Χθες το βράδυ Τετάρτη 7/2/2018 στη βιβλιοθήκη Κοραή απολαύσαμε και αποθησαυρίσαμε μια πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία της αρχιτεκτόνισσας μηχανικού ΜΑΡΙΑΣ ΞΥΔΑ για τα «ΤΑ ΞΥΣΤΑ ΣΤΟ ΠΥΡΓΙ ΤΗΣ ΧΙΟΥ»
Η ομιλία αυτή είχε σημείο αναφοράς το σχετικό βιβλίο που είχε γράψει η ομιλήτρια μαζί και με άλλο υλικό με στόχο να μας καταδείξει τις καταβολές των ξυστών και την εξέλιξη τους μέχρι τις μέρες μας σαν καθιερωμένη παραδοσιακή αισθητική αξία…
Η ομιλήτρια τόσο με την επιστημονική ερευνητική της προσέγγιση όσο και με την καλλιτεχνική της εμπειρία θεμελιώνει και οριοθετεί αισθητικά τα πυργούσικα ξυστά με κάθε τρόπο.
Κι αυτό για μένα είναι η μεγάλη της προσφορά ως μιας ανήσυχης ευαίσθητης και χαρισματικής επιστήμονος. Η κατοχύρωση δηλαδή ενός τυπικού της παραδοσιακής αυτής αισθητικής αξίας έτσι ώστε να μην ξεφύγει και ξεπέσει σε αισθητικές αυθαιρεσίες…
Μετά την ομιλία μάλιστα μπήκαν ερωτήματα αν αυτή η τέχνη των ξυστών είναι εξελίξιμη και η απάντηση της ομιλήτριας ήταν «ναι»… όμως στο πυργί για ότι γίνεται, τον λόγο έχει πάντοτε η εφορία αρχαιοτήτων.
Η δική μου γνώμη πάνω σε αυτό το ζήτημα είναι η εξής:
Κάθε γλώσσα έχει ένα τυπικό… αν πάρουμε την ελληνική γλώσσα θα δούμε ότι ενώ αυτή μιλιέται χιλιάδες χρόνια με το ίδιο τυπικό είναι αλλιώτικη η ομηρική γλώσσα… αλλιώτικη η γλώσσα του Θουκυδίδη κι αλλιώτικη η σημερινή ομιλούμενη γλώσσα...
Δηλαδή η γλώσσα μας εξελίχτηκε κι εμπλουτίσθηκε σαν ζωντανός οργανισμός αλλά το τυπικό της παραμένει το ίδιο.
Το ίδιο ισχύει για κάθε είδους γλώσσα… αρχιτεκτονική γλώσσα, λαογραφική, μουσική για κάθε μητρική εν πάση περιπτώσει αισθητική γλώσσα.
Κατά τη γνώμη μου λοιπόν η πολύ σημαντική προσφορά της αρχιτεκτόνισσας ΜΑΡΙΑΣ ΞΥΔΑ είναι ότι με το έργο της αυτό, ουσιαστικά, ανακάλυψε και ανασύστησε το ΤΥΠΙΚΟ αυτής της υπέροχης αισθητικής παραδοσιακής αξίας.
Και η εργασία της αυτή αποτελεί το εγκυρότερο σημείο αναφοράς για τους αρχαιολόγους και όχι μόνο, για την σωστή και οικονομημένη εξέλιξή του. Όπου θα αποκλείονται οι αυθαιρεσίες και η ανάμιξη με άλλες ετερόκλητες αισθητικές…
Μανώλης Φύσσας
