Θραύσματα μνήμης...
Οι αδελφοί Τσαγγάρη ανέλαβαν το 1875 για πρώτη φορά στην Ελλάδα τη συστηματική οργάνωση της πώλησης των εφημερίδων και ίδρυσαν το πρώτο Πρακτορείο Διανομής Εφημερίδων με την επωνυμία "ΣΠΥΡΟΣ ΤΣΑΓΓΑΡΗΣ".
Για τη στελέχωση του δικτύου διανομής των εντύπων που διακινούσαν όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, επέλεξαν πρωτίστως συγγενείς και συμπατριώτες τους από τη Γορτυνία της
Πελοποννήσου.
Έτσι στις αρχές του 20ου αιώνα τοποθετήθηκαν στο υποπρακτορείο της Σμύρνης οι αδελφοί Αναστόπουλοι που ήταν από την Ζάτουνα της Γορτυνίας.
Το Πρακτορείο της Σμύρνης διέθετε Αθηναϊκό και Κωνσταντινοπολίτικο τύπο και αποτελούσε σημείο αναφοράς για τον μικρασιατικό ελληνισμό, με αποτέλεσμα να γίνει πολλές φορές στόχος του ανερχόμενου τότε τουρκικού εθνικισμού. Το 1914 μετά από συμπλοκή που έγινε μέσα στο πρακτορείο της Σμύρνης με τούρκους Μποϋκοτατζήδες οι αδελφοί Αναστόπουλοι φυγαδεύονται στην Ελλάδα και αφήνουν στο πόδι τους τον μικρότερο αδελφό τους Βασίλειο.
Το 1920 προσλαμβάνεται στο πρακτορείο της Σμύρνης ο Δημητρός Αργείτης, απόφοιτος της Ευαγγελικής Σχολής και συμμαθητής με το γλύπτη Θανάση Απάρτη, το χρυσοχόο Αντώνη
Κατραμόπουλο και τον οδοντίατρο Χατζηδήμο.
Λίγο μεγαλύτεροι τους στην ίδια σχολή και ως εκ τούτου συναυλιζόμενοι ήταν ο Αριστοτέλης Ωνάσης και ο χρυσοχόος Γιώργος Κατραμόπουλος.
Για το κακό που ερχόταν όταν μπήκαν οι Κεμαλικοί στη Σμύρνη, ενημερώθηκε η Κρητικιά σύζυγος του Βασίλη Αναστόπουλου από έναν τούρκο γείτονά της που της φώναξε: "Εσύρθηκεν ο πίσκοπος σας ως τον Ικί Τσεσμέ. Τον χάλασαν".
Η Μαρία κατεβαίνοντας τη σκάλα με τα τέσσερα παιδιά της σκουντουφλά και πέφτει πάνω στο Σταυρό της Ελληνικής Σημαίας του σπιτιού της. Τον παίρνει μαζί της για φυλακτό και καταφέρνει να φτάσει με καΐκι στη Μυτιλήνη. Ήταν από τις τυχερές που γλύτωσε η ίδια μαζί με όλα της τα παιδιά. Και ας είχε για περιουσία μαζί της μόνο τα ρούχα που φορούσε και τον σταυρό. Τουλάχιστον είχαν σωθεί.
Ο σύζυγός της Βασίλης μαζί με τον υπάλληλό του Δημητρό συλλαμβάνονται μέσα στο πρακτορείο στη Σμύρνη το Σεπτέμβρη του 1922. Μετέχουν σε φάλαγγα κατά τετράδες. Προορισμός τα βάθη της Ασίας. Η μόνη ανθρώπινη στιγμή...οκλαδόν με μια φέτα ψωμί και μια ελιά κάθε τρεις μέρες με Τούρκους φρουρούς που είχαν ανάποδα τα όπλα τους.
Χρόνια μετά ο Δημητρός διηγιόταν στους δικούς του, τη φρίκη που ένιωσε όταν κάποια μέρα διψασμένος έσκυψε να πιει νερό σε ένα ρυάκι και δίπλα του ξεπρόβαλε ένα τυμπανισμένο σώμα.
Έρχεται η είδηση για την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης και σπάζει η φάλαγγα στα δυο. Το ένα τμήμα οδεύει στο θάνατο και το άλλο προς την Πούντα, στη Σμύρνη.
Όταν φτάνουν στην Πούντα ο Δημητρός δωροδοκεί ένα Τούρκο φρουρό με αντάλλαγμα την ελευθερία του. Στη συμφωνία συμπεριέλαβε και τον εργοδότη του τον Βασίλη. Έτσι σώζονται και οι δύο.
Πριν φύγουν για Ελλάδα περνούν από τη γειτονιά του Δημητρού στην Αγία Φωτεινή. Δεν υπάρχει πια. Ούτε η εκκλησία για να πάει στο ψαλτήρι της που έψελνε, ούτε ο Πανιώνιος που ήταν αθλητής του.
Στην Ελλάδα πια μετά από χρόνια, ο μεν Βασίλης Αναστόπουλος αναλαμβάνει το πρακτορείο εφημερίδων της Χίου, ο δε Δημητρός Αργείτης ιδρύει με άλλους συνέταιρους το "Νεον Πρακτορείο Εφημερίδων και Περιοδικών" με δίκτυο διανομής σε όλη την Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Της Αναστασίας Μανδάλα
Πληροφορίες έλαβα από τον Κώστα Αργείτη και το βιβλίο του Βλάση Αλμπάνη, "Οι δρόμοι των εφημερίδων".
