Ο Λέων Καλόθετος (άκμασε 1315-1363) ήταν κυβερνήτης επαρχίας στη Ρωμανία.
Γεννήθηκε στη Χίο, όπου αναφέρεται για πρώτη φορά το 1315. Τότε τη νήσο διοικούσε ο Γενουάτης Μαρτίνο Ζακκαρία, που τυπικά ήταν υποτελής του Ρωμαίου Αυτοκράτορα, πρακτικά όμως ενεργούσε αυτόνομα.
Το 1328 ο Καλόθετος διέφυγε από το Χίο και προσχώρησε στον Ανδρόνικο Γ’ Παλαιολόγο. Μαζί σχεδίασαν την ανακατάληψη της Χίου. Βοηθήθηκαν από την εξέγερση του τοπικού πληθυσμού και την προδοσία του Μπεναντέττο Β’ Ζακκαρία, αδελφού του Μαρτίνο, όταν το 1329 Ρωμαϊκός στόλος κατέλαβε τη νήσο. Ο Μαρτίνο αιχμαλωτίστηκε και ο Καλόθετος εγκαταστάθηκε ως ο νέος κυβερνήτης της νήσου.
Σ’ αυτόν χωρίς ούτε μια επεξηγηματική φράση για το ποιός είναι, ο Δήμος Χίου αφιέρωσε μια κεντρική οδό στο Κάστρο, που αρχίζει στην ουσία μπροστά από το Ιερό του επισκευασμένου Ναού του Αγίου Γεωργίου.
Δεξιά μας ενοικιαζόμενα δωμάτια με την ονομασία «Πύργος» και στην θέση του Υ το σχήμα του Πύργου, αφού όπως θα δούμε η οδός Καλοθέτου εδώ ακριβώς καταλήγει στον Πύργο του Κουλά.
Παρατηρούμε τις σιδερένιες κατασκευές, που παλιά χρησίμευαν για το ξελάσπωμα των παπουτσιών, κάποια κάγκελα να κοιτάζουν τον ουρανό στα νεόδμητα σπίτια απέναντι και εδώ την οδό να συναντάει την γνωστή μας από άλλη εκπομπή οδό Μπέν Ζαχαρίου.
Ένα πέτρινο σπίτι στην γωνία, μια πινακίδα που μόλις διακρίνεται, το γνωστό μας σπίτι «Αλκατράζ» στο οποίο με κανέναν να μην δίνει σημασία εξακολουθεί να υπάρχει ο κίνδυνος τραυματισμού σε πεζούς, ένας ιδιωτικός χώρος στάθμευσης απέναντι, όπως ενημερώνει μια σκουριασμένη πινακίδα και απέναντι μας υπάρχει ένα αδιέξοδο με μόλις τρία βήματα πλάτος και έναν κρουνό, που ο Θεός ξέρει αν δουλεύει.
Από το στενό οδηγούμαστε σε μια αυλή όπου ο συνταξιούχος Πυροσβέστης Χρ. Κουγιουμτζιάδης ταϊζει τα γατιά της γειτονιάς από άποψη, την οποία εκφράζει.
Το στενό οδηγεί σε αδιέξοδο με αναγκαστική την επιστροφή στην Καλοθέτου μέσω ένος σπιτιού με καμάρες, άλλη μια πινακίδα στην γωνία, ένα χωράφι από τα πολλά που έχει τελικά το Κάστρο δεξιά και εδώ η Καλοθέτου συναντάται με την οδό Σαλονικιού Κ. αγνώστων λοιπών στοιχείων.
Ένα παλιό σπίτι στην γωνία, ένα νεότερο που πωλείται και εδώ υπάρχει άλλη μια συνάντηση με την οδό Νεγραπόντε και με την μικρή πλατεία, που υπάρχει το Εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου του Κεχρί και την γνώριμη μας οδό Σταματίου Μηνιώτη.
Ένα σπίτι με ημικύκλιο στην οροφή και 11 σκαλοπάτια να οδηγούν στην είσοδο του, μια συνάντηση με την οδό Ορθομένους, ένα από τα πολλά σπίτια στο Κάστρο που επισκευάζονται, ένα σπίτι με κισσούς στις εισόδους, ένα ωραίο διώροφο επισκευασμένο και εδώ υπάρχει συνάντηση με τον Κουλά, τον Πύργο, που αμφιβάλλομε αν ένας Χιώτης στους 100 γνωρίζει την ύπαρξη του.
Βρίσκεται στην ουσία δίπλα στο βορειοανατολικό επιθαλάσσιο τείχος του Φρουρίου. Κατά κάποιο τρόπο είναι ανεξάρτητος μη έχοντας προφανή λειτουργική σχέση με το υπόλοιπο Γενοβέζικο κάστρο και έχει κατασκευαστεί σίγουρα σε διαφορετική εποχή.
Σύμφωνα με την επικρατέστερη θεωρία για την προέλευσή του πύργου του Κουλά, πρόκειται για το μοναδικό απομεινάρι του παλιότερου βυζαντινού κάστρου.
Εκτός από την απροσδιόριστη προέλευσή του, ένα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του πύργου είναι το σχήμα του. Η οριζόντια διατομή του πύργου δεν είναι κύκλος ούτε ορθογώνιο, αλλά έχει σχήμα πετάλου, με αποτέλεσμα η νοτιοανατολική πλευρά του κατά τα άλλα κυλινδρικού πύργου να είναι επίπεδη. Αυτό ίσως δείχνει ότι ο πύργος αρχικά δεν ήταν μεμονωμένος, αλλά τμήμα ενός μεγαλύτερου κτιριακού, οχυρωματικού συγκροτήματος.
Μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια είναι στα παράθυρα, όπου είναι προφανές ότι κάποια εποχή, μετά την αρχική κατασκευή, έγιναν επεμβάσεις για να μικρύνουν χτίζοντας ένα τοιχάριο περιμετρικά στο εσωτερικό του αρχικού ανοίγματος.
Μια ακόμα ιδιαιτερότητα του πύργου είναι τα ετερόκλητα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή του. Είναι φανερό πως ο πύργος κατασκευάστηκε από παλιότερο οικοδομικό υλικό που προήλθε από κτίσματα προγενέστερων εποχών. Αυτό δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο τη χρονολόγησή του.
Εδώ φτάσαμε ήδη σε ένα απαλλοτριωμένο χώρο από την Αρχαιολογική υπηρεσία με σπίτι αριστερά μας ένα με άσπρα κολωνάκια και δύο εμφανώς προσφυγικές κατασκευές.
Εδώ φρενάρουμε απότομα αφού τερματίζεται η οδός Καλοθέτου από την οποία από το Ιερό του Αγίου Γεωργίου ξεκινήσαμε την περιήγηση μας και σε ένα Καλαμιώνα – σκουπιδότοπο «Φτου» και… φρενάραμε.
Ρεπορτάζ: Γιάννης Τζούμας
Εικονοληψία - Φωτογραφίες: Κώστας Αναγνώστου
Επεξεργασία εικόνα: Νέλο Μέσι.
