Κύπρος… 15ος αιώνας. Βασιλιάς του νησιού ο Φράγκος Ιωάννης Β’ de Lusignan που το 1442 θα παντρευτεί την αρχοντοπούλα από τον μακρινό Μυστρά την Ελένη(1428-1458) μοναχοκόρη του Δεσπότη του Μυστρά Θεοδώρου Β’ Παλαιολόγου.
Η βασίλισσα πλέον της Κύπρου Ελένη φτάνοντας από τον Ορθόδοξο Μυστρά στο πλήρως Φράγκικο νησί της Κύπρου αποφασίζει να διαφυλάξει την Ελληνική Πολιτιστική παράδοση, την Ορθόδοξη θρησκεία κι όλα όσα διδάχτηκε στην γη των προγόνων της στον Ορθόδοξο Μυστρά…
Έτσι η περήφανη ανιψιά του τελευταίου αυτοκράτορα του Βυζαντίου του Κωνσταντίνου ΙΑ’ Παλαιολόγου μεταξύ άλλων ξεκινά αγώνα για την επαναφορά-διάδοση και επικράτηση της Ορθοδόξου Πίστεως.
Αρχίζει την ανέγερση Ναών και Μοναστηριών Ορθοδόξων…
Μέσα στο Φράγκικο Κάστρο (κατόπιν Ενετικό) της πόλης της Λευκωσίας θα βρεθεί σε μια περιοχή που την πνίγει ο άγριος θάμνος με το όνομα άλινια, θα βρεθεί μια εικόνα της Παναγίας.
Εδώ και θα κτίσει η ευσεβής Ελένη τον Ναό της Παναγίας της Χρυσαλινιώτισσας και η εικόνα του Ναού θα γίνει τόπος προσκύνησης από τότε- 15ος αιώνας-, μέχρι ότου στις μέρες μας μεταφέρθηκε στο Βυζαντινό Μουσείο Λευκωσίας του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’.(στη θέση της πρωτότυπης σήμερα αντίγραφο).
Εκκλησία Παναγίας Χρυσαλινιώτισσας, εντός των τειχών της Λευκωσίας και κοντά στην πράσινη γραμμή. Οικοδομή του 15ου αιώνα με πολλές μετατροπές έως σήμερα. Πρόκειται για τον παλαιότερο Ορθόδοξο-Βυζαντινό Ναό της Κύπρου που έχει σωθεί. Αξίζει τον κόπο να τον επισκεφτούν όσοι βρεθούν αυτές τις μέρες στο μαρτυρικό νησί της Κύπρου και εκεί κοντά στο Ναό και φυσικά μέσα στο Κάστρο θα γνωρίσουν και μια περιοχή που από εκείνα τα παλιά χρόνια φέρει την ονομασία ‘Χρυσαλινιώτισσα’.
Madre de la Consolazione, το Φράγκικο όνομα της εκκλησίας την εποχή που την έκτισε η Ελένη Παλαιολογίνα για τις ανάγκες των Ορθοδόξων.
Η βασίλισσα Ελένη ‘έφυγε’ πρόωρα σε ηλικία μόλις 30 ετών τον Απρίλη του 1458, αλλά η εκκλησία της ‘έμεινε’ με το όνομα Παναγία η Χρυσαλινιώτισσα, έμεινε μέχρι σήμερα τόπος ιερός, τόπος λατρείας της Μητέρας Παναγίας…
Από Ωδή β’.
…Αγνή Παρθένε Δέσποινα
Άχραντε Θεοτόκε
Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε
Παρθένε Μήτηρ Άνασσα
Πανένδροσε τε πόκε
Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε...
Η Εικόνα που βρέθηκε στην περιοχή με τους αγριόθαμνους- τα άλινια-, και για αιώνες οι πιστοί Ορθόδοξοι σ’ αυτήν κατέφευγαν και καταφεύγουν για προσκύνηση, βοήθεια κι ευχή, είναι η μοναδική στον κόσμο εικόνα με το όνομα…
«Δίδυμη Παναγία»
Δίδυμη Παναγία: εικόνα όπου η Παναγία εικονίζεται να κοιτά και δεξιά και αριστερά. Παναγία <Αγαπητική ή Ενωτιτζή> λένε την Παναγία που είναι στραμμένη αριστερά και η άλλη που είναι στραμμένη αντίθετα (δηλαδή δεξιά) λέγεται< Παναγία Μισιτιτζή ή Χωριστική>.
Στην Παναγία Αγαπητική καταφεύγουν οι αρραβωνιασμένοι, οι νιόπαντροι και οι χωρισμένοι για τους χαρίσει η Παναγία ευτυχία, ένωση, αγάπη… Στην δε Μισιτιτζή καταφεύγουν οι Ορθόδοξες μητέρες για να τους προστατέψει τις κόρες τους από την διαφθορά και την ανηθικότητα και γι’ αυτό το σκοπό πήγαιναν σ’ αυτή να ανάψουν κερί και να προσευχηθούν.
Δίδυμη Παναγία: η εικόνα της Παναγίας –μέχρι πρόσφατα- στον Ναό της Παναγίας Χρυσαλινιώτισσας εντός των τειχών της Λευκωσίας. Η λατρεία αυτής της εικόνας (αντίγραφο της στο δεξιό τέμπλο του Ναού), οι ειδικοί γράφουν ότι θυμίζει την λατρεία της <Επιστροφίας Αφροδίτης> στα αρχαία Μέγαρα και της <Αποστροφίας Αφροδίτης> στην αρχαία Θήβα, επιβίωση ίσως, του πανάρχαιου τύπου του Θεού του καλού και του Θεού του κακού…
Από Ωδή ε’.
Μαρία Αειπάρθενε
Κόσμου παντός Κυρία
Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε
Άχραντε Νύμφη Πάναγνε
Δέσποινα Παναγία
Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε….
Ο Ιερός Ναός της Παναγίας Χρυσαλινιώτισσας στην Λευκωσία της Κύπρου , ναός με κτήτορα την ανιψιά του τελευταίου αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κωνσταντίνου ΙΑ’ Παλαιολόγου, την Ελένη Παλαιολογίνα βασίλισσα της Κύπρου με-έστω- το αντίγραφο της μοναδικής στον κόσμο εικόνας της Δίδυμης Παναγιάς, εορτάζει στις 2 Φεβρουαρίου ημέρα της Υπαπαντής του Κυρίου.
Πηγές: ωδή β’ & ωδή ε’, Αγίου Νεκταρίου ‘Ο Ύμνος- Αγνή Παρθένα Δέσποινα’.
Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια.
Τασσώ Γαΐλα
Αρθρογράφος-Ερευνήτρια
