Mε την πλήρη εφαρμογή του κανονισμού Markets in Crypto-Assets (MiCA) η Ευρωπαϊκή Ένωση προχώρησε σε μια ιστορική εξέλιξη στον χώρο των ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων. Αυτό το πρόσφατο νομικό πλαίσιο δημιουργήθηκε με στόχο να προσφέρει σαφήνεια αλλά και μια κοινή γραμμή στις ευρωπαϊκές συναλλαγές με κρυπτονομίσματα. Ο MiCA φιλοδοξεί να ενισχύσει την προστασία των επενδυτών, να εξασφαλίσει τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος, να καταπολεμήσει την απάτη και την κατάχρηση, προωθώντας ταυτόχρονα την καινοτομία στον τομέα των ψηφιακών χρηματοοικονομικών υπηρεσιών. Αντικαθιστώντας τις ανομοιογενείς εθνικές ρυθμίσεις με ένα ενιαίο σύνολο κανόνων που εφαρμόζεται και στα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ, ο MiCA χτίζει εμπιστοσύνη αποτρέποντας συγχρόνως τις χαοτικές καταστάσεις στις αγορές.
Το Νέο Ρυθμιστικό Τοπίο Και Τι Σημαίνει Για Το Bitcoin
Ο βασικός στόχος του MiCA είναι να γίνει η αγορά κρυπτονομισμάτων πιο ασφαλής και αξιόπιστη, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυξημένη εμπιστοσύνη και ενδεχομένως να ενισχύσει και το Bitcoin price.
Μεταξύ άλλων, ο κανονισμός ορίζει σαφείς κατηγορίες για τα διάφορα είδη crypto, όπως τα tokens που βασίζονται σε περιουσιακά στοιχεία (ARTs), τα ψηφιακά νομίσματα (EMTs) και άλλα ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία που δεν ανήκουν σε αυτές τις κατηγορίες, όπως το Bitcoin που, ενώ δεν θεωρείται stablecoin, υπόκειται σε βασικούς κανόνες για τη διαφάνεια, την ακεραιότητα των αγορών και την προστασία του καταναλωτή.
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι όποιος εκδίδει ή προσφέρει Bitcoin πρέπει να είναι νομική οντότητα και να ακολουθεί κανόνες όπως η αποφυγή σύγκρουσης συμφερόντων, η ευθύνη για τυχόν ψευδείς ή παραπλανητικές πληροφορίες, και άλλες σχετικές υποχρεώσεις. Παρόλα αυτά, δεν υπάρχουν απαιτήσεις για αποθεματικά, όπως συμβαίνει με τα stablecoins.
Η εφαρμογή του MiCA έγινε σταδιακά, ώστε να έχουν χρόνο οι επιχειρήσεις να προσαρμοστούν. Οι διατάξεις που αφορούν τα ARTs και τα EMTs, δηλαδή τα stablecoins, τέθηκαν σε ισχύ στις 30 Ιουνίου 2024. Οι απαιτήσεις είναι αυστηρές: κάθε τέτοιο token πρέπει να υποστηρίζεται από 1:1 αποθεματικά, να ελέγχεται τακτικά από ανεξάρτητους ελεγκτές και να μην είναι αλγοριθμικό (όπως ήταν το Terra/LUNA). Στις 30 Δεκεμβρίου 2024, ενεργοποιήθηκαν και οι υπόλοιποι κανόνες του MiCA, που αφορούν κυρίως τους παρόχους υπηρεσιών crypto (CASPs), δηλαδή πλατφόρμες, πορτοφόλια και μεσίτες, αλλά και κανόνες κατά της χειραγώγησης της αγοράς.
Από τον Ιανουάριο του 2025, οι περισσότεροι CASPs υποχρεούνται να λάβουν άδεια λειτουργίας από κάποιο κράτος-μέλος της ΕΕ. Με αυτή την άδεια μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε όλες αυτές τις χώρες μέσω ενός κοινού μηχανισμού που ονομάζεται "διαβατήριο". Κάποιες χώρες όπως η Μάλτα και η Λιθουανία, έχουν μεγαλύτερη περίοδο προσαρμογής, με καταληκτική ημερομηνία συμμόρφωσης τον Ιούνιο του 2026.
Οι πάροχοι υπηρεσιών crypto πρέπει να πληρούν αυστηρά κριτήρια: διοίκηση με επαγγελματικά και ηθικά προσόντα, ελάχιστα κεφάλαια, ισχυρή κυβερνοασφάλεια και αυστηρή συμμόρφωση με τους κανόνες κατά του ξεπλύματος χρημάτων (AML). Από τις 30 Δεκεμβρίου 2024, τέθηκε σε ισχύ και ο κανονισμός Transfer of Funds Regulation (TFR), ο οποίος επιβάλλει στους CASPs να συλλέγουν και να μοιράζονται προσωπικά στοιχεία στις μεταφορές crypto, ακριβώς όπως οι παραδοσιακές τράπεζες.
Προκλήσεις Στην Εφαρμογή Και Προσπάθειες Για Εναρμόνιση
Η εφαρμογή του MiCA παρουσιάζει διάφορες προκλήσεις και αντιδράσεις. Ορισμένοι εθνικοί ρυθμιστικοί φορείς έχουν εκφράσει ανησυχίες για την ταχύτητα και τη «χαλαρότητα» με την οποία δίνονται άδειες σε ορισμένες χώρες. Γι’ αυτόν τον λόγο, η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) εργάζεται για την εναρμόνιση της εποπτείας μεταξύ των εθνικών φορέων. Συγκεκριμένα, ετοιμάζει τεχνικά πρότυπα που θα καθορίζουν διαδικασίες έγκρισης, κανόνες διακυβέρνησης, διαχείρισης συγκρούσεων συμφερόντων και διαχείρισης παραπόνων.
Ο MiCA λειτουργεί σε συνδυασμό και με άλλους κανονισμούς της ΕΕ όπως ο TFR (Transfer of Funds Regulation), δηλαδή Κανονισμός για τις Μεταφορές Κεφαλαίων που ενισχύει τις προσπάθειες κατά της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες. Παράλληλα, υπάρχουν συζητήσεις για το πώς ο MiCA θα συνεργαστεί με τον κανονισμό DORA για την κυβερνοασφάλεια και με τις οδηγίες για τις πληρωμές (PSD2, PSD3 και PSR), ώστε να αποφευχθούν αλληλοκαλύψεις.
Σε επίπεδο φορολογίας, ισχύει η οδηγία DAC8, η οποία υποχρεώνει τις αδειοδοτημένες crypto εταιρείες να αναφέρουν στις φορολογικές αρχές στοιχεία για τις συναλλαγές των πελατών τους. Όλα αυτά τα κομμάτια συνθέτουν ένα αρκετά περίπλοκο, αλλά απαραίτητο ρυθμιστικό πλαίσιο για τις ψηφιακές συναλλαγές στην Ευρώπη.
Πού Οδηγείται Η Αγορά: Το Μέλλον Tου Bitcoin Στην Ε.Ε.
Ο MiCA επηρεάζει βαθιά τη δομή της αγοράς κρυπτονομισμάτων. Πολλές μικρότερες εταιρείες δυσκολεύονται να ανταπεξέλθουν σε όλες τις διαδικασίες συμμόρφωσης, ενώ μεγαλύτεροι παίκτες επιδιώκουν να επεκταθούν στην ΕΕ μέσω των νέων αδειών.
Βέβαια, παρόλο που ο MiCA καλύπτει πολλές περιοχές, υπάρχουν ακόμη σημαντικά «κενά» που θα χρειαστεί να καλυφθούν από μελλοντικές ρυθμίσεις. Το σίγουρο είναι πως η μη συμμόρφωση με τον MiCA συνεπάγεται σοβαρές συνέπειες. Τα πρόστιμα μπορεί να ξεκινούν από 5.000.000 ευρώ και να φτάνουν ως και το 12,5% του ετήσιου κύκλου εργασιών μιας εταιρείας. Μπορεί να επιβληθούν ακόμα και ποινικές ευθύνες, αφαίρεση αδειών ή απαγόρευση λειτουργίας.
Όλα αυτά δείχνουν την αποφασιστικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να δημιουργήσει μια ασφαλή, αξιόπιστη και ελεγχόμενη αγορά ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων, κάνοντας την επένδυση σε Bitcoin ακόμα πιο ελκυστική ακόμα και για μικρούς ή νέους επενδυτές.