Υπάρχει… κατώτερος Θεός. Όχι βέβαια, ένας είναι, άρα δεν θα είναι και κατώτερα τα παιδιά του.
Έχει άραγε προτιμήσεις στις θρησκείες; Έχει πλάκα, θού Κύριε φυλακή το… πληκτρολόγιο μου, να είναι… Μουσουλμάνος!
Χριστέ κι’ Απόστολε, δικός… είναι.
Προκειμένου να έχεις τέτοιες… απορίες, αμολάς ένα, δικός μας είναι και η Παναγίτσα μας τα… βολεύει, αλλιώς αν την ψάχνεις την πατάς όπως εγώ, που με κούνταγε ο διάβολος της δημοσιογραφίας, να διακρίνω μια… λιτότητα στο βάθος, που δεν μου κάθιζε, και έτσι έφυγα από το πλήθος, που αποχαιρετούσε στην τελευταία του κατοικία, στο Νεκροταφείο του Βροντάδου, τον αδελφό ενός φίλου και πορεύτηκα εκεί που δεν πάταγε κανείς.
Τώρα θα μου πεί κάποιος, ρε φίλε για τάφους και νεκροταφεία θα μας λές τώρα;
Δίκιο έχει και αυτός, αλλά εγώ θα συνεχίσω την περιγραφή και αυτός μπορεί να σταματήσει να διαβάζει, όπως διάβαζα εγώ ονόματα σε τάφους και προχωρούσα στο Δημοτικό Νεκροταφείο Βροντάδου, και προχωρούσα εκεί στο βάθος, πίσω από το κτίσμα του Οστεοφυλακίου, εκεί που δεν πήγαινε κανείς και εκεί που είπαμε με κούνταγε ο… Ζερζεβούλ της δημοσιογραφίας.
Και να που μου λύθηκε η απορία, να που στο βάθος, εκεί που δεν βλέπει κανείς, στην… πίσω πόρτα που λέμε, βρέθηκα μπροστά σε τάφους, που μέσα τους φιλοξένησαν τα παιδιά ενός… κατώτερου Θεού.
Στάθηκα λοιπόν, κοιτούσα και έκανα τον… αρχαιολόγο. Έτσι δεν κάνουν και αυτοί; Ψάχνουν τα μάρμαρα, τα ίχνη, την λεπτομέρεια, αυτήν που μπορεί να τους οδηγήσει στην ουσία, αυτή που μπορεί να τους διηγηθεί την ιστορία.
Να ένα τάφος… πολυτελείας. Σαν τα κρύα τα νερά πρέπει να ήταν η Φατμέ. Η χρονολογία στην πέτρα μας λέει πως δεν πρόλαβε να κλείσει τα 20. Ο, ή οι αγαπημένοι της στόλισαν τον τάφο με… στοργή από πέτρες. Έχουν οι πέτρες στοργή; Μα εδώ είχαν μέχρι και το μαντήλι, που κάποτε φόραγε στο λαιμό ή στο κεφάλι της περασμένο σε ένα αυτοσχέδιο βάζο. Δίπλα της ένας τάφος με… τίποτα πάνω του. Απλά για ταφική οριοθέτηση υπήρχε ένα ημικύκλιο με πέτρες. Στη μέση ένα σπασμένο μάρμαρο, περίσσευμα από δικό μας τάφο. Στη γή ένα δίχρονο παιδί.
Πιο πέρα εμφανώς πεταμένα μάρμαρα, πάλι… δικά μας γυρισμένα ανάποδα. Τι… σύμπτωση. Για να σκεπάσουν τον ήρωα Ιάσωνα Καλαμπόκα οι δικοί μας, πήραν την πλάκα του τάφου ενός Γερμανού στρατιώτη και την γύρισαν ανάποδα. Παραδίπλα άλλος τάφος από… τσιμέντο, άλλος, μικρός τοσοδούλης, σαν το μωράκι που θάφτηκε εκεί. Και εδώ ένα σπασμένο μάρμαρο, με χαραγμένη την ημερομηνία, των… μηνών, που το προσφυγάκι αυτό πρόλαβε να χαρεί τις ακτίνες του ήλιου.
Γιατί θα καταλάβατε, τόση ώρα ότι μιλάμε για το νεκροταφείο των προσφύγων, αυτό που ο Ζερζεβούλ, είπαμε με οδήγησε να δώ και να φωτογραφήσω. Αυτό που βρίσκεται σε μια αθέατη γωνιά, δίπλα στην άκρη, στο πίσω μέρος του δικού μας νεκροταφείου, εμάς που η τύχη και η ζωή μας χάρισε μια πατρίδα και που όσο ζούμε διαιωνίζομε έναν πολιτισμό της ισότητας, την ελευθερίας, της ανεξιθρησκείας, της μεγαλοσύνης, εμάς που και με τα ταφικά μας έθιμα, διδάσκομε και πρέπει να διδάσκομε με τη συμπεριφορά μας ακόμα και ως τον… θάνατο.
Υ.Γ.: «Δεν γεννήθηκα για να μισώ αλλά για να αγαπώ» βάζει ο Σοφοκλής στα χείλη της Αντιγόνης, στην προσπάθεια της να θάψει τον αδελφό της Πολυνείκη, παρά τις εντολές του Βασιλιά της Θήβας Κρέοντα. Άραγε ο Θεός ο δικός μας ήταν άλλος από των… αρχαίων; Άντε, μπλέξαμε πάλι…
