Οι μικροί και μεγάλοι κάτοικοι του χωριού Θολοποταμίου έστειλαν στην εφημερίδα «Αλήθεια» την παρακάτω αφιερωματική επιστολή με αφορμή την Ανάσταση του Κυρίου που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 19 Απριλίου, καθώς και το ξεχωριστό τοπικό έθιμο του χωριού: «Ο Φανός».
Ο Φανός μας, έθιμο γνωστό, έθιμο αγαπημένο. Έθιμο που ταξιδεύει πολύ πίσω στον χρόνο.
Η λέξη φανός συνδέεται με τη λέξη φωτεινός, και πιθανολογείται πως πήρε το όνομά του από τη φωτιά που ανάβεται για να καεί ο «Ιούδας». Το έθιμο έχει ρίζες στην αρχαία Ελλάδα και γιορτάζεται σε πολλά χωριά της Χίου αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας.
Οι ετοιμασίες στο Θολοποτάμι ξεκινούν ήδη από την Κυριακή των Βαΐων. Η νεολαία του χωριού συγκεντρώνεται στο Λιβάδι και ξεκινά τη συλλογή ξερών κλαδιών και κούτσουρων από το δάσος. Τα δρομολόγια είναι συνεχή και η προσμονή διάχυτη.
«Υπάρχει μια φασαρία όλες εκείνες τις μέρες στο χωριό. Περνούνε τα αυτοκίνητα με γεμάτες τις καρότσες. Τοιμάζουνται για το Σάββατο. Φωνές, μουσικές μέσα στους δρόμους», μαρτυρούν οι χωριανοί.
Τα απογεύματα, όταν ο καιρός το επιτρέπει, κάποιοι κάθονται σε βεγγέρες και περιμένουν να περάσουν τα αυτοκίνητα των νέων. Συχνά ακούγονται σχόλια όπως: «Πιο μεγάλος θα 'ναι από πέρσυ φαίνεται το πράμα. Έχουν κάμει τόσες στράτες».
Μέχρι τη δύση του ηλίου, οι κοντυλάες μαζεύουν τα ξύλα και τα στοιβάζουν έξω από την κεντρική εκκλησία του χωριού. Μόλις σουρουπώσει, οι γυναίκες βγαίνουν με τις φροκαγιές και καθαρίζουν τους δρόμους από τα απομεινάρια των ξύλων που έχουν πέσει από τα αυτοκίνητα.
«Πρέπει να 'ναι καθαρά γιατί ξεκινά η λειτουργία της Μεγάλης Εβδομάδας», λένε.
Η κορύφωση του εθίμου έρχεται το Μεγάλο Σάββατο. Από νωρίς το πρωί, οι κάτοικοι συγκεντρώνονται στο Λιβάδι με τα εργαλεία και τα αυτοκίνητά τους, στήνοντας με φροντίδα και μεράκι τον φανό.
Το απόγευμα ξεκινάει το γλέντι. Ο «Ιούδας», κατασκευασμένος από ξύλα και άχυρα, ανεβαίνει πάνω σε άλογο και γυρίζει όλο το χωριό. Πρόκειται για ένα σατιρικό ομοίωμα με στοιχεία από την επικαιρότητα, το οποίο προετοιμάζεται από τη νεολαία την προηγούμενη ημέρα. Τα παιδιά, με κέφι και μουσικές, περνούν από σπίτι σε σπίτι για να δείξουν τον «Ιούδα», συνοδευόμενα από κεράσματα και προσφορές για τη στήριξη του εθίμου.
Μόλις ολοκληρωθεί η περιφορά, όλοι επιστρέφουν στο Λιβάδι και αναμένουν τη μεγάλη στιγμή. Στις 10 το βράδυ, η φωτιά ανάβει και ο «Ιούδας» παραδίδεται στις φλόγες, σε ένα σκηνικό γεμάτο συγκίνηση και ενθουσιασμό.
Τα τελευταία χρόνια, η νεολαία του χωριού προσθέτει μια ακόμα πινελιά αλληλεγγύης:
Eτοιμάζει και προσφέρει κοτόσουπα στους κατοίκους έξω από την κεντρική εκκλησία. Τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ, όλοι συγκεντρώνονται στην κοινοτική αίθουσα για να προετοιμάσουν το γεύμα, καθαρίζοντας λαχανικά και μαγειρεύοντας τα κοτόπουλα.
Τα μεσάνυχτα, με την Ανάσταση, ο ουρανός φωτίζεται από βεγγαλικά, δημιουργώντας ένα εντυπωσιακό θέαμα που ολοκληρώνει με μαγικό τρόπο την εμπειρία.
Ο Φανός του Θολοποταμίου δεν είναι απλώς ένα έθιμο. Είναι μια ζωντανή γιορτή μνήμης, ταυτότητας και συλλογικότητας - μια φλόγα που συνεχίζει να καίει, κρατώντας ζωντανή την ψυχή του τόπου και των ανθρώπων του.
Ακολουθήστε το χωριό στο Instagram για περισσότερες εικόνες και στιγμιότυπα: @tholopotamousika
