Με τη λέξη «υποδομές» έχουμε σηματοδοτήσει κυρίως τους δρόμους, τα λιμάνια και τα γεφύρια που χρηματοδοτεί το δημόσιο. Πρόσφατα προστέθηκαν στη λίστα και οι τηλεπικοινωνιακές υποδομές, με σημαντικότερη αυτή του Διαδικτύου.
Ακόμα δεν προλάβαμε να συνηθίσουμε την ορολογία και έρχεται να προστεθεί μια νέα κατηγορία υποδομών. Εξίσου σπουδαία και κρίσιμη για την ανάπτυξη μιας κοινωνίας.
Ανοιχτά δεδομένα: η μεγάλη ευκαρία
Τα δημόσια ανοιχτά δεδομένα! Οι ισχυρότερες χώρες τα έχουν ήδη εντάξει στον πολιτικό σχεδιασμό και την καθημερινή πρακτική τους[1].
Ως ανοιχτά δεδομένα ορίζονται τα δεδομένα στα οποία ο καθένας μπορεί να έχει πρόσβαση με απλούς και αυτοματοποιημένους τρόπους για να τα χρησιμοποιήσει και να τα διαμοιράσει στη βάση ενός πλαισίου κανόνων.
Η ποιότητά τους καθορίζεται από την ακρίβεια, το εύρος, τη χρήση διεθνών προτύπων και τη συχνότητα ανανέωσης του περιεχομένου τους.
Ενδεικτικά, περιλαμβάνουν δεδομένα για την τοποθεσία και το έργο των δημοσίων υπηρεσιών, τον προϋπολογισμό των δημοσίων φορέων και τις δαπάνες τους, τις τιμές των βασικών αγαθών και των καυσίμων, τους ταχυδρομικούς κώδικες, τη δημογραφία και τη γεωγραφία της χώρας, τη συνταγογράφηση και τις συντάξεις, τα σημεία των ατυχημάτων και των εγκλημάτων και των βασικών στοιχείων των επιχειρήσεων.
Για παράδειγμα, στην http://linkedeconomy.org/el/page/athens-budget εμφανίζεται μια ανάλυση της πορείας εκτέλεσης του προϋπολογισμού του Δήμου Αθηναίων με βάση τα καθημερινά ανοιχτά δεδομένα που παρέχονται επίσημα στην ιστοσελίδα του Δήμου. Τα στοιχεία δημοσίων προμηθειών που καταχωρούνται στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ ανά κατηγορία και ανάδοχο παρουσιάζονται στην http://linkedeconomy.org/el/diaugeia/stats-diaugeia. Η πορεία του δημόσιου χρήματος, δηλαδή οι επιδοτήσεις και οι δημόσιες προμήθειες, έχουν ταξινομηθεί ανά φορέα και ανάδοχο π.χ. στοιχεία για την Ιντρακόμ http://linkedeconomy.org/el/page/paymentAgents?=afm=094157119.
Επίσης, οι συγκριτικές τιμές περίπου 2000 προϊόντων βρίσκονται στην http://linkedeconomy.org/el/page/eprices-product-stats.
Οι χρήσεις των δεδομένων
Δεδομένα σαν και αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πρώτη ύλη για τους ερευνητές, για τους πολίτες οι οποίοι αναζητούν απαντήσεις σε ερωτήματα για την αποτελεσματικότητα της εξουσίας (π.χ. πού πάνε οι φόροι) και για τις πιο ταιριαστές επιλογές κατοικίας, μετακίνησης, προϊόντων και υπηρεσιών. Για τους δημοσιογράφους που ασχολούνται με την ενημέρωση των πολιτών και τον έλεγχο των υπόλοιπων εξουσιών λειτουργούν ως το απαραίτητο συστατικό τεκμηρίωσης και διασταύρωσης.
Αποτελούν, όμως και πολύτιμο υλικό για τις αποφάσεις των δυνητικών και των υφιστάμενων επιχειρηματιών για το πού, τι και πώς θα παράγουν. Επιπλέον, αξιοποιούνται από τις ελεγκτικές και τις ανεξάρτητες αρχές στη διερεύνηση της σκοπιμότητας και της νομιμότητας στη λειτουργία δημόσιων φορέων και επιχειρήσεων.
Η ευκαιρία της Ελλάδας
Στη χώρα μας το μεγάλο το βήμα έγινε το 2010 με τη δημιουργία της ΔΙΑΥΓΕΙΑΣ και ακολούθησαν προσθήκες πηγών δεδομένων όπως το Παρατηρητήριο Τιμών και η αναλυτική εκτέλεση του προϋπολογισμού στο Δήμο Αθηναίων. Η πρόσφατη ψήφιση του νόμου 4305/2014 ορίζει μεταξύ άλλων ότι κάθε σύνολο δεδομένων που παράγεται από δημόσιο φορέα είναι εξ ορισμού ανοιχτό και διαθέσιμο εκτός των περιπτώσεων προσωπικών δεδομένων και ζητημάτων εθνικής ασφάλειας.
Το έργο LinkedEconomy.org προσπαθεί να συντελέσει στο δεύτερο μεγάλο βήμα, στη διάθεση ανοιχτών δεδομένων στη χώρα μας με τη δημιουργία ενός σημείου το οποίο θα συγκεντρώνει σε μια ενιαία γλώσσα το σύνολο της σημαντικής οικονομικής πληροφορίας στην Ελλάδα.
Στοχεύει να λειτουργήσει ως το εφαλτήριο για την επιτάχυνση της αξιοποίησης των ανοιχτών οικονομικών δεδομένων, πρωτίστως από την ερευνητική κοινότητα, από τους πολίτες, τους επαγγελματίες και τις κυβερνήσεις.
Data Labs
Στα πλαίσια του έργου έχουν προγραμματιστεί εννέα βιωματικά εργαστήρια (με ελεύθερη είσοδο) για την αξιοποίηση πρωτόγνωρων δεδομένων σχετικά με την οικονομία με στόχο την ενίσχυση της έρευνας και της δράσης.
Ήδη έχουν πραγματοποιηθεί 2 εργαστήρια στην Αθήνα (14/10 & 10/11), χθες (11/11) έγινε στη Μυτιλήνη ενώ ακολουθούν:
- Χίος: 13 Νοεμβρίου 2015
- Ιωάννινα: 16 Νοεμβρίου 2015
- Λαμία: 18 Νοεμβρίου 2015
- Αθήνα: 19 και 27 Νοεμβρίου 2015
- Θεσσαλονίκη: 20 Νοεμβρίου 2015
[1] Η απόφαση των G8 https://www.gov.uk/government/publications/open-data-charter/g8-open-data-charter-and-technical-annex και η πολιτική της Μ. Βρετανίας http://theodi.org/news/raconteur-report-who-owns-our-data-infrastructure