Ο Elon Musk, ο δεύτερος πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο με περιουσία 195 δισεκατομμυρίων δολαρίων σύμφωνα με την κατανομή του 2025 του Forbes, μπορεί να άρχισε να μονοπωλεί το δημόσιο ενδιαφέρον απ’ όταν αγόρασε το X – πρώην Twitter – και άρχισε μία σειρά από αμφιλεγόμενες επαγγελματικές κινήσεις κι αργότερα δηλώσεις, αλλά εξέπληξε πολλούς που μέχρι πρότινος είχαν πίστη στην πρωτοποριακή εταιρία του, SpaceX, και τα σχέδια της για την κατοίκηση του Άρη.
Παρόλο που αποτελεί, σαφώς, έναν από τους πιο επιτυχημένους επιχειρηματίες του πλανήτη, ωστόσο ο Musk ξεκίνησε πολύ πριν την αγορά του Twitter να αφήνει ψήγματα του πραγματικού του εαυτού να παρεισφρέουν στην δημόσια εικόνα του, έναν εαυτό που αποκάλυψε πλήρως μετά με την υποστήριξη του προς τον Τραμπ, την προώθηση θεωριών συνομωσίας και τους ναζιστικούς «χαιρετισμούς» του. Παρακάτω ακολουθεί ένα χρονολόγιο με τα πιο σημαντικά σκάνδαλα και τις πιο αμφίσημες δηλώσεις του επιχειρηματία, από το 2009 έως και σήμερα.
2009: Νομική μάχη με τον Martin Eberhard για το αν ο Μασκ μπορεί να αποκαλεί τον εαυτό του «ιδρυτή» της Tesla
Πολλοί πιστεύουν ότι ο Μασκ, όντας για τόσα χρόνια CEO της Tesla, ίδρυσε ο ίδιος την επιτυχημένη εταιρία αυτοκινήτων, κάτι όμως που δεν ισχύει, αφού η Tesla ιδρύθηκε την 1η Ιουλίου του 2003 από τους μηχανικούς και επιχειρηματίες Martin Eberhard και Marc Tarpenning. Ο Μασκ μπήκε αργότερα στο παιχνίδι, εφόσον επένδυσε αρχικά 6.5 εκατομμύρια δολάρια στην εταιρία – τα οποία φυσικά είχε ήδη, εφόσον ήταν συνιδρυτής της PayPal που έπειτα πουλήθηκε στο eBay – χρήματα που αργότερα του επιστράφηκαν σχεδόν δεκαπενταπλάσια.
Όταν άρχισε να αποκαλεί όμως τον εαυτό του «ιδρυτή» της Tesla, άρχισε τον Μάιο του 2009 μία νομική διαμάχη με τον Martin Eberhard, με τον τελευταίο να υποστηρίζει ότι ο Μασκ «τον δυσφήμησε αλλά και ενορχήστρωσε την απομάκρυνση του από την εταιρία.» Παρά τις βαριές δηλώσεις και από τις δύο πλευρές, με τους δύο άντρες να πετούν το μπαλάκι ο ένας στον άλλον για την κακή διαχείριση των οικονομικών της εταιρίας, τον Σεπτέμβριο του 2009 η διαμάχη κατέληξε σε συμφωνία να αποκαλούνται και ο Mask και ο Eberhard μαζί με άλλους τρεις ακόμη επενδυτές ως ιδρυτές της Tesla.
Παρά τις ξαφνικά τιμητικές δηλώσεις που έκαναν τότε, στο τέλος της διαμάχης, ο ένας προς τον άλλον, η κόντρα τους βαστάει γερά μέχρι και πρόσφατα, με τον Musk να επιμένει ότι ο ίδιος πρέπει να θεωρείται πολύ περισσότερο «ιδρυτής» της Tesla απ’ ότι ο Eberhard.
2016: Ισχυρισμός αεροσυνοδού της SpaceX για σεξουαλική παρενόχληση
Το 2018 μία αεροσυνοδός της SpaceX, εταιρία που ίδρυσε το 2002 ο Μασκ και αξίζει 350 δισεκατομμύρια δολάρια, ισχυρίστηκε ότι ο Μασκ το 2016 στο αεροπλάνο Gulfstream G650/G700/G800, ένα business jet το οποίο ανήκει στην SpaceX, εξέθεσε τον εαυτό του σε αυτή και της πρόσφερε ένα άλογο για ανταλλαγή ενός ερωτικού μασάζ.
Εν τέλει η αεροσυνοδός δέχθηκε να πραγματοποιήσει ένα μασάζ, κάτι που μπορεί να ακούγεται παράδοξο δεδομένου του επαγγέλματος της, αλλά οι ανώτεροι της αεροσυνοδού φαίνεται ότι την ενθάρρυναν να παρακολουθήσει επαγγελματικά μαθήματα μασάζ ώστε να πραγματοποιεί ιδιωτικές συνεδρίες με τον Μασκ και σε αντάλλαγμα η ίδια θα πραγματοποιούσε περισσότερες πτήσεις, κερδίζοντας περισσότερα χρήματα. Σε μία από αυτές τις συνεδρίες ο Μασκ ζήτησε από την αεροσυνοδό κι άλλες ερωτικές χάρες με αντάλλαγμα δώρα τα οποία η ίδια αρνήθηκε.
Παρά την δημοσιότητα που απέκτησε το θέμα, δεν έφτασε ποτέ στο δικαστήριο εφόσον γρήγορα ο Μασκ το έλυσε με ένα συμφωνητικό αποχώρησης με την αεροσυνοδό, στο οποίο της πρόσφερε 250 χιλιάδες δολάρια (δηλαδή μόλις το 0.001% της περιουσίας του που τότε ανερχόταν στα 19.9 δισεκατομμύρια δολάρια) προκειμένου εκείνη να μην πιέσει περαιτέρω το ζήτημα.
Ο ίδιος ο Μασκ απάντησε στο Insider: «Αν είχα την τάση να παρενοχλώ σεξουαλικά, θα ήταν απίθανο να είναι η πρώτη φορά στην 30χρονη καριέρα μου που αποκαλύπτεται κάτι τέτοιο», χαρακτηρίζοντας τον ισχυρισμό ως «πολιτικά υποκινούμενο».
2018: Νομική διαμάχη αφού αποκάλεσε έναν δύτη «pedo guy»
Το 2018 δώδεκα Ταϊλανδοί έφηβοι ποδοσφαιριστές και ο προπονητής τους αποφάσισαν να εξερευνήσουν την σπηλιά Tham Luang στην Ταϊλάνδη όταν ξέσπασε νεροποντή που απείλησε να πλημμυρίσει την σπηλιά πνίγοντας την ομάδα. Ο Μασκ πρότεινε να προσφέρει ένα υποβρύχιο στην διάσωση των αγοριών και του προπονητή τους, κάτι που απορρίφθηκε από τις ομάδες διάσωσης οι οποίες αργότερα έσωσαν με επιτυχία τα αγόρια.
Αργότερα, ο Βρετανός δύτης Vern Unsworth που βοήθησε στη διάσωση ισχυρίστηκε ότι η πρόταση του Μακ αποτελούσε απλώς μία προσπάθεια του να κερδίσει την εύνοια της κοινής γνώμης αφού «αποκλείεται το σχέδιο του να λειτουργούσε. [Ο Μασκ] δεν είχε ιδέα για το πώς ήταν το πέρασμα της σπηλιάς. Το υποβρύχιο [του], πιστεύω, είχε μήκος περίπου ενάμιση μέτρο, άκαμπτο, κι έτσι δεν θα μπορούσε να κάνει στροφές ή να γυρίσει γύρω από κανένα εμπόδιο». Είπε επίσης στο CNN ότι ο Μασκ «μπορεί να βάλει το υποβρύχιο του εκεί που πονάει».
Ως απάντηση ο Μασκ ανέβασε ένα tweet στον λογαριασμό του, με 22 εκατομμύρια ακολούθους τότε, αποκαλώντας τον Βρετανό δύτη που βοήθησε στην διάσωση των αγοριών «pedo guy (παιδόφιλο)». Έτσι ο Unsworth προχώρησε σε αγωγή ύψους 190 εκατομμυρίων δολαρίων για συκοφαντική δυσφήμηση κατά του Μασκ. Μέσα σε μία μόλις ώρα ένα δικαστήριο του Λος Άντζελες στράφηκε υπέρ του Μασκ, λέγοντας πως ο ισχυρισμός του (τον οποίο ο ίδιος δικαιολόγησε λέγοντας ότι πρόκειται για φράση που χρησιμοποιούνταν συχνά στην Νότια Αφρική στην οποία και μεγάλωσε) δεν αποτελούσε δυσφήμηση για τον Unsworth.
Βγαίνοντας απ’ το δικαστήριο ο Μασκ δήλωσε ότι «ξανά απέκτησε πίστη στην ανθρωπότητα», ενώ ο δικηγόρος του Unsworth ότι «αυτή η ετυμηγορία στέλνει ένα και μόνο μήνυμα: ότι μπορείς να προβείς σε όποια κατηγορία θέλεις, όσο χυδαία κι αναληθής κι αν είναι, και να βγεις αλώβητος από αυτό».
2018: Ο Μασκ καπνίζει μαριχουάνα καλεσμένος σε podcast γνωστού podcaster
Τον Σεπτέμβριο του 2018 ο Μασκ βρέθηκε καλεσμένος στο podcast «The Joe Rogan Experience» του γνωστού podcaster Joe Rogan. Το podcast, που ανέβηκε live και σε μορφή βίντεο στο YouTube, απεικόνισε τον Μασκ να συζητάει θέματα όπως την διαχείριση της εταιρίας του, Tesla, τις προσπάθειες του να ενισχύσει τα μέτρα προστασίας στις ΗΠΑ σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη, αλλά και τον απεικόνισε επίσης να καπνίζει μαριχουάνα, κάτι νόμιμο στη πολιτεία της Καλιφόρνια.
Ο ίδιος είπε «είναι νόμιμο, σωστά;» και χαρακτήρισε το κάπνισμα της μαριχουάνας ως «το να πίνεις μία κούπα καφέ αντίστροφα» αν και επίσης δήλωσε ότι δεν είναι συχνός χρήστης εφόσον δεν βρίσκει την μαριχουάνα «καλή για την παραγωγικότητα».
Αν και το βίντεο δεν βρίσκεται πλέον στο κανάλι που αρχικά μεταδόθηκε, προκάλεσε μεγάλη αντίδραση και οδήγησε στο να πέσουν οι μετοχές της Tesla κατά 6%, ενώ ο τότε CAO (διευθύνων λογιστής) της Tesla παραιτήθηκε μόλις έναν μήνα μετά την αναλαβή της θέσης του, εφόσον δεν μπόρεσε να διαχειριστεί την δημοσιότητα που περιτριγύριζε την εταιρία.
2020: Παραπληροφόρηση από τον Μασκ σχετικά με την πανδημία κορονοϊού
Αν και εν μέσω της πανδημίας ο Μασκ φάνηκε στα social media να προτείνει ενδεχόμενη βοήθεια σε νοσοκομεία στη Νέα Υόρκη και στο Σιάτλ που δήλωσαν ανάγκη για περισσότερα συστήματα εξαερισμού, λίγες μέρες πριν και λίγο πριν αγοράσει το Twitter ο ίδιος έκανε αναρτήσεις χαρακτηρίζοντας τον πανικό γύρω από τον κορονοϊο ως «ηλίθιο» και χαρακτηρίζοντας τα παιδιά «ουσιαστικά απρόσβλητα» από τον ιό.
Αργότερα, τον Μάρτιο του 2020, προέβλεψε ότι τα επόμενα κρούσματα κορονοϊού θα ήταν «σχεδόν μηδαμινά», παρόλο που από τότε σχεδόν μέχρι σήμερα έχουν σημειωθεί πάνω από 111 εκατομμύρια κρούσματα στις ΗΠΑ και πάνω από ένα εκατομμύριο θάνατοι, ενώ στον κόσμο έχουν σημειωθεί συνολικά πάνω από 700 εκατομμύρια κρούσματα και επτά εκατομμύρια θάνατοι.
Ο Μασκ συνέχισε τον Σεπτέμβριο του 2020, κι έχοντας σημειωθεί μέχρι τότε πάνω από διόμισι εκατομμύρια θάνατοι παγκοσμίως από τον ιό, να ισχυρίζεται ότι δεν πρόκειται να εμβολιαστεί ο ίδιος ή τα παιδιά του κι ότι δεν βρίσκεται σε κίνδυνο εφόσον ο ιός δεν έχει μεγάλα ποσοστά θνησιμότητας. Ακόμη και το 2021 συνέχισε να αμφισβητεί την χρησιμότητα των δεύτερων εμβολίων κατά του κορονοϊού.
2022: Ισχυρισμοί κατά της Neuralink για animal cruelty
Η εταιρία που ίδρυσε ο Μασκ το 2016, με στόχους όπως η κατασκευή μικροτσίπ που θα βοηθήσουν ανθρώπους με προβλήματα παράλυσης, αντιμετώπισε το 2022 ισχυρισμούς από εργαζόμενους ότι φερόταν βάναυσα σε ζώα προκειμένου να τεστάρει τις τεχνολογίες της.
Οι ισχυρισμοί οδήγησαν σε ομοσπονδιακή έρευνα, αφού σύμφωνα με το Reuters, το οποίο επικοινώνησε με 20 πρώην εργαζομένους της Neuralink, ο Μασκ πίεζε για γρηγορότερα αποτελέσματα που είχαν ως έκβαση βιαστικά τεστ σε ζώα τα οποία πολλές φορές οδηγούνταν στον θάνατο. Επίσης σύμφωνα με το Reuters, τουλάχιστον 1500 ζώα – συμπεριλαμβανομένων μαϊμούδων, προβάτων και γουρουνιών – έχασαν την ζωή τους κάτω από τα χέρια της εταιρίας. Σύμφωνα με πρώην υπαλλήλους, πολλά περισσότερα ζώα απ’ όσα θα χρειαζόταν να χάσουν την ζωή τους πέθαιναν, αφού ο Μασκ ασκούσε συνεχείς πιέσεις, λέγοντας χαρακτηριστικά «[δουλέψτε] σαν να έχετε μία ωρολογιακή βόμβα περασμένη στο κεφάλι σας».
Παρά το ότι η έρευνα αποκάλυψε ότι το 2019 ένα συγκεκριμένο πείραμα (που περιλάμβανε το να ανοίξει ένας χειρουργός τρύπες στο κρανίο μίας ζωντανής μαϊμούς και να εισάγει μέσα ηλεκτρόδια προτού τελικά τη θανατώσει) βρέθηκε να παραβιάζει το Animal Welfare Act των ΗΠΑ, η Neuralink δεν υπέστη κάποια ποινή, αφού το συγκεκριμένο περιστατικό διεγράφη από τα δημόσια έγγραφα, και συνεχίζει να λειτουργεί μέχρι και σήμερα, αξίζοντας περίπου 8 δισεκατομμύρια δολάρια.
2022: Η αγορά του Twitter και οι αλλαγές
Τον Οκτώβριο του 2022 και μετά από σχεδόν έναν χρόνο διαπραγματεύσεων ο Μασκ αγοράζει το Twitter και σύντομα οι αλλαγές στην πλατφόρμα γίνονται εμφανείς.
Πιο συγκεκριμένα, μόλις 6 μέρες μετά την αγορά της εφαρμογής, ο Μασκ αποφασίζει να απολύσει σχεδόν το μισό προσωπικό μέσω ενός email με θέμα «Ο ρόλος σου στο Twitter» και περιεχόμενο «Σήμερα είναι η τελευταία μέρα σου στην εταιρία».
Σαν να μην έφτανε αυτή η δραστική κίνηση, πέντε μέρες μετά αποφασίζει ότι το blue check της εφαρμογής θα είναι υπό πληρωμή, συγκεκριμένα 8 δολάρια μηνιαίως. Κάποιοι αποφασίζουν να το αγοράσουν κι άλλοι το βρίσκουν γελοίο, εφόσον αρχικά το blue check δημιουργήθηκε, όπως υπάρχει και στο Instagram, για να υποδεικνύει τους πραγματικούς λογαριασμούς διάσημων προσώπων. Πλέον, βέβαια, με αυτή τη κίνηση του Μασκ, εκατοντάδες λογαριασμοί στο πρώην Twitter που δεν αποτελούν αληθινούς celebrities έχουν το blue check, το οποίο φαίνεται να χάνει έτσι το όποιο νόημα του.
Τον Ιούλιο του 2023 το Twitter γίνεται X και παρά τα οράματα του Μασκ για «ελευθερία του λόγου» πολλοί βρίσκουν την εφαρμογή πολύ χειρότερη απ’ ότι ήταν όταν άνηκε στην Meta.
2021-23: Ισχυρισμοί για ρατσιστική αντιμετώπιση σε εργαζομένους της Tesla
Μία απ’ τις άλλες εταιρίες του Μασκ, η Tesla, βρέθηκε σε νομική διαμάχη με έναν πρώην υπάλληλο της, τον Owen Diaz, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι το 2015, δουλεύοντας στην Tesla, αντιμετώπισε εχθρική και ρατσιστική συμπεριφορά από άλλους υπαλλήλους, οι οποίοι χαρακτήριζαν αυτόν και άλλους μαύρους υπαλλήλους με ρατσιστικά επίθετα όπως και τους έλεγαν «να γυρίσουν πίσω στην Αφρική». Η Tesla βρέθηκε ένοχη καθώς δεν κατάφερε να αποτρέψει τέτοιες συμπεριφορές από το να λαμβάνουν χώρα ανάμεσα στο εργατικό της προσωπικό και κλήθηκε να πληρώσει 137 εκατομμύρια δολάρια, που τελικά το 2023 μειώθηκαν σε μόλις 3.2 εκατομμύρια δολάρια.
Σχεδόν ένα χρόνο μετά το σκάνδαλο για το animal cruelty της Neuralink, όμως, η Tesla βρέθηκε ξανά σε νομική διαμάχη με την Equal Employment Opportunity Commission (EEOC) σχετικά με την ρατσιστική αντιμετώπιση, από τουλάχιστον το 2015, που είχαν μαύροι εργαζόμενοι στην Tesla από λευκούς. Αναφέρθηκαν ξανά προσβλητικές και ρατσιστικές λέξεις απέναντι σε μαύρους υπαλλήλους, ζωγραφισμένες σβάστιγκες και απειλές στα γραφεία των εργαζομένων, έως και σε γκράφιτι στους τοίχους, χωρίς να φαίνεται ότι το περιβάλλον της εταιρίας άλλαξε ακόμη και μετά από την διαμάχη με τον Diaz.
Σύμφωνα με την EEOC, όσοι μαύροι εργαζόμενοι παραπονέθηκαν σε υφιστάμενους τους άλλαξαν τα εργασιακά τους καθήκοντα εντός της εταιρίας ή και σε μερικές περιπτώσεις απολύθηκαν. Η εν λόγω διαμάχη δεν έχει ωστόσο κλείσει οριστικά.
2023-24: Ο Μασκ προωθεί θεωρίες συνομωσίας
Το 2023 ο Μασκ δεν διστάζει να απαντήσει κάτω από tweet χρήστη ο οποίος προωθεί θεωρίες συνομωσίας όπως το «great replacement» – μία ακροδεξιά θεωρία συνωμοσίας που υποστηρίζει ότι μειονότητες έχουν σκοπό να «εξουδετερώσουν» και να ξεπεράσουν αριθμητικά τους λευκούς στις ΗΠΑ – λέγοντας «είπες την αλήθεια».
Την ίδια στιγμή συνεχίζει να απαντάει θετικά κάτω από tweets που προωθούν μία άλλη θεωρία συνομωσίας στις ΗΠΑ, το λεγόμενο Pizzagate, που αναφέρεται σε ψεύτικα υποτιθέμενα ευρήματα της αστυνομίας της Νέας Υόρκης για κύκλο παιδόφιλων μέσα στους Δημοκρατικούς, κάτι που έχει επανειλημμένα αποδειχθεί fake news κατασκευασμένα από γνωστό γκρουπ ακροδεξιών συνωμοσιολόγων, γνωστό ως «QAnon». Το X, ως αποτέλεσμα, αρχίζει να χάνει διαφημιστές με τον Μασκ να ανεβάζει εξοργισμένα tweets όπως «να πάτε να γαμ**τε».
2025: Ο «καλύτερος φίλος» του Τραμπ, ο ναζιστικός χαιρετισμός και η άρνηση της Starlink προς την Ουκρανία
Παρόλο που ο Μασκ στο παρελθόν φαινόταν να υποστηρίζει κυρίως Δημοκρατικούς, όπως για παράδειγμα τον Μπαράκ Ομπάμα, την Χίλαρι Κλίντον και τον Τζο Μπάιντεν, η ξαφνική στροφή του προς ακροδεξιές ιδέες τον οδήγησαν αρκετά κοντά στον Ντόναλντ Τραμπ, κάνοντας τον – όπως έχει πει και η Λάρα Τραμπ, σύζυγος του τρίτου γιου του Ντόναλντ Τραμπ, Έρικ Τραμπ – τον «πρώτο φίλο (first buddy)» του προέδρου της Αμερικής, αν και δεν είναι σίγουρο το κατά πόσο θα κρατήσει η τόσο στενή σχέση που φαίνεται να επιδεικνύουν οι δύο άνδρες, αφού ο Μασκ φαίνεται να προσκολλάται στον Τραμπ και τον κύκλο του, νιώθοντας τόσο άνετα ώστε να φέρνει και τον γιο του (ονόματι X…) στο Oval Office του Λευκού Οίκου.
Σε εκείνη τη συνάντηση ο Μασκ έκανε διάφορες δηλώσεις που δεν φαίνεται να είχαν έρεισμα, δείχνοντας ότι ο πλούτος του μάλλον δεν τον καθιστά και αυτομάτως κατάλληλο για τον Λευκό Οίκο. Ποιος θα μπορούσε βέβαια να ξεχάσει και τον ναζιστικό του χαιρετισμό στην ορκωμοσία Τραμπ, τον οποίο οι οπαδοί του δικαιολόγησαν ως χειρονομία της φράσης του «my heart goes out to you (η καρδιά μου πάει προς εσάς)» την οποία κατέκρινε ιδιαίτερα και η Γερμανία.
Και συνεχίζοντας την ήδη κακή δημοσιότητα του, ο ίδιος ο Μασκ, αφότου παραδέχθηκε ότι το 2022 απέκλεισε την Ουκρανία από την χρήση της Starlink προκειμένου να πραγματοποιήσει μία επίθεση στο ναυτικό της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα, ο Μασκ συνεχίζει μέχρι σήμερα να απειλεί την Ουκρανία με πλήρη αποκλεισμό από τις υπηρεσίες της Starlink αν αυτή δεν υπογράψει συμβόλαιο με τις ΗΠΑ που αφορά την εκμετάλλευση κρίσιμων ορυκτών.
Φυσικά αυτή του η κίνηση συνάδει με την πολιτική που φαίνεται να έχει υιοθετήσει και ο «πρώτος του φίλος» μετά την δεύτερη εκλογή του, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος πρόσφατα κατηγόρησε την Ουκρανία ότι «δεν θα έπρεπε να έχει ξεκινήσει αυτόν τον πόλεμο» και ουσιαστικά απέκλεισε την Ευρώπη και το Κίεβο από συζητήσεις, κάνοντας διαπραγματεύσεις μόνο με τον Πούτιν για το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία.
alithia.gr