Ξημέρωνε η Κυριακή 10 Σεπτεμβρίου 1944, η Χίος είναι ανάστατη.
Οι καμπάνες κτυπούν αναστάσιμα. Πυροβολισμοί ακούγονται παντού.
Μία βοή σαν απόηχος έρχεται από την πόλη. Ο βραχνας της Κατοχής φεύγει….
Η Χίος είναι Ελεύθερη! Οι Γερμανοί κατακτητές έφυγαν.
Η λευτεριά ξημέρωσε...
Και ο ασυρματιστής της Συμμαχικής Στρατιωτικής αποστολής στη Χίο Παναγιώτης Καρασούλης στέλνει :
- το τηλεγράφημα υπ’ αριθμόν 201
«Υπουργείον Εσωτερικών Ελλάδος»
Κάϊρον
Χίος πανηγυρίζει τη Λευτεριά της.
Γερμανοφασίστες εγκατέλειψαν το νησί.
ΕΛΑΣ ανέλαβε την τάξιν.
ΕΑΜ κατέλαβε εξουσίαν.
Λαός γιορτάζει για την κατάκτηση της λευτεριάς και της κυριαρχίας του.
Ενδιαφερθεί τε επισιτισμόν μας!!!
10/9/1944,
Με την υπογραφή του Γραμματέα του ΕΑΜ.
Ανδρέα Δ. Λοΐζου, 1
- Ακολουθεί το τηλεγράφημα
υπ’ αριθμόν 203.
«Υπουργείον Στρατιωτικών Ελλάδος»
Αναφέρω: Γερμανοί αναχώρησαν νήσου πέμπτην πρωϊνήν σήμερον.
ΕΛΑΣ ανέλαβε τήρησιν τάξεως κι ασφαλείας.
Εκήρυξα στρατιωτικόν νόμον.
Πολιτικαί και Δημοτικαί αρχαί αναλήφθηκαν υπό ΕΑΜ.
Διατάξατε…
Ηλίας Καναβούτσης αντισυνταγματάρχης
Διοικητής ΕΛΑΣ,10 Σεπτέμβρη του 1944, 2
Ο δε Πρωτοπόρος στο πρωτοσέλιδο του γράφει:
«Ο ΕΛΑΣ από την παραμονή της 9 Σεπτέμβρη του 44 βρισκόταν σε επιφυλακή...
Η μέρα βρήκε τα πόστα πιασμένα από τα ένοπλα τμήματα!
Σ' όλο το νησί επικράτησε τάξη και ασφάλεια!
Οι αρχές της Ελληνικής πολιτείας αντικαταστάθηκαν από Εαμικά στελέχη.
Στη Νομαρχία εγκαταστάθηκε η Νομαρχιακή Επιτροπή του Ε.Α.Μ.( Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) αποτελούμενη από τους Ανδρέα Λοΐζο, Θεοδόση Κοκκαλιάδη, Ισίδωρο Κουβελά, κλπ
Στο Δήμο εγκαταστάθηκε ο Λαϊκός Δήμαρχος Απόστολος Αμύγδαλος, (αφού ο κατοχικός δήμαρχος Λ.Καλβοκορεσης είχε παραιτηθεί νωρίτερα),με μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου τους Β.Μιχαλάκη, Αντ. Κουγιούλη, Ι. Μυταράκη, Ι. Μανάρα και Γ. Σπυράκη.
Στρατιωτικός διοικητής ανέλαβε ο αντισυνταγματάρχης Ηλίας Καναβούτσης, διοικητής του ΕΛΑΣ.
Ο κόσμος πλημμύρισε τούς δρόμους.
Οι προκηρύξεις του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ έγιναν ανάρπαστες…
Οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούσαν χαρμόσυνα αφ' το πρωί…
Στις 11π.μ. γίνηκε η δοξολογία στη Μητρόπολη, που πλημμύρισε ο κόσμος όταν παρουσιάστηκαν οι αρχές.
Μετά τη δοξολογία μίλησαν προς το εκκλησίασμα, ο Μητροπολίτης Ιωακείμ Στρουμπής και ο Λαϊκός Δήμαρχος συναγωνιστής Αμύγδαλος, το λόγο του οποίου διέκοπταν ζητωκραυγές του συγκινημένου λαού για τη λευτεριά και τη Λαοκρατία.» 3
Το Συλλαλητήριο
Σύμφωνα με την προκήρυξη του Γραφείου τύπου του ΕΑΜ, ο κόσμος κατέβηκε σε παλλαϊκό συλλαλητήριο, στις 5 το απόγευμα.
«Η κοσμοπλημμύρα και ο ενθουσιασμός του λαού ήταν ανώτερα από κάθε περιγραφή.
Παρήλασαν μπροστά στη Νομαρχιακό Μέγαρο χιλιάδες κόσμου, με τις Ελληνικές και Συμμαχικές σημαίες.
Τα Εαμικά συγκροτήματα παρέλασαν κατά τμήματα και τομείς και σαν ένδειξη κοινωνικής Επαναστατικότητας του ΕΑΜ χαιρέτησαν με τις γροθιές υψωμένες.
Ο Λαός συγκινημένος ξέσπασε σε ακράτητες ζητωκραυγές και χειροκροτήματα κι αυτή η αντίδραση θαύμασε και ομολόγησε την τεράστια δύναμη του ΕΑΜ».4
Το λόγο πήρε ο συν. Ανδρέας Λοΐζος γραμματέας του ΕΑΜ Χίου, που είπε μεταξύ άλλων:
«Μέσα σ' αυτά τα τέσσερα χρόνια του λυσσαλέου αγώνα μπορεί να σκεφτεί ο καθένας τί κόποι και τί θυσίες έγιναν;
Εκατόμβες υπήρξαν τα θύματα, είτε που αντίκρισαν τα εκτελεστικά αποσπάσματα, είτε που κρεμάστηκαν, είτε που έγιναν Ολοκαύτωμα ολόκληρα χωριά, στο βωμό της λευτεριάς.
Χιλιάδες άνθρωποι σάπισαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης κάτω από τα φρικτά βασανιστήρια των μοντέρνων δήμιων της Γκεστάπο!
( Φωνές από το λαό: «Θάνατος στους προδότες!!!»)
Υπήρξε ένας απέραντος χείμαρρος από ανθρώπινο αίμα, που πότισε αφειδώλευτα το δέντρο της λευτεριάς.
Με τί θυσίες κερδήθηκε η νίκη πού γιορτάζουμε σήμερα;
Όμως κερδήθηκε η πρώτη μάχη!
Γιατί η νίκη δεν είναι ολοκληρωμένη…
Υπολείπονται πολλά, για να γίνει ο λαός μας κυρίαρχος στις τύχες του!
Πατριώτες, Πατριώτισσες!!
Τώρα αρχίζει ο μεγάλος αγώνας, για το πραγματικό ξεσκλάβωμα του λαού μας , το οποίο θα γίνει μόνο όταν τον ξεσκλαβώσουμε οικονομικά, τον γλυτώσουμε από τα νύχια της εκμετάλλευσης!!!
(Φωνές από το λαό: «Θάνατος στους Μαυραγορίτες!!!»)
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, χωρίς οικονομική λύτρωση είναι απάτη!
Εμείς απατεώνες δεν είμαστε…
Λέμε σταράτα την αλήθεια…
Είμαστε αγωνιστές του λαού, πού δεν θα τον παρατήσουμε μεσοστρατίς.
Θα αγωνιστούμε ίσαμε το τέλος!!!
( Φωνές από το λαό: «Ζητώ οι αγωνιστές του ΕΑΜ»)
Στον αγώνα τούτον…
Όλοι εμείς σαν οργανωμένο σύνολο, πρέπει να παίξουμε αποφασιστικό ρόλο!!
Οι άνθρωποι δημιουργούν την Ιστορία!!!
Η πάλη των μαζών, η καθοδηγητική δράση των οργανωμένων τμημάτων τους, των κομμάτων, ρυθμίζει την κίνηση της ιστορίας, όταν συμπίπτει με τις κοινωνικές ανάγκες.
Σήμερα οι κοινωνικές ανάγκες απαιτούν οι λαοί να γίνουν κυρίαρχοι στις χώρες τους.
Αυτό είναι το πνεύμα της Εποχής…
Αυτή είναι η ιστορική απαίτηση: «Τίς ιδέες της προόδου, της λευτεριάς, της Ειρήνης, της αδελφοσύνης των λαών, όπως τις διατύπωσαν οι αποφάσεις της Τεχεράνης, τις αντιπροσωπεύουν: Εμείς ο λαός μας καί τά κόμματα του ΕΑΜ….» 5
Ακολούθησαν οι ομιλίες του Γιάννη Καλούδη υπεύθυνου του Νομαρχιακού Γραφείου Αυτοδιοίκησης του ΕΑΜ, του Ηλία Καναβούτση στρατιωτικού διοικητή του ΕΛΑΣ και Θεοδόση Κοκκαλιάδη υπεύθυνου της ΕΠΟΝ…
Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο Ισίδωρος Κουβελάς μέλος της Νομαρχιακής Επιτροπής του ΕΑΜ και εκπρόσωπος του ΚΚΕ που είπε:
«Σύντροφοι και Συντρόφισσες
Εαμίτες και Εαμίτισσες
Πατριώτες και Πατριώτισσες.
Τα χειροκροτήματα δεν πρέπει να μας αποκοιμίζουν…!
Η ικανοποίηση μας δεν είναι ολοκληρωμένη για δύο λόγους:
- Πρώτα-Πρώτα, γιατί ο αγώνας μας συνεχίζεται ,με πείσμα και θύματα.
- Δεύτερο, γιατί μπροστά μας μπαίνει, το τεράστιο καθήκον της εξασφάλισης της λευτεριάς!
Θυμηθείτε συναγωνιστές
- Το πλαστό Δημοψήφισμα του Κονδύλη του 1935!
- Το καθεστώς της 4ης Αυγούστου, με τους χιλιάδες αντιφασίστες θύματα, που μαρτύρησαν στα χέρια του.
Αγωνιστές, που παραδόθηκαν στους Χιτλερικούς όπως τον Πασχαλίδη, τον Αμπαζή, το Σιδερίδη, τον Μπουρέκα, που ξεψύχησαν στις φυλακές ή αντιμετώπισαν τα εκτελεστικά αποσπάσματα (...)
- Την πρόσφατη άτιμη συμμαχία της ντόπιας μαυραγορίτικης κεφαλαιοκρατίας, με τους κατακτητές, που συστηματικά έστειλαν στο θάνατο το λαό, αφού πρώτα του έπαιρναν ότι πολύτιμο είχε…
Φέρνοντας όλα αυτά στη μνήμη μας, πρέπει να ατσαλώσουμε δύο αποφάσεις:
- Πρώτη, η τιμωρία των ενόχων ,των προδοτών και εγκληματιών πολέμου, γιατί αποτελεί υπέρτατο καθήκον μας απέναντι στους νεκρούς μας ,τους πρησμένους της πείνας, τους ξενιτεμένους….
- Δεύτερη, το ατσάλωμα μέσα μας είναι να μην χάσουμε, τα αποτελέσματα της απελευθέρωσης του 1821!!
Πρέπει να συνεχίσουμε…
Η πείρα του Ισπανικού Λαού, ας μας γίνει μάθημα!!
Δεν πρέπει να υποτιμούμε τις δυσκολίες του πολιτικού αγώνα.
Ενωμένοι, πειθαρχημένοι κάτω από την Ενιαία καθοδήγηση του ΕΑΜ, θα αντιμετωπίσουμε, τις ύπουλες επιθέσεις, με τα τίμια μέσα του πολιτικού αγώνα.
Αλίμονο, σ' εκείνον, που θα θελήσει, να πνίξει την έκφραση της λαϊκής θέλησης…
Επαγρύπνηση, για τη διαφύλαξη των κυριαρχικών δικαιωμάτων του λαού!
Κινητοποίηση των λαϊκών μαζών, σε κάθε περίπτωση που εμφανίζεται κίνδυνος!
Ζήτω η Λευτεριά!
Ζήτω η Λαοκρατία!
Ζήτω το ΕΑΜ!
Ο λαός χειροκροτεί και ζητωκραυγάζει!!!!»,6
Η δημιουργία της Αντιφασιστικής Οργάνωσης Χίου
Ο λαός της Χίου για να φτάσει σ' αυτή τη γιορτινή Κυριακή της 10 Σεπτέμβρη του 1944,τη μέρα της απελευθέρωσης της Χίου από τους χιτλερικούς Γερμανούς έχυσε πολύ αίμα στο αυλάκι της Ιστορίας, για να οργανωθεί ο Αντιφασιστικός αγώνας.
Οι Χιώτες κομμουνιστές Νικόλας Μπουρεκας και Γιάννης Αμπαζης«εξόριστοι της Φολεγάνδρου απ' τη δικτατορία Μεταξά απέδρασαν και επέστρεψαν στη Χίο οργανώνοντας σύσκεψη στις 6 Αυγούστου του 1941,στην περιοχή Γρου, στο κτήμα του στρατιώτη του Αλβανικού Μετώπου Λορέντζου Κουκούλη, μαζί με τα προπολεμικά μέλη της Κομματικής Οργάνωσης Γιώργη Μαυράκη, Γιάννη Ψωμαδάκη, Αντώνη Γλύκα, Παντελή Πανέρη, Δημήτρη Καζάνα, Γιάννη Ψωράκη και με ασυρματιστή τον Κώστα Κουμπιά, δημιουργώντας την Αντιφασιστική Οργάνωση Χίου.
Με κύρια καθήκοντα:
- Την επιβίωση του λαού.
- Την κινητοποίηση των εργατών μέσα από τα σωματεία τους.
- Τη δημιουργία συσσιτίων στα σχολεία και τις προσφυγικές γειτονιές.
- Τη διαφυγή στη Μέση Ανατολή
- Τη δημιουργία ανταρτικών ομάδων.» 7
Η δημιουργία του ΕΑΜ στη Χίο.
Στις αρχές Σεπτέμβρη 1941 «συνέρχεται η 7η ολομέλεια της Κ.Ε. του ΚΚΕ και αποφασίζει την ίδρυση του ΕΑΜ (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) και στις 27 Σεπτέμβρη του 1941, σ' ένα μικρό σπίτι της Νεάπολης Εξαρχείων στην Αθήνα υπογράφεται το ιδρυτικό του με κύριους στόχους:
- Την απελευθέρωση του Έθνους από το σημερινό ξένο ζυγό κι την απόκτηση της πλήρους ανεξαρτησίας της χώρας μας.
- Το σχηματισμό προσωρινής κυβερνήσεως του ΕΑΜ αμέσως μετά την εκδίωξιν των ξένων κατακτητών (...)
- Την κατοχύρωση του κυριαρχικού τούτου δικαιώματος του Ελληνικού λαού, όπως αποφάνθη περί του τρόπου της διακυβερνήσεως του, από πάσαν αντιδραστικήν απόπειραν…>> 8
Η Αντιφασιστική Οργάνωση Χίου έχοντας στα χέρια της στα μέσα του 1943 το βιβλιαράκι του Δημήτρη Γληνού: «Τί είναι και τί θέλει το ΕΑΜ» λαμβάνει την πρωτοβουλία και με πυξίδα της το εν λόγω βιβλίο έρχεται μέσω του Διαμαντή Καραγκουλέ σε επαφή με τη Φιλική Εταιρεία και το παράρτημα του ΕΔΕΣ και προχωρούν σε μυστική σύσκεψη στο πατάρι της αγροτικής Τράπεζας (σήμερα Οδός Ροδοκανάκη 15 ) αποτελούμενη από τούς Απόστολο Αμύγδαλο, Γιάννη Κατσόγιαννο, Αντώνη Γλύκα, Ισίδωρος Κουβελάς και Ανδρέας Λοΐζος που οδηγεί σε οριστική συμφωνία δημιουργώντας το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο ,στο νησί!!! 9
Το ΕΑΜ απλώθηκε σε όλο το νησί και αγκάλιασε, με τη δημιουργία των τεσσάρων τομέων δράσης κάθε πλευρά του απελευθερωτικού αγώνα.
Στρατιωτικός διοικητής του ΕΛΑΣ ήταν ο αντισυνταγματάρχης Ηλίας Καναβούτσης, της ΟΠΛΑ (Οργάνωση Προστασίας Λαϊκών Αγωνιστών) ο Γιάννης Ψωράκης.
Το φθινόπωρο του 1943 δημιουργήθηκε στο νησί το ΕΛΑΝ(Ελληνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Ναυτικό),που με τα κουρσάρικα του έγινε ο φόβος και ο τρόμος των Γερμανών και των μαυραγοριτών.
Στους πρώτους μήνες του 1944 συστήθηκε η ΕΠΟΝ(Ενιαία Πολιτική Οργάνωση Νέων)που απλώθηκε στις γειτονιές και τα χωριά και ανέπτυξε πλούσια πολιτική, πολιτιστική, αθλητική και κοινωνική δράση, με εκατοντάδες μέλη.
Την ώρα που ο λαός σήκωνε το ανάστημα του κι έδινε το αίμα του, για τη λευτεριά, όσοι εκπρόσωποι των ντόπιων αστικών κομμάτων δεν έφυγαν στο Κάιρο, συμμετείχαν με τον άλφα ή βήτα τρόπο στη Δοσιλογικη κυβέρνηση Τσολάκογλου και στήριζαν τη Γερμανική διοίκηση και κατοχή και ανέπτυσσαν δράσεις με την αγοραπωλησίες σπιτιών και επιχειρήσεων, ελάμβαναν διατακτικές και λυμαίνονταν τα τρόφιμα που έφταναν μέσω του Ερυθρού Σταυρού, ανέπτυσσαν πλούσια μαυραγορίτικη δραστηριότητα.
Πολιτικά συνιστούσαν στο λαό να κάτσει στα αυγά του, για να μην έχουμε τα χειρότερα…
Αυτή την πολιτική ιστορική αλήθεια δεν μπορούν να την αναστρέψουν όσο και αν προσπαθούν και σήμερα «κάποιοι παραχαράκτες της τοπικής πολιτικής ιστορίας»,να τη φέρουν στα μέτρα τους με αναφορές στην παρουσία του Ιερού λόχου στη Χίο στις εκδηλώσεις στο μνημείο του Ιάσονα Καλαμπόκα αξιωματικού της Συμμαχικής Στρατιωτικής αποστολής,που δολοφονήθηκε από Γερμανούς στο δρόμο του Αγίου Συμεών, - σήμερα οδός Ιάσονα Καλαμπόκα - στις 9 Σεπτεμβρη1944!
Δεν μπορούν να κρύψουν τη συμμετοχή των αστικών κομμάτων στην υλοποίηση της πολιτική της ναζιστικής Γερμανίας.
Ο Ιερός λόχος ήρθε στη Χίο δύο φορές και έδρασε με την υποστήριξη του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ,την πρώτη το Μάη του 44 όπως φαίνεται στο σχετικό τηλεγράφημα :
25 Μαΐου 1944
Επείγον τηλεγράφημα από Κάϊρο,
«Προσωπικόν απολύτως απόρρητον. SBS (Special Boat Service) πιθανόν επισκεφθεί νήσον σας νύχτα Τετάρτης προς Πέμπτην.
Έλθετε εις επαφήν εάν νομίζετε τούτο ορθόν (...).
Παρόμοιαι επισκέψεις παρ αυτών πιθαναί εις το μέλλον.
…. Αποπειραθείτε αρπαγήν CFP μυστικών εγγράφων και απαγωγή Βίσμπαρ»
**CFP: Cestapo, μυστική γερμανική αστυνομία.
** Βίσμπαρ: Ο διοικητής της στη Χίο.
Ο ασυρματιστής του ΕΑΜ αείμνηστος συναγωνιστής Παναγιώτης Καρασούλης γράφει όπως τα έζησε και όπως του τα διηγήθηκε η Ευτυχία Ραπίτου Ζαχαριάδη από τα Ταμπάκικα, καθώς και άλλοι ΕΛασίτες όπως ο Αντώνης Γλύκας και Γιώργης Μαυράκης στο βιβλίο του ότι αποβιβάστηκαν στην Ελιντα και με την υποστήριξη του ΕΑΜ έγιναν μικρής έκτασης σαμποτάζ στο λιμάνι και το Κοντάρι ,στις αρχές του Ιούνη του 44. 10.
Και η δεύτερη άφιξη έγινε την 11η Σεπτέμβρη του 44, μετά την απελευθέρωση της Χίου όταν αφίχθησαν καμιά 30 Ιερολοχίτες.
Η Νομαρχιακή Επιτροπή του ΕΑΜ τους φιλοξένησε και τους πρόσφερε γεύμα στο ξενοδοχείο Πελιναίο, όπου συμμετείχε και ο αείμνηστος Μητροπολίτης Ιωακείμ Στρουμπής και μέλη του ΕΑΜ και το απόγευμα αποχώρησαν για Μυτιλήνη. 11
Η ΕΑΜική Αντίσταση έδειξε με τις πράξεις των απλών καθημερινών ανθρώπων το μεγαλείο του οργανωμένου και συλλογικού αγώνα ενάντια στο Φασισμό!!!
Στη Χίο η ιστορία της συμμετοχής της κάθε πολιτικής δύναμης γράφτηκε με συγκεκριμένα γεγονότα και υπάρχουν αδιάψευστα ιστορικά στοιχεία, όπως:
Τα τηλεγραφήματα που έστειλε ο Παναγιώτης Καρασούλης, με εντολή του υπολοχαγού της Συμμαχικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολής Παληατσάρα,με το ψευδώνυμο Effy, στο Κάϊρο,
ήταν :
- 2 Μαΐου 1944
«Προς Κάϊρον
από Εffy No105.
ΕΑΜ. Οργανωμένο από μηνών περιλαμβάνει 500 άνδρας.
Δύναται να κινήσει εντός 6 ωρών 100 άντρας και προτείνει να κτυπήσει στόχους που θα υποδείξει το στρατηγείο υπό όρον όπως εφοδιασθεί με όπλα.>> 12
- 2 Μαΐου 1944.
«Προς Κάϊρο από Εffy.
Πλήρης συνεργασία ΕΑΜ - Καλαμπόκα.
ΕΑΜ Χίου αρίστης ποιότητας και περιλαμβάνει όλα τα υγιή και μορφωμένα στοιχεία του νησιού.
Δέχονται και συνεργασία μου διά σαμποτάζ. Effy!»13
- 3 Μαϊου 1944
Από Κάιρο προς Effy . Αναφέρομαι εις τηλεγράφημα σου 105.
Το Γενικό Στρατηγείο των Συμμάχων δεν ενδιαφέρεται με τους όρους που θέλει το ΕΑΜ Χίου. Τηλεγραφήματα μας μέχρι τώρα αρκετά εξηγητικα.
Εάν ΕΑΜ θέλει συνεργασθεί υπό διαταγάς μας εις πληροφορίας και κρυφό σαμποτάζ έχει καλώς.Αν όχι διακοπεί συζητησις.>> 14
Οι σχεδιασμοί της ιμπεριαλιστικής Αγγλίας ήταν άλλοι…
Το κύριο μέλημα της δεν ήταν το διώξιμο των χιτλερικών, αλλά ο έλεγχος των πολιτικών και στρατιωτικών δυνάμεων στην Ελλάδα, προκειμένου να διαμορφώσει ελεγχόμενα τις μετέπειτα πολιτικές εξελίξεις.
Οι Άγγλοι σε συνεργασία με την Ελληνική κυβέρνηση του Κάϊρου, το βασιλιά είχαν σχεδιάσει και το πέτυχαν με τη συμφωνία του Λιβάνου - (17 έως τις 20 Μάη 1944 στο Grand Hotel du Bois de Boulogne του χωριού Ντουρ Σε Σουέιρ έξω από τη Βηρυτό να θέσουν υπό τον έλεγχο τους το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ στην ελεύθερη ηπειρωτική Ελλάδα και την κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας - που άνοιξε το δρόμο σε απαράδεκτες υποχωρήσεις και λάθη, από το ΚΚΕ, μέχρι και τη συμφωνία της Βάρκιζας.
Η απάντηση του Συμμαχικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολής ήταν σαφής και πεντακάθαρη από την οπτική γωνία της ταξικής πολιτικής, που πρέσβευε, καμία ενίσχυση του ΕΑΜ για να μπορέσει να εκπληρώσει τις πολεμικές επιχειρήσεις, για το διώξιμο των Γερμανών, αν θέλει μόνο με τους όρους του.
Ο δρόμος για το ματωμένο Δεκέμβρη έχει ανοίξει..
Η Αθήνα χτυπιέται από τα τανκς του Σκόμπυ….
Εμείς οι απόγονοι της δρακογενιάς της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης τιμούμε τους χιλιάδες επώνυμους και ανώνυμους αντιφασίστες της Χίου, που κάτω από τις δύσκολες συνθήκες της Γερμανικής και Ιταλικής φασιστικής σκλαβιάς είτε στη Χίο, είτε στη Μέση Ανατολή έβαλαν το λιθαράκι τους και πότισαν με το αίμα τους το δέντρο της λευτεριάς.
Το ΕΑΜ χάραξε τον αιμάτινο δρόμο στις προσφυγειτονιές και τα χωριά του νησιού, αλλά και στις ερήμους της Αφρικής μέσα από τις γραμμές των αντιφασιστικών Οργανώσεων της ΑΣΟ, ΑΟΑ, ΑΟΝ, υπηρετώντας στην 1η Ταξιαρχία αντιμετώπισαν τη στρατιά του Ρόμελ και στις θάλασσες της Μεσογείου και του Ινδικού Ωκεανού, οι Χιώτες Αντιφασίστες ναυτεργάτες στήριξαν τις συμμαχικές νηοπομπές, προσφέροντας εκατόμβη θυσιασθέντων.
Εμείς στις σημερινές συνθήκες νιώθουμε ιδιαίτερη ευθύνη να συνεχίσουμε να παλεύουμε και να οραματιζόμαστε την πραγμάτωση της μεγάλης αλήθειας, που θα σταματήσει την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Νιώθουμε την ευθύνη απέναντι στη νέα γενιά του νησιού μας, όχι απλά να μάθει, να τιμά, αλλά και να αντλήσει πείρα, διδάγματα, συμπεράσματα από τη μεγαλειώδη συμμετοχή της νεολαίας της Χίου στον αντιφασιστικό αγώνα στα δύσκολα χρόνια του Β παγκόσμιου πολέμου.
Να αποκτήσει πείσμα και θέληση να συγκρουσθεί με την καπιταλιστική βαρβαρότητα που τσακίζει δικαιώματα και ανθρώπινες ζωές.
Ο καπιταλισμός, ο ιμπεριαλισμός πόνεσαν και πονούν την ανθρωπότητα με τα εκατομμύρια των θυμάτων στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, σήμερα συνεχίζουν να ματώνουν τους λαούς γεμίζοντας τους με πόνο και προσφυγιά.
Μελετώντας τη δράση του ΕΑΜ και τις τοποθετήσεις των ΕΑΜικων στελεχών αντιλαμβάνομεθα τις μεγάλες αλήθειες πού χουν και σήμερα μεγάλη πολιτική αξία γιατί δίνουν απαντήσεις ότι:
- Όλα τα αστικά κόμματα είναι ευθυγραμμισμένα στη στρατηγική του κεφαλαίου, που μεταφράζεται στη μεταφορά του βάρους της κρίσης στα μόνιμα υποζύγια, τον εργαζόμενο λαό και τη νεολαία, καθώς και την αναβαθμισμένη εμπλοκή της Ελλάδας, για λογαριασμό της άρχουσας τάξης, στους επικίνδυνους σχεδιασμούς των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟΥ και της ΕΕ στην περιοχή μας.
- Ο λαός μπορεί να βάλει εμπόδια στη σημερινή βαρβαρότητα μόνο μέσα από το οργανωμένο εργατικό- λαϊκό κίνημα.
Εμπόδια μπορούν να μπουν μόνο με την ενίσχυση της κοινωνικής συμμαχίας όλων όσοι σήμερα πλήττονται από την εξουσία των καπιταλιστών.
Με ενίσχυση του προσανατολισμού ρήξης με το κεφάλαιο, την ΕΕ, τις κυβερνήσεις και τα κόμματα, που τους υπηρετούν, με ενίσχυση της αντικαπιταλιστικής- αντιμονοπωλιακής γραμμής πάλης.
Συνεχίζουμε στον ίδιο δρόμο για να ξεσκλαβωθεί ο λαός μας από την καπιταλιστική σκλαβιά της εκμετάλλευσης των κεφαλαιοκρατών και των ξένων προστατών του ΝΑΤΟ, της ΕΕ και των ΗΠΑ!!!
Προσπαθώντας να κάνουμε πράξη τα λόγια του κομμουνιστή ψαρά - ποιητή από την Κρήνη της Ερυθραίας Φώτη Αγγουλέ «Ακολουθούμε πιστά τα ματωμένα σας ίχνη…» γιατί <<ο δρόμος μας αρχινά, από κει που ο δικός σας τελειώνει.» 15
Γιώργης και Γιάννης Αμπαζης Χίος Σεπτέμβρης 2020
- Γραμματέας του ΕΑΜ. Ανδρέας Δ. Λοΐζος
- Χίος 1943-1944 Συμμαχική Στρατιωτική Αποστολή και Εθνική Αντίσταση,
β έκδοση Ομήρειο, Π..Καρασούλης ,σελ 146.
- Πρωτοπόρος, αφ15, 16/9/44, σελ. 1
- Πρωτοπόρος, αφ 15,16/9/44 σελ 1.
- Πρωτοπόρος αφ15,16/9/44,σελ 1-2
- Πρωτοπόρος Επίσημο Όργανο ΕΑΜ Χίου αφ' 15, Σάββατο 16 Σεπτέμβρη 1944, σελ 3
- Μαρτυρία Ανδρέα Λοΐζου σελ 149, Χίος 1943-1944 Συμμαχική Στρατιωτική Αποστολή
και Εθνική Αντίσταση, Ομήρειο β έκδοση, 2006, Παναγιώτη Δ.Καρασούλη.
- Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ,1939-1949,Β1 Τόμος, Σύγχρονη Εποχή,2019,σελ 145-146.
- Χίος 1943-1944, Συμμαχική Στρατιωτική Αποστολή και Εθνική Αντίσταση,Ομήρειο,
β έκδοση 2006, Παναγιώτη Δ.Καρασουλη,Μαρτυρία Ανδρέα Λοΐζου σελ 150-151.
- Ομοίως σελ 117-124
- Πρωτοπόρος αφ 15,16/9/44, σελ 3
- Χίος 1943-1944,Συμμαχική Στρατιωτική Αποστολή και Εθνική Αντίσταση
Ομήρειο β έκδοση 2006, σελ 107
- Πρωτοπόρος 27 Δεκέμβρη 1945
- Χίος 1943-1944, Συμμαχική Στρατιωτική Αποστολή και Εθνική Αντίσταση
Ομήρειο β έκδοση 2006, Παναγιώτης Δ.Καρασουλης. Σελ 107-108.
- Φώτης Αγγουλές, Μελέτη, Γιώργη Σιδέρη, Μοχλός 1992,σελ112.