Ας υποθέσουμε ότι θέλετε να οργανώσετε μια εκδρομή. Για να το κάνετε αυτό πριν να ξεκινήσετε θα πρέπει να έχετε διαθέσιμα διάφορα δεδομένα. Δεδομένα που θα απαντούν σε μια σειρά ερωτήσεων. Πού θέλετε να πάτε, με ποιους, πότε, με ποιο τρόπο και ένα σωρό άλλες ερωτήσεις που θα σας ερθουν στο μυαλό όταν ξεκινήσετε τη διαδικασία.
Οι απαντήσεις που θα δοθούν σε αυτές τις ερωτήσεις θα αρχίσουν να δίνουν μια πολύ πιο συγκεκριμένη μορφή στο πρόβλημα που θέλετε να λύσετε. Την οργάνωση της εκδρομής. Το αμέσως επόμενο βήμα πιθανά θα είναι να αρχίσετε να αποσυνθέτετε το πρόβλημα σε μικρότερα.
Π.χ. θα κλείσετε πρώτα εισιτήρια τις επιθυμητές ημερομηνίες, μετά θα ασχοληθείτε με τη διαμονή, και ισως αργοτερα με τα διάφορα σημεία που θελετε να επισκεφθείτε ή τις δραστηριότητες που θέλετε να κάνετε κατά τη διάρκεια της εκδρομής.
Φανταστείτε τώρα ότι όλες αυτές τις διαδικασίες θέλετε να τις καταγράψετε με τη μορφή οδηγιών έτσι ώστε την επόμενη φορά να τις εκτελέσετε ευκολότερα ή να τις δώσετε σε κάποιον άλλο να τις εκτελέσει.
Όπως θα διαπιστώσετε η καταγραφή οδηγιών που θα φέρουν με σιγουριά το αποτέλεσμα που θέλετε απαιτούν περισσότερη προσπάθεια από όση αρχικά νομίζατε και αυτό γιατί πολλές φορές θα παραλείψετε κάποια βήματα ως αυτονόητα με αποτελεσμα να δημιουργούνται παρανοήσεις κατά την εκτέλεση.
Το τι είναι σαφές και ξεκάθαρο για τον καθένα μας είναι πράγμα πολύ σχετικό.
Αν θέλετε τώρα την οργάνωση της εκδρομής να την εκτελέσει ένας υπολογιστής αντι για εσάς τότε θα πρέπει αυτές οι οδηγίες να είναι πάρα πολύ σαφείς και συγκεκριμένες και βεβαια να είναι γραμμένες σε μια γλώσσα που να είναι κατανοητή από έναν υπολογιστή. Ακριβώς αυτό είναι ο προγραμματισμός.
Η καταγραφή οδηγιών με τέτοιο τρόπο και σε τέτοια μορφή ώστε να μπορεί να τις εφαρμόσει ένας υπολογιστής προκειμένου να εκτελέσει με επιτυχία μια εργασία. Η γλώσσα που θα επιλέξουμε να καταγράψουμε αυτές τις οδηγίες λέγεται γλωσσα προγραμματισμού και είναι ένα πολύ μικρό υποσύνολο μιας άλλης, φυσικής γλώσσας, συνήθως των Αγγλικών.
Κάθε γλώσσα προγραμματισμού έχει το δικό της τρόπο σύνταξης και έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να υπερέχει σε διαφορετικά για τη κάθε μια σημεία, εκείνα τα οποία ο δημιουργός της θεώρησε σημαντικότερα. Σήμερα υπάρχουν ενεργές κάποιες εκατοντάδες γλωσσών, ωστόσο οι πραγματικά δημοφιλείς είναι μόλις μερικές δεκάδες.
Για την ιστορία εδώ να πούμε ότι ο πρώτος άνθρωπος που έγραψε ένα πρόγραμμα που θα μπορούσε να εκτελεστεί από μια μηχανή θεωρείται η Άντα Λάβλεϊς, κόρη του Λόρδου Βυρωνα, σε άρθρο που δημοσίευσε το 1841 και το οποίο περιείχε ένα "σχέδιο" σχετικά με το πώς η Αναλυτική Μηχανή θα μπορούσε να υπολογίζει αριθμούς Μπερνούλλι.
Η Αναλυτική Μηχανή, ήταν ένας μηχανικός υπολογιστής που είχε σχεδιαστεί από τον Τσαρλς Μπάμπατζ και αυτό το σχέδιο της Λάβλεϊς θεωρήθηκε το πρώτο “πρόγραμμα”. Αν και η Αναλυτική Μηχανή, τελικά δεν κατασκευάστηκε ποτέ ολόκληρη, μιας και θεωρήθηκε ότι η τεχνολογία της εποχής δεν το επέτρεπε, σήμερα πιστεύεται ότι η υλοποίησή της θα μπορούσε να είχε επιτευχθεί.
Εδώ οφείλουμε να κάνουμε μια σημαντική παρατήρηση: Η έννοια του προγραμματισμού είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την έννοια της μηχανής. Διότι μια τέτοια μηχανή, όπως είναι ο σημερινός ηλεκτρονικός υπολογιστής, το έξυπνο τηλέφωνο, το έξυπνο ρολόι ή ακόμα και το πλυντήριό σας είναι αυτή που θα εκτελέσει το πρόγραμμα για να πετύχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Χωρίς αυτήν έχουμε απλώς ένα μάλλον παράξενο κείμενο που σίγουρα δεν θα διακριθεί για τη λογοτεχνική του αξία.
Στην πραγματικότητα ο προγραμματισμός, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, είναι κρυμμένος πίσω σχεδόν από κάθε θαυμαστό ή μη τεχνολογικό επίτευγμα.
Από την αυτόματη πλοήγηση ενός αεροπλάνου, μέχρι την απλή υπενθύμιση στο κινητό μας τηλέφωνο για το γύρισμα του παρακάτω βίντεο.
Και από το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που μας προτείνει φίλους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έως τις λειτουργίες του ραδιοφώνου στο αυτοκίνητό μας, ο προγραμματισμός είναι εκεί και παίζει το ρόλο του.
Ο κόσμος του προγραμματισμού είναι ένας πραγματικά μαγευτικός κόσμος και στο άρθρο αυτό κάναμε μια πρώτη ελάχιστη γνωριμία, με μία από τις πιο επιδραστικές δραστηριότητες του ανθρώπου.
Θανάσης Φρυδάς
Μηχανικός Υπολογιστών & Πληροφορικής
Διευθυντής σπουδών “Διαδίκτυο - Καινοτομία στην Εκπαίδευση”
