Ένα χειρόγραφο, που διέσωσε και ανέδειξε ο γιατρός Ανδ. Μιχαηλίδης για πρώτη φορά μας δείχνει την απελευθέρωση του νησιού από την πλευρά του… εχθρού.
Όπου εχθρός βέβαια δεν είναι ο συγγραφέας αυτού του χειρογράφου ντοκουμέντου, αλλά μας περιγράφει τέλεια πώς ζούσαν και τι αντίληψη των πραγμάτων είχαν οι τούρκοι στρατιώτες, όταν έπρεπε να υπερασπιστούν τη διατήρηση της σκλαβιάς του νησιού, υπακούοντας στις διαταγές του σκληροτράχηλου Διοικητή τους, Ζιχνή Βέη.
Και μάλιστα από ένα χώρο ιδιαίτερα ευαίσθητο. Το Νοσοκομείο των στρατευμάτων κατοχής, που δεν ήταν παρά το Μοναστήρι των Αγίων Πατέρων.
Το ντοκουμέντο αυτό το οφείλουμε στον γιατρό Ανδρέα Μιχαηλίδη, επίμονο ερευνητή της χιακής ιστορίας και από την πλευρά της ιατρικής, που ανακάλυψε το χειρόγραφο αυτό και μάλιστα ιδίοις εξόδοις το εκτύπωσε σε ένα φυλλάδιο, παραχωρώντας μας τη σχετική δημοσίευση, μέσω της οποίας ο χιακός λαός έχει στη διάθεσή του ένα ακόμα άγνωστο, μέχρι σήμερα, ιστορικό στοιχείο της απελευθέρωσής του.
Ολόκληρο το Ημερολόγιο αυτό ντοκουμέντο θα δημοσιευθεί στην εφημερίδα ΑΛΗΘΕΙΑ την Δευτέρα 12/11/23.
Εδώ προδημοσιεύουμε τον σχετικό πρόλογο του Α. Μιχαηλίδη.
ΤΕΚΜΗΡΙΟ ΑΠΑΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ ΤΗΣ ΧΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΟ ΤΟ 1912
Σελίδες ημερολογίου Συμεώνος μοναχού Αγιοπατερίτου:
Κατά τον ευθετισμό των βιβλίων της Βιβλιοθήκης της Ιεράς Σκήτης των Αγίων Πατέρων του Προβατείου Όρους της Χίου, εντοπίστηκε δεσμίδα χειρογράφων φύλλων με εξαιρετικό ιστορικό ενδιαφέρον.
Πρόκειται για 22 φύλλα, γραμμένα και στις δύο όψεις, διαστάσεων 21Χ13,5 εκ., με αρίθμηση των σελίδων από το 1 μέχρι το 44. Το κείμενο έχει γραφεί με κόκκινη μελάνη μέχρι τη σελίδα 29, με μαύρη μέχρι τη σελίδα 33 και στη συνέχεια και μέχρι το τέλος με γαλάζια, με τον ίδιο γραφικό χαρακτήρα. Η αρίθμηση έγινε μέχρι τη σελίδα 29 (εκτός των σελίδων 14 και 15) επάνω και δεξιά στο recto κάθε φύλλου και μόνο για τις μονές σελίδες, ενώ οι υπόλοιπες, όπως και το verso των προηγουμένων έχουν γίνει με μολύβι, πιθανότατα με τον ίδιο γραφικό χαρακτήρα. Το χαρτί είναι τετραγωνισμένο, σε καλή γενικά κατάσταση, με λίγες οξειδώσεις και ελάχιστες φθορές. Μέχρι τη σελίδα 12 είναι ελαφρά γαλάζιας απόχρωσης, ενώ το υπόλοιπο λευκό, κιτρινισμένο από το χρόνο. Όλα τα φύλλα είναι πρόχειρα δεμένα με σκουρόχρωμη κλωστή, χωρίς εξώφυλλο.
Η γραφή είναι ευανάγνωστη με πλάγια καλλιγραφημένα γράμματα. Στο κείμενο έχουν γίνει διορθώσεις, με διαγραφές και προσθήκες λέξεων ή φράσεων, με μαύρη κυρίως μελάνη, με τον ίδιο γραφικό χαρακτήρα. Οι σημειώσεις, με τη μορφή ημερολογίου καταγράφουν τα γεγονότα, όπως αυτά σχετίζονται με τη ζωή της Σκήτης, κατά το χρονικό διάστημα 11 Νοεμβρίου, μέχρι και 12 Δεκεμβρίου 1912. Δεν έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα άλλες σημειώσεις για το υπόλοιπο διάστημα μέχρι και τις 21 Δεκεμβρίου, οπότε και έγινε η παράδοση του τούρκου Στρατιωτικού Διοικητή της Χίου στις ελληνικές δυνάμεις. Η συρραφή άλλωστε των φύλλων που εντοπίστηκαν δεν αφήνει περιθώρια για την ύπαρξη και άλλων χειρογράφων φύλλων. Η εκδοχή βέβαια αυτή δεν θα πρέπει να αποκλειστεί με βεβαιότητα. Η αναφερόμενη για παράδειγμα επιστολή του τούρκου Στρατιωτικού Διοικητή Ζιχνή Μπέη, η οποία μνημονεύεται ως επισυναπτόμενη, δεν περιλαμβάνεται,
Κατά την αντιπαραβολή διαφόρων χειρογράφων που απόκεινται στη Σκήτη, εντοπίστηκε ο συγγραφέας του χειρογράφου ημερολογίου. Πρόκειται για τον μοναχό Συμεών, κατά κόσμον Στυλιανό Μαμά, ο οποίος γεννήθηκε το 1880 στον Άγιο Γεώργιο Συκούση. Ο Συμεών ήταν απόφοιτος Δημοτικού και από στοιχεία του μοναχολογίου της Σκήτης προκύπτει ότι εισήλθε στη Σκήτη το 1899, εκάρη μοναχός το έτος 1908 [1] και έλαβε το Μέγα Αγγελικό Σχήμα.
Όπως συνάγεται και από το κείμενο, πρόκειται για ιδιόχειρες σημειώσεις του μοναχού της Σκήτης, ο οποίος υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων της απελευθέρωσης του νησιού από τους Τούρκους. Η καταγραφή των γεγονότων πρέπει να έγινε από τον συγγραφέα σε ύστερο χρόνο, με έκδηλο το ενδιαφέρον για την ακρίβεια των γεγονότων που αναφέρει, λόγος για τον οποίο γίνονται εκτενείς διορθώσεις στο αρχικό κείμενο.
Πέρα από την λεπτομερή καταγραφή των κινήσεων των τουρκικών δυνάμεων ενδιαφέρουσες είναι και οι συχνές αναφορές στην ψυχολογική κατάσταση των Τούρκων στρατιωτών κατά την διάρκεια των γεγονότων.
Κατά τη μεταγραφή του χειρογράφου στο μονοτονικό, τηρήθηκε η ορθογραφία και η σύνταξη του πρωτοτύπου κειμένου. Σε αγκύλες τοποθετήθηκαν οι απαραίτητες παρατηρήσεις και οι επεξηγήσεις του επιμελητή. Σε παρένθεση με έντονη γραφή έχει τοποθετηθεί η σελιδαρίθμιση του χειρογράφου. Το κείμενο είναι γενικά ευανάγνωστο, αν και σε κάποια σημεία κακογραμμένο.
ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΑΥΤΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΑΛΗΘΕΙΑ ΤΗΝ ΔΕΥΤΕΡΑ 12/12/23
[1] Σε άλλο φύλλο μοναχολογίου της Σκήτης αναφέρεται ως έτος κουράς το 1906. Πιθανά οι δυο χρονολογίες να αναφέρονται σε έτη που ο Συμεών έλαβε το Μικρό και το Μεγάλο Αγγελικό Σχήμα. Στο Μοναχολόγιο της Σκήτης αναφέρεται επίσης ότι απεχώρησε το 1918. Φαίνεται ότι ο Συμεών έφυγε από τη Σκήτη για κάποιο διάστημα και στη συνέχεια επανήλθε.
