Μια σταγόνα ιστορίας της Χίου
Διάβαινε χρόνε και μην ξαναγυρίσεις στη δύστυχη πατρίδα, που πότισες τόσα φαρμάκια και πίκρες.
Το να αναφερθώ στο βιβλίο του αγαπητού φίλου μου κ. Γιάννη Τζούμα εξ αρχής μου δημιούργησε δύο ανησυχίες που μεθοδολογικά με απασχόλησαν.
Η πρώτη συνδέεται με το θέμα. Είναι θα έλεγα αρκετά δύσκολο να εκφέρει κανείς γνώμη για μια εποχή πολυδιάστατη και πολυσχιδή όπου διατραγωδήθηκαν ιστορικά γεγονότα και περιστατικά, συγκλονιστικά και γεμάτα μεγαλείο, που σημάδεψαν ανεξίτηλα ένα πολύπαθο Νησί, και όχι μόνο, ανθρώπους και οικογένειες οι οποίες ξεκληρίστηκαν στο βωμό της ελευθερίας.
Γεγονότα που δείχνουν ανθρώπινο ψυχικό μεγαλείο και τα οποία εμπόδισαν την εξαχρείωση και υλιστικοποίηση της κοινωνίας μας.
Η δεύτερη ανησυχία προήλθε από το κύρος του συγγραφέα, ενός πνευματικού ανθρώπου, λάτρη του «ωραίου και τ’ αληθινού» που για χρόνια με το βάρος της γραφίδας του διακονεί και υπηρετεί με πάθος, ζωντάνια και συνέπεια τη δημοσιογραφική και συγγραφική δράση.
Γραφιά της δημοσιογραφίας από σεμνότητα ο ίδιος αποκαλεί τον εαυτό του. Η δυσκολία γίνεται ακόμη μεγαλύτερη όταν αναλογίζομαι ότι η εκτίμηση και η εμπιστοσύνη στο πρόσωπό μου είναι απεριόριστη. Παρά λοιπόν τον εσωτερικό διχασμό άρχισα να «μελετώ» το πόνημά του "Μια σταγόνα ιστορίας της Χίου" να σκέφτομαι για να καταγράψω προλογικά αυτά που θα ακολουθήσουν.
Ο Γιάννης ο Τζούμας δεν είναι ιστορικός, δεν είναι... συγγραφέας όπως ο ίδιος λέει, όμως διαπραγματεύεται με εξαιρετική επιδεξιότητα και μαεστρία ένα θέμα της πρόσφατης Χιώτικης ιστορίας (1911-1934) χρησιμοποιώντας πληροφορίες, ιστορικά ντοκουμέντα, άφθονο φωτογραφικό υλικό και φαντασία, επιτυγχάνοντας έντεχνα να σμίξει το παρελθόν με το σήμερα χωρίς να επηρεαστεί από προκαταλήψεις λάθη και πάθη. Αναδεικνύει στερεότυπα την δίψα της λευτεριάς, μα πάνω απ’ όλα το κλειδί της κατανόησης του συγγραφικού και εκδοτικού του έργου κορυφώνεται με την αναφορά του στους χιλιάδες νεκρούς που «στέκονται» ακοίμητοι φρουροί αρχών και αξιών στη Χιώτικη γή.
Βαρύ το τίμημα της Χίου. Ένα τίμημα το οποίο αναλογικά με τον πληθυσμό της δεν έχει καταγραφεί σε κανένα άλλο μέρος της πατρίδας μας. Στο θέμα που επέλεξε ο συγγραφέας αναδεικνύεται ο ρόλος «σπουδαίων» πρωταγωνιστών που κινήθηκαν με διαφορετικά κριτήρια και παραμέτρους. Άνθρωποι λάτρεις της πατρίδας, αγωνιστές, με το γιαταγάνι του κατακτητή ανάμεσά τους σε ένα απίθανο κυνηγητό με εσωτερικές συγκρούσεις και δράσεις.
Αποδίδεται δικαιοσύνη με την «αλύγιστη» συγγραφική πένα του Γιάννη Τζούμα χωρίς άθλιες παρεμβάσεις, ιστορικές κακοποιήσεις και παραφραστικές σκοπιμότητες. Αφιερώνει πολλές σελίδες σε ιδανικά και οράματα, στον πόνο και την θλίψη με αποκορύφωμα την σύνδεσή του στο άδοξο, το απρόσμενο και τραγικό τέλος των υπόδουλων, των οποίων το «πέρασμα» από την ζωή αφήνει απέραντη θλίψη στην ψυχή. Ένα μακρόσυρτο μυρολόγι η αναδρομή στα γεγονότα της εποχής εκείνης , ένα μνημόσυνο σήμερα στους νεκρούς που άφησαν την πνοή τους από την πείνα και το….γιαταγάνι στα στενά και τα σοκάκια αυτού του νησιού. Όμως ο αδυσώπητος χρόνος όσο και αν έχει φύγει οι επερχόμενες γενιές δεν θα «ξεχάσουν» γιατί στο κύτταρό τους έχουν ανεξίτηλα χαραχτεί ο πόνος και ο θάνατος. Και αυτή είναι αν θέλετε η ενδόμυχος προσπάθεια του συγγραφέα ο οποίος με το έργο του επιθυμεί να μεταλαμπαδεύσει στα νέα παιδιά γεγονότα του χθές με την ευχή ποτέ πια πόλεμοι, ποτέ πια δυστυχία.
Γεγονότα που είναι μοναδικά. Αυταπάρνηση και θυσία, πόνος και οδυρμός. Το βιβλίο του συγγραφέα δεν είναι «μια σταγόνα ιστορίας της Χίου» αλλά «ένας απέραντος ωκεανός ιστορίας της Χίου». Προσπαθεί λοιπόν σήμερα να ζεστάνει τις καρδιές μας. Η θυσία είναι ο φωτεινός φάρος που λούζει στο φώς τη ζωή μας, την ιστορία, τον πολιτισμό, το σήμερα, το χθές και το αύριο. Γιατί τον πολιτισμό δεν τον φωτίζει μόνο το χρήμα και η δύναμη των όπλων αλλά οι ακτινοβόλες εκείνες μορφές που έλιωσαν σαν λαμπάδες στο υψηλό βωμό της θυσίας για την ελευθερία. Εις μνήμην λοιπόν εκείνων που «έφυγαν, που θάρθουν και θα περάσουν» οφείλω να εκφράσω τα θερμά μου συγχαρητήρια στον συγγραφέα αυτού του μοναδικού βιβλίου.
Εντι Εντιμότατε κ.Τζούμα, Φίλε Γιάννη, και εγώ δεν είμαι ιστορικός, δεν είμαι κριτικός, ούτε λογοτέχνης, να είστε όμως σίγουρος ότι το «πόνημα» σας «μια σταγόνα ιστορίας της Χίου’» θα αποτελέσει σπουδαία παρακαταθήκη για τους επερχομένους. Το ΕΥΓΕ είναι το μόνο ο ταπεινά, άδολα και με σεβασμό μπορώ να σας χαρίσω.
Βούλτσος Ηρακλής
Αντιστράτηγος ε.α. και Τέως Γεν. Γραμ. Δήμου Ερμούπολης
Υ.Γ.: Από τον Ηρακλή... Χίου (Δική σας φράση)
