Στις 14 Αυγούστου ο νέος Νομάρχης απευθύνει και αυτός έκκληση στους πλουσίους να βοηθήσουν την λειτουργία των συσσιτίων, αλλά εισακούεται όσο και ο Μητροπολίτης.
Όμως τα πράγματα αγριεύουν γενικώς, οι Γερμανοί υποχωρούν σε όλα τα μέτωπα, στο νησί είναι κρυμμένοι στην κυριολεξία σαν τα ποντίκια μέσα στο Τρίγωνο, όταν βγαίνουν έξω από αυτό, το κάνουν με χίλιες προφυλάξεις, εκτός Τριγώνου αυτός που κάνει κουμάντο είναι το ΕΑΜ και οι καταδρομείς του Ελληνικού Στρατού, με έδρα το Κάϊρο της Αιγύπτου και των αντίστοιχων των συμμάχων.
Οι Γερμανοί κάνουν την δική τους ύστατη προσπάθεια. Υποχρεώνουν τους Ιερείς να αναγνώσουν στις Εκκλησίες προκήρυξη του Γερμανού Διοικητή, όποιος δώσει πληροφορίες για την σύλληψη κομμουνιστών θα αμειφθεί με 10 εκατ. Δρχ.
Ταυτόχρονα ενώ τάζουν λεφτά συνεχίζουν να πολεμούν, αλλά κάποιοι πρέπει να δουλεύουν. Αναζητούν λοιπόν εν αγωνιωδώς εργάτες. Σε σχετική ανακοίνωση διαβάζομε.
«Έλληνες, θα θέλετε ασφαλώς μετά τον νικηφόρο πόλεμο της Γερμανίας, και περί αυτού ουδεμία αμφιβολία υπάρχει, να λάβετε και εσείς μέρος είς την ανοικοδόμησιν της Ευρώπης. Αυτό είναι ωφέλιμον και σε σας και στην πατρίδα μας. Δηλώσατε λοιπόν συμμετοχήν προς εργασίαν είς την Γερμανίαν».
Από την ανοικοδόμηση της Ευρώπης, φτάσαμε βεβαίως στην κατεδάφιση της Γερμανίας αφού προηγούμενα οι Ούνοι του Ναζισμού ματοκύλισαν την Ευρώπη και τον κόσμο, με τα γεγονότα να είναι καταιγιστικά, που φτάνουν στο νησί με κάθε τρόπο και φυσικά δεν δημοσιεύονται στην ΠΡΟΟΔΟ, στην οποία υπάρχει και σιγή ιχθύος για τα όσα συμβαίνουν από εδώ και πέρα.
Όπως για παράδειγμα από νυχτερινή επιδρομή κομάντος των συμμάχων καταστρέφεται το σπίτι του Κωστή Λαιμού στην νότια Προκυμαία. Στο σπίτι διέμεναν Γερμανοί, ένας πέφτει νεκρός.
Τα γεγονότα από εδώ και πέρα είναι καταιγιστικά. Στις 7/7/1944 στις 2 μετά τα μεσάνυχτα, οι Άγγλοι βομβαρδίζουν ξανά το λιμάνι της Χίου ενώ στις 2/8/44 μια Αγγλική τορπιλάκατος προσεγγίζει τον Μιλιγκά. Αποβιβάζει ιερολοχιτές υπό τον Ανθυπολοχαγό Γεώργιο Βορριά, ο μετέπειτα Στρατηγός, με στόχο την σύλληψη ή την απαγωγή του Διοικητή της Γκεστάπο Βίσμπαρ, που όμως απουσιάζει στην Μυτιλήνη. Στις 5/8/44 η ομάδα αναχωρεί.
Στις 6/8/44 ημέρα Κυριακή πραγματοποιείται Παγχιακή συνδιάσκεψη του ΕΑΜ στο Εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου Πίττα, με την συμμετοχή 100 αντιπροσώπων, τους οποίους μάλιστα περιφρουρεί ένοπλο τμήμα!
Την Κυριακή 13/8/44 στις 10.30 π.μ. πέντε ένοπλοι εισβάλλουν στο σπίτι του Βιομήχανου και εμπόρου Ιωάννη Τσιροζίδη στα Σκλαβιά. Εκτελούνται οι φιλοξενούμενοι σε αυτό Ανδρέας Σαγιάδης και η σύζυγος του Ελένη, κατηγορούμενοι ως συνεργάτες των Γερμανών, ο Λεονάρντο Καλλομάτης, Ιταλός υπήκοος, επίσης συνεργάτης τους, ο Ιωάννης Τσιροζίδης, που επιχείρησε να διαφύγει από το παράθυρο και από λάθος το νήπιο παιδί του.
Η ΠΡΟΟΔΟΣ πάντως επ’ αυτού σημειώνει:
«ΠΟΛΙΤΑΙ της Χίου, ο Μπολσεβικισμός αφήκε τώρα και είς την νήσον μας το επισκεπτήριο του. Ο πόλεμος είναι σκληρός. Απαιτεί θύματα είς ολόκληρον τον κόσμον. Εκείνο που έγινε όμως στα Σκλαβιά δεν είναι πόλεμος, αλλά δολοφονία, άνανδρη και ύπουλη δολοφονία».
Στις 17/8/44 τηλεγράφημα του Π. Καρασούλη, σημειώνει σαφέστατα προς το Κάϊρο. Οι Γερμανοί ετοιμάζονται να φύγουν. Τους μοιράζουν χρήματα και 7 οκάδες λάδι.
Στις 30/8/1944 δίνεται εντολή του Βίσμπαρ, στους άνδρες της Γκεστάπο, ότι η υπηρεσία διαλύεται και μετακομίζει στην Θεσσαλονίκη. Πιθανό απόπλου στις 7/9/44.
Την 1/9/44 αντάρτες εκτελούν τον Χωροφύλακα Βενέκα από τον Πύργο Ηλείας, ως προδότη και εκβιαστή. Παρομοίως στις 2/9/44 στην Ευαγγελίστρια τον συνεργάτη των Γερμανών Γεώργιο Μπουμπαρόπουλο, στις 5/9/44 τον Κίμωνα Κυριλλίδη στον Βροντάδο καθώς και μια κοπέλα που συζούσε με Γερμανούς.
Στις 5/9/44 παραιτείται ο Λεωνής Καλβοκορέσης και το ΕΑΜ διορίζει Διοικητική Επιτροπή του Δήμου Χίου τους: Απόστολο Αμύγδαλο ως Πρόεδρο και μέλη τους: Β. Μιχαλάκη, Αντ. Κουγιούλη, Ι.Μηταράκη, Γ. Μαυράκη, Ν. Μανάρα και Γ. Σπυράκη.
Στις 7/9/44 η είδηση πέφτει στο νησί σαν βόμβα. Οι Γερμανοί δολοφονούν τον Ιάσονα Καλαμπόκα στον Άγιο Συμεών. Προηγούμενα είχε επιχειρήσει να ρθεί σε επαφή με Γερμανούς στρατιώτες, που ετοιμάζονταν να αυτομολήσουν, αλλά όπως προκύπτει τον ξεγέλασαν
Την επόμενη μέρα Κυριακή 10/9/1944 στις 5 τα ξημερώματα, οι Ναζί Γερμανοί, επιβιβάστηκαν σε ατμόπλοιο και στην κυριολεξία ξεκουμπίστηκαν
Μαζί τους έφυγαν και οι προδότες. Με την αποχώρηση έκαψαν και το Αγία Κυριακή, το κότερο του Χωρέμη.
Την Κυριακή 10/9/44 στις 7.00 π.μ. το ΕΑΜ αναλαμβάνει την πολιτική Διοίκηση νησιού διορίζοντας Νομαρχιακή Επιτροπή Αυτοδιοικήσεως με Πρόεδρο τον Ανδρέα Λοϊζο (Επί Δημαρχίας Μπουμπάρη, Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου) και Μέλη τους: Απόστολο Αμύγδαλο, Θ. Κοκκαλιάδη, Ισ. Κουβελά, Ι. Καλούδη. Στρατιωτικός Διοικητής ορίζεται ο Ηλίας Καναβούτσης, και Διοικητής Αστυνομίας ο Αντ. Γλύκας (μετέπειτα Πρόεδρος της Ενωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης). Έμειναν στην εξουσία 25 μέρες και στην κυριολεξία έσωσαν τον τόπο από το χάος, περιμένοντας να παραδώσουν στην νόμιμη διοίκηση της χώρας.
Στις 11.00 π.μ. ο Μητροπολίτης Ιωακείμ προεξάρχει σε Δοξολογία στον Ι. Μητροπολιτικό Ναό και στις 5.00 μ.μ. πραγματοποιείται συλλαλητήριο στην πλατεία και στο λιμάνι.
Στις 11/9/44 με εντολή του Ιωακείμ η σορός του Ιάσονα Καλαμπόκα θάβεται στον προαύλιο χώρο του Μητροπολιτικού Ναού.
Την επομένη 12/9/44 μπαίνει στο λιμάνι μας μια Κορβέτα, μικρά πολεμικά πλοία και εκτός λιμένος ξεπροβάλλει ο πυργίσκος ενός υποβρυχίου.
Στις 16/9/44 πραγματοποιεί «θριαμβευτική» είσοδο Αγγλικό πολεμικό πλοίο υπό τον Νόελ Ριφ και στις 29/9/44 φτάνει ο Γενικός Διοικητής απεσταλμένος της Ελληνικής κυβερνήσεως Γεώργιος Μπουρδάρας, υπουργός της Κυβέρνησης Εθνικής ενότητας, γνωστός στους Χιώτες ως Αξιωματικός του στρατού το 1916, στον οποίο παραδίδει το νησί ο Ανδρέας Λοϊζος.
