Εντυπωσιακά και με μεγάλη διάρκεια είναι τα αποτελέσματα των νέων, καινοτόμων θεραπειών για την ψωρίαση, αλλάζοντας τα δεδομένα τόσο στην αντιμετώπιση της νόσου όσο και στην ποιότητα ζωής των ασθενών.
Σύμφωνα με μελέτες, το 80% των πασχόντων μπορούν πλέον να πετύχουν «σχεδόν καθαρό» ή «καθαρό» δέρμα σε 4 εβδομάδες, με το ποσοστό μείωσης των συμπτωμάτων να αγγίζει το 80%, ακόμα και σε ασθενείς με μέτρια και σοβαρή ψωρίαση.
Σημαντική προϋπόθεση αποτελεί η επίσκεψη στον δερματολόγο, ο οποίος θα τους ενημερώσει για τις θεραπευτικές εξελίξεις και θα καθορίσει τη θεραπεία που ανταποκρίνεται στις εξατομικευμένες ανάγκες τους.
Η ψωρίαση θεωρείται ως μια αυτο-άνοση, χρόνια, φλεγμονώδης νόσος που προσβάλλει το 2% των Ελλήνων, με το 80% αυτών να πάσχει από ήπια – μέτρια ψωρίαση.
Χαρακτηρίζεται από φολιδωτές, ερυθηματώδεις κηλίδες, βλατίδες και πλάκες, οι οποίες συχνά είναι κνησμώδεις.
Κατηγοριοποιείται ως ήπιας, μέτριας και σοβαρής βαρύτητας, ανάλογα με το ποσοστό της επιφάνειας του σώματος που προσβάλλει, τη θέση των προσβεβλημένων σημείων και τις επιπτώσεις της στην ποιότητα ζωής του ασθενούς.
Η νόσος ακολουθεί τυπικά μια πορεία υποτροπών και υφέσεων, αλλά συχνά παραμένει αδιάγνωστη ή μη θεραπευόμενη.
Εκτιμάται ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό των πασχόντων στη χώρα μας λαμβάνουν κάποιας μορφής θεραπεία.
Το ευρύτερο κόστος
Η ψωρίαση δεν αποτελεί μια αποκλειστικά δερματική νόσο. Οι πάσχοντες διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο συν-νοσηροτήτων (μεταβολικό σύνδρομο, καρδιαγγειακά συμβάματα, κατάθλιψη), ενώ βρίσκονται και σε κίνδυνο ανάπτυξης ψωριασικής αρθρίτιδας.
Παράλληλα, το ψυχολογικό κόστος της νόσου είναι μεγάλο και η επίπτωση στην ποιότητα ζωής των ασθενών σημαντική.
Μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η επιβάρυνση που προκαλεί η ψωρίαση στην ποιότητα ζωής των πασχόντων είναι συγκρίσιμη με αυτήν των ασθενών με άλλες χρόνιες παθήσεις, όπως είναι ο διαβήτης και τα καρδιακά νοσήματα, ενώ συνδέεται και με ένα κοινωνικό στίγμα που συνήθως έχει σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στους ίδιους αλλά και στις οικογένειές τους.
Με αυτά ως δεδομένα, η επίτευξη και η διατήρηση του καθαρού δέρματος αποτελεί σημαντικό θεραπευτικό στόχο για τους ασθενείς.
Τα πιο πρόσφατα στοιχεία αποδεικνύουν ότι όσο μεγαλύτερη είναι η κλινική βελτίωση τόσο βελτιώνεται και η ποιότητα ζωής των ασθενών, όπως αυτή αξιολογείται από τον σχετικό διεθνή Δείκτη (DLQI).
Η θεραπεία
Ορισμένοι ασθενείς με ψωρίαση χρειάζονται τοπική αγωγή, κάποιοι συστηματική αγωγή και ορισμένοι άλλοι συνδυασμό αυτών.
Ενώ τα προηγούμενα χρόνια στοχεύαμε στη μερική δερματική κάθαρση (PASI75, δηλαδή κλινική βελτίωση 75%), στόχος μας πλέον αποτελεί η πλήρης δερματική κάθαρση (PASI100, δηλαδή κλινική βελτίωση 100%).
Παράλληλα, έχουν διευρυνθεί τα περιθώρια πρόσβασης στις θεραπείες, καθώς η συμμετοχή στα φάρμακα κατά της νόσου είναι πλέον μόλις 10%, με το κόστος να είναι πολύ πιο χαμηλό, σε σχέση με το παρελθόν.
Ωστόσο, έχει παρατηρηθεί ότι τα άτομα με ψωρίαση, ειδικά όσα πάσχουν αρκετά χρόνια, διαχειρίζονται μόνα τους τα συμπτώματα και για μεγάλα χρονικά διαστήματα αποφεύγουν να επισκεφθούν έναν ειδικό, με αποτέλεσμα να μένουν ανενημέρωτα σχετικά με τις νέες θεραπείες.
Ακόμη, όμως, και αν επισκεφθούν τον δερματολόγο, είναι πολύ σημαντικό η λήψη του φαρμάκου να γίνεται όπως έχει οριστεί από τον θεράποντα ιατρό και για όσο διάστημα απαιτείται, καθώς διακόπτοντας οποιαδήποτε αγωγή μπορεί τα συμπτώματα να επανέλθουν.
Παρατεταμένη ύφεση
Στόχοι της θεραπείας για την ψωρίαση είναι η επίτευξη «καθαρού» δέρματος αλλά και η παρατεταμένη ύφεση της νόσου.
Τρεις είναι οι βασικές κατηγορίες φαρμάκων για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της ψωρίασης, οι οποίες μπορούν να εναλλάσσονται και να συνδυάζονται προκειμένου να επιτυγχάνεται σε κάθε περίπτωση το καλύτερο δυνατό θεραπευτικό αποτέλεσμα.
Τοπική θεραπεία ( εφαρμογή φαρμάκων τοπικά στο δέρμα)
Οι τοπικές αγωγές αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο στη θεραπευτική προσέγγιση, δεδομένου ότι αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά την ήπια και μέτρια ψωρίαση ενώ συγχορηγούνται στη σοβαρή παράλληλα με τη συστηματική ή βιολογική θεραπεία.
Τα τελευταία χρόνια, για παράδειγμα, βλέπουμε εξαιρετικά αποτελέσματα στη θεραπεία των εξάρσεων και πιο πρόσφατα στη θεραπεία συντήρησης, μέσω μιας τοπικής πρωτοποριακής τοπικής αγωγής, σε μορφή αερολύματος αφρού (συνδυασμός καλσιποτριόλης / διπροπιονικής βηταμεθαζόνης -Cal / BD).
Επιπρόσθετα, πρόσφατη μελέτη κατέδειξε ότι, εάν εφαρμοστεί δύο φορές την εβδομάδα, μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας έξαρσης, μπορεί να επιτευχθεί απομάκρυνση των νέων εξάρσεων μακροπρόθεσμα.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το ποσοστό εμφάνισης νέων εξάρσεων μειώθηκε κατά 46%, σε σύγκριση με την κατ’ επίκληση αντιμετώπιση, ενώ αυξήθηκε σημαντικά ο συνολικός χρόνος των ασθενών σε ύφεση.
Φωτοθεραπεία (χρήση της υπεριώδους ακτινοβολίας)
Πραγματοποιείται υπό ιατρική επίβλεψη, με συχνότητα 2 έως 3 συνεδρίες την εβδομάδα για αρκετούς μήνες.
Λόγω των ανεπιθύμητων ενεργειών (γήρανση του δέρματος, οφθαλμικός τραυματισμός, καρκίνος δέρματος κ.λπ.), η φωτοθεραπεία χορηγείται κυρίως σε ενήλικες, ενώ οι συνεδρίες δεν πρέπει να διαρκούν πολύ και να μην επαναλαμβάνονται πολύ συχνά.
Συστηματικές θεραπείες
(χορήγηση φαρμάκων, είτε από το στόμα, είτε σε ενέσιμη μορφή δηλαδή βιολογικοί παράγοντες , τα οποία στοχεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα).
Παλαιότερες (κλασικές) συστηματικές θεραπείες
Οι συστηματικές θεραπείες (μεθοτρεξάτη, κυκλοσπορίνη και ασιτρετίνη) σε ενέσιμη μορφή ή σε μορφή χαπιών επιλέγονται για τις περιπτώσεις μέτριας - σοβαρής ψωρίασης, όταν η φωτοθεραπεία και η θεραπεία με τοπικές αγωγές δεν έχουν αποδώσει. Ενώ αποτελούν αποτελεσματικές θεραπείες, κάποια από τα φάρμακα αυτής της κατηγορίας μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές παρενέργειες και γι’ αυτό είναι σημαντικό κατά τη διάρκεια της θεραπείας οι ασθενείς να παρακολουθούνται στενά από το γιατρό τους.
Βιολογικοί παράγοντες
Οι βιολογικοί παράγοντες (Anti-TNF, αναστολείς IL-12/23, αναστολείς IL-17) οι οποίοι επιλέγονται μόνο σε μέτριες και σοβαρές περιπτώσεις ψωρίασης στοχεύουν συγκεκριμένα τμήματα του ανοσοποιητικού συστήματος καταστέλλοντας με αυτό τον τρόπο τη διαδικασία φλεγμονής.
Πρόκειται για πολύ αποτελεσματικές θεραπείες, οι οποίες συνήθως χορηγούνται με υποδόρια ένεση (στην κοιλιακή χώρα ή στο μηρό) ή σε κάποιες περιπτώσεις ενδοφλεβίως σε νοσοκομειακό περιβάλλον. Παρόλο που δεν εμφανίζουν σοβαρές παρενέργειες, ο αυξημένος κίνδυνος λοιμώξεων εξαιτίας της χορήγησής τους κάνει αναγκαία την στενή παρακολούθηση των ασθενών πριν αλλά και κατά τη διάρκεια της θεραπείας τους.
Του Ευάγγελου Φαρμάκη
Δερματολόγου-Αφροδισιολόγου