλιές εφημερίδες και ας μην έχουν καμία σχέση με τις σημερινές, τόσο στον αριθμό των σελίδων, όσο και στην ποιότητα. Μέσα σε 4 σελίδες περιλαμβανόταν η ουσία των γεγονότων.
Η επιτυχία του Τζούμα είναι ότι «παντρεύει» με εξαιρετικό τρόπο τα σημαντικά παγκόσμια γεγονότα περιληπτικά με τα ασήμαντα και καθημερινά, αναλυτικά. Και αυτά τα δεύτερα είναι εκείνα που μας ενδιαφέρουν ιδιαίτερα, καθώς έχουν σχέση με το νησί και τις συνήθειες και τις νοοτροπίες των κατοίκων μιας άλλης εποχής. Και αυτές οι λεπτομέρειες κάνουν το διάβασμα ευχάριστο καθώς μεταφέρεσαι, έστω και νοερά, σε μια δεκαετία που γράφτηκε με τα μελανότερα χρώματα στην ιστορία.
Ο δεύτερος τόμος της «Μιας σταγόνας ιστορίας της Χίου 1934-1944» διαβάζεται ευχάριστα και άνετα. Είναι από τα βιβλία που συμβάλλουν σημαντικά στη σχετική βιβλιογραφία, αλλά το πιο σπουδαίο; Παρουσιάζει μια σφαιρική εικόνα του χτες με μορφή ημερολογίου.
Του Δημήτρη Φρεζούλη
