1. Εισαγωγή
Οι φυσικές καταστροφές που έχουν πλήξει τα τελευταία χρόνια την Ευρώπη, όπως π.χ. ο σεισμός στην Κεφαλονιά, οι εκτεταμένες πλημμύρες στην Ιταλία, Γαλλία, Μ. Βρετανία και στη Γερμανία, κτλ., ανέδειξαν τη σημασία του σχεδιασμού και της χρήσης αποδοτικών και αποτελεσματικών δικτύων διανομής αγαθών και υλικών πρώτης ανάγκης, υπογραμμίζοντας τους υφιστάμενους περιορισμούς σε επίπεδο πολιτικής προστασίας, αναφορικά με διαδικασίες logistics (π.χ. χωροθέτηση σημείων συγκέντρωσης πληθυσμού, διαχείριση αποθεμάτων, πλάνο εκκένωσης οικισμών, διαχείριση επιχειρησιακών πόρων, κ.τλ), τόσο σε τοπικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο.
Η επισκόπιση σχετικών έργων αναφορικά με τα logistics των φυσικών καταστροφών, σε Εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο, έχει αναδείξει την ευκαιρία για σημαντικές βελτιώσεις σε διαδικασίες logistics για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας, με έμφαση στα κάτωθι ζητήματα:
• Καταγραφή βασικών προβλημάτων σε διαδικασίες logistics για τη διαχείριση φυσικών καταστροφών υπό το πρίσμα των αναγκών της Πολιτικής Προστασίας
• Δημιουργία ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης βέλτιστων πρακτικών, εκπαιδευτικού υλικού και μεθοδολογιών για διαδικασίες logistics σε φυσικές καταστροφές
• Ανάπτυξη εργαλειοθήκης που θα υποστηρίζει τη διαδικασία λήψεως αποφάσεων αναφορικά με διαδικασίες logistics που αφορούν στην εκκένωση οικισμών και στον εφοδιασμό των πολιτών καθώς και των ομάδων πολιτικής προστασίας με αγαθά και τρόφιμα αμέσως μετά την εκδήλωσης μιας φυσικής καταστροφής
Το έργο MELOGIC (http://www.melogicproject.eu/) στοχεύει στην επίλυση σημαντικών προβλήματων που αφορούν σε διαδικασίες logistics κατά τη διαχείριση φυσικών καταστροφών, μέσω του σχεδιασμού και της υλοποίησης ενός εύχρηστου μεθοδολογικού πλαισίου που αποσκοπεί στη βελτιστοποίηση της διαχείρισης φυσικών καταστροφών και στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας.
Οι εταίροι του έργου ειναι οι εξής: Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου (Κύπρος), Πανεπιστήμιο Αιγαίου (Ελλάδα), Hanken University (Φιλανδία), Ερυθρός Σταυρός (Ιταλία) και Caritas (Ισπανία).
2. Οι στόχοι του έργου MELOGIC
Οι στόχοι του ευρωπαϊκού έργου MELOGIC, το οποίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Διεύθυνση DG ECHO και έχει διάρκεια 2 ετών, είναι οι εξής:
• Κατηγοριοποίηση κύριων προβλημάτων σε θέματα διαδικασιών logistics φυσικών καταστροφών
• Δημιουργία ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης βέλτιστων πρακτικών και εκπαιδευτικού υλικού στον τομέα των logistics φυσικών καταστροφών
• Μοντελοποίηση προβλημάτων logistics και ανάπτυξη μεθόδων και αλγορίθμων επιχειρησιακής έρευνας για την επίλυσή τους
• Σχεδιασμός και ανάπτυξη εργαλειοθήκης που θα βελτιώσει τα επίπεδα προετοιμασίας έναντι φυσικών καταστροφών
• Θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση για τους χρήστες και τους υπευθύνους για τη λήψη αποφάσεων
• Επικοινωνιακό σχέδιο και δράσεις για τη διάχυση των αποτελεσμάτων του έργου σε τοπικούς φορείς
Οι δράσεις του έργου θα υλοποιηθούν σε 5 επίπεδα:
• Επίπεδο 1: Καταγραφή και κατηγοριοποίηση κύριων προβλημάτων σε διαδικασίες logistics φυσικών καταστροφών
• Επίπεδο 2: Καταγραφή, χαρτογράφηση και ανάλυση σεναρίων φυσικών καταστροφών, καθώς και δημιουργία βιβλιοθήκης με υλικό, μελέτες περίπτωσης και βιβλιογραφία η οποία θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τις αρχές Πολιτικής Προστασίας στις φάσεις σχεδιασμού, εκπαίδευσης και διαχείρισης φυσικών καταστροφών
• Επίπεδο 3: Ανάπτυξη αλγοριθμικών εργαλείων, που επιλύουν συγκεκριμένα προβλήματα logistics και σχεδιασμός/υλοποίηση εργαλείου λήψης αποφάσεων για τη βελτιστοποίηση των διαδιασιών logistics κατά την ύπαρξη φυσικών καταστροφών
• Επίπεδο 4: Σχεδιασμός και υλοποίηση θεωρητικής εκπαίδευσης στη διαχείριση διαδικασιών logistics φυσικών καταστροφών σε στελέχη πολιτικής προστασίας
• Επίπεδο 5: Επίδειξη των εργαλείων διαχείρισης διαδικασιών logistics και υλοποίηση άσκησης μικρής κλίμακας σε τοπικό επίπεδο
3. Υλοποίηση πιλοτικών εφαρμογών
Το έργο MELOGIC θα ερευνήσει και θα αξιολογήσει τα ακόλουθα σενάρια:
• Σενάριο 1: Εκκένωση μικρού οικισμού στην περιφέρεια της Αραγονίας και παροχή προμηθειών στους πολιτές του εν λόγω οικισμού
• Σενάριο 2: Εκκένωση τριών χωριών στην περιφέρεια της Αραγονίας και παροχή προμηθειών στους πληθυσμούς που εκκενώθηκαν
• Σενάριο 3: Παροχή ειδών/εφοδίων στις ομάδες επέμβασης (π.χ. πυροσβέστες) κατά τη διαμονή τους σε καταφύγια κατά τη διάρκεια της διαχείρισης της φυσικής καταστροφής (π.χ. πυρκαγιά)
4. Αναμενόμενα Αποτελέσματα
Τα αναμενόμενα αποτελέσματα του έργου MELOGIC συνοψίζονται στα κάτωθι:
• Δημιουργία εξειδικευμένων οδηγών αναφορικά με διαδικασίες logistics για την παροχή βοήθειας κατά τη διαχείριση φυσικών καταστροφών
• Παροχή υποστήριξης σε τοπικές και περιφερειακές Αρχές για την αντιμετώπιση προβλημάτων logistics, τα οποία αναδύονται κατά τη διάρκεια αντιμετώπισης μιας φυσικής καταστροφής
• Καλύτερη διαχείριση Ανθρώπινων Πόρων και υλικών/εξοπλισμού σε καταστάσεις Έκτακτης Ανάγκης
• Δημιουργία πρακτικής εργαλειοθήκης που θα υποστηρίζει τη λήψη αποφάσεων για τις διαδικασίες σχεδιασμού/προετοιμασίας διαδικασιών logistics των τοπικών/περιφερειακών Αρχών
• Πιλοτικές δράσεις που θα ενισχύσουν περαιτέρω την εμπειρία των τοπικών/περιφερειακών Αρχών στη διαχείριση προετοιμασίας δράσεων για φυσικές καταστροφές
Άρθρο των Δρ. Β. Ζεϊμπέκη1, Καθηγητή Ι. Μίνη2, Δρ. Β. Κούτρα3
1 O Δρ. Β. Ζεϊμπέκης διδάσκει στο Τμήμα Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, ειναι Υποδιευθυντής του Εργαστηρίου Συστημάτων Σχεδιασμού Παραγωγής και Λειτουργιών και Αντιπρόεδρος στην Ελληνική Εταιρεία Logistics.
2 O Δρ. Ι. Μίνης είναι Καθηγητής στο Τμήμα Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αιγαίου και Διευθυντής του Εργαστηρίου Συστημάτων Σχεδιασμού Παραγωγής και Λειτουργιών.
3 Ο Δρ. Β. Κούτρας είναι Λέκτορας στο Τμήμα Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αιγαίου.
