Ο Σταύρος Λιβανός, εμβληματικός εφοπλιστής και συμπατριώτης μας, έχει τιμηθεί από τον Δήμο Χίου, δίνοντας το όνομα του σε μια οδό, που διασχίζει μια περιοχή, που μόνο το όνομα της σημαίνει πολλά.
Bella Vista ελληνιστί δηλαδή «Ωραία θέα» αφού από το σημείο αυτό, που βρίσκεται σήμερα το άγαλμα Πλαστήρα και μέχρι την αρχή του δρόμου προς το Αεροδρόμιο, η θέα ήταν υπέροχη.
Και επειδή τίποτα δεν είναι τυχαίο, όπως μας θυμίζει και ο ερευνητής Βασίλης Αγιαννίδης, βοηθός μας στην σημερινή περιήγηση, με τη σύμβαση που υπογράφτηκε μεταξύ της Οθωμανικής Κυβέρνησης και της Εταιρείας Λιμένος και Προκυμαιών Χίου, το 1895, η εταιρεία αποκτούσε το προαιρετικό δικαίωμα να κατασκευάσει νέα Προκυμαία στην περιοχή του Αγιασμένου και του Ψωμιού καθώς και σιδηρόδρομο για μεταφορά εμπορευμάτων και κυρίως εσπεριδοειδών από τον Κάμπο.
Το έργο δεν πραγματοποιήθηκε, ο Αγιασμένος γκρεμίστηκε (!!!) και στην θέση του φύτρωσε μια Πολυκατοικία και η τοποθεσία γρήγορα οικοδομήθηκε από ευκατάστατους Χιώτες. Τα οικόπεδα αγοράστηκαν είτε από την Εταιρεία Λιμένος και Προκυμαιών είτε από ιδιώτες, και οι εκλεκτικιστικές κατοικίες αντικατέστησαν τους πύργους και τα περιβόλια που εικονίζονται σε απεικονίσεις της περιοχής προγενέστερες του 19ου αιώνα.
Στην περιοχή που ήταν παλαιότερα γνωστή ως «Τεκές» ή «Αγιασμένος», προφανώς λόγω της ύπαρξης χριστιανικού ναού και αργότερα μουσουλμανικού τεμένους, το οποίο όπως προ είπαμε κατεδαφίστηκε την δεκαετία του 1970, συναντούμε την οικία Μποτσάνη στο νούμερο 8 της οδού Σταύρου Λιβανού και Δημοκρίτου, νυν ιδιοκτησία Σκυλιτσείου Νοσοκομείου Χίου. Η οικογένεια Μποτσάνη είναι λατινικής καταγωγής και συγγένεψε με τους Ροδοκανάκηδες.
Στον χώρο φιλοξενήθηκε για ένα διάστημα η Ταβέρνα του Τάσσου Ντούλου.
Απέναντι ακριβώς βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του ΝΟΧ, με μια απαίσια εικόνα που δημιουργεί η περίφραξη των εγκαταστάσεων του, που δεν δικαιολογούν την εικόνα κατάρρευσης, που έρχεται σε αντίθεση με την ωραία πρασινάδα, που δίνουν τα αλμυρίκια της περιοχής.
Στην οικογένεια Μποτσάνη ανήκε και το σπίτι στο νούμερο 10 της οδού Σταύρου Λιβανού, νυν οικία Ζαφειράκη. Στο κτίριο στεγάστηκε η Γκεστάπο την περίοδο της Κατοχής.
Στην περιοχή της Μπέλλα Βίστα βρίσκεται η οικία του εφοπλιστή Μιχαήλ Α. Γεωργαντή στο νούμερο 12 της οδού Σταύρου Λιβανού, ανεγερθείσα το 1934, κατόπιν ιδιοκτησία Χανδρή. Στέγασε τα γραφεία της Στρατολογίας Χίου. Στο εσωτερικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα πολύχρωμα πλακίδια των δαπέδων και στις όψεις η διακόσμηση με την τεχνική της pierre artificielle.
Η οικία του εφοπλιστή Γεωργίου Α. Γεωργαντή βρίσκεται στο νούμερο 14 της οδού Σταύρου Λιβανού, ανεγέρθη το 1924, και πέρασε επίσης στην χιώτικη οικογένεια Ευεργετών και εφοπλιστών Χανδρή.
Δίπλα βρίσκεται σήμερα μια Πολυκατοικία και απέναντι οι εγκαταστάσεις της παραλίας του ΝΟΧ, σε με μια αντίθεση περιποιημένων σκιάστρων και καμουφλαρισμένων δεξαμενών.
Στο νούμερο 16 της οδού Σταύρου Λιβανού υπήρχε το ωραιότερο σπίτι της γειτονιάς, η οικία του Ευεργέτη Ιωάννη Κ. Χωρέμη, την οποία αντικατέστησε μία πολυκατοικία. Σώζεται ένα παράσπιτο της ιδιοκτησίας σε πάροδο της οδού Σ. Λιβανού.
Στο νούμερο 18 της οδού Σταύρου Λιβανού υπήρχε η οικία του Σταμάτη Μυταράκη, την οποία αντικατέστησε το κτίριο του ξενοδοχείου «Ξενία». Στα πρώτα χρόνια μετά την απελευθέρωση ενοικιαζόταν από τον Γεώργιο Παπανδρέου, τότε Νομάρχη Χίου και Γενικό Διευθυντή Νήσων Αιγαίου. Σε αυτό το σπίτι γεννήθηκε ο Ανδρέας Παπανδρέου και εδώ ενεπλάκη το σκανδαλώδες για την εποχή ειδύλλιο μεταξύ του «Γέρου της Δημοκρατίας» και της πρωταγωνίστριας του θεάτρου Κυβέλης.
Στο νούμερο 20 της οδού Σταύρου Λιβανού βρισκόταν η οικία Ιωαννίδη, σήμερα κατεδαφισμένη, στο νούμερο 22 η οικία Τζηρά της ιστορικής οικογένειας φαρμακοποιών και αντιστασιακών, η οποία υφίσταται ακόμα και στο νούμερο 24, η οικία της οικογένειας εμπόρων πετρελαιοειδών Ρεβύθη, ομοίως κατεδαφισμένη με συνοπτικές διαδικασίες.
Από την θάλασσα και έως στο ύψωμα του «Ψωμιού» υπήρχε μία ιδιοκτησία της οικογένειας Χωρέμη, η οποία αγοράστηκε από τον εφοπλιστή Σταύρο Λιβανό, που έδωσε και το όνομα του στην οδό.
Η κατοικία των Λιβανών οικοδομήθηκε κατά τον Μεσοπόλεμο. Αργότερα αντικαταστάθηκε από το σπίτι της εφοπλιστικής οικογένειας Καρούση. Το σπίτι επισκέφτηκε η Τίνα Σταύρου Λιβανού τουλάχιστον δύο φορές. Μία κατά την πολύκροτη κρουαζιέρα με την «Χριστίνα» που σήμανε την αρχή του τέλους για τον γάμο της με τον Αριστοτέλη Ωνάση και την έναρξη του ειδυλλίου του μεγιστάνα με την Μαρία Κάλλας, και άλλη μία όταν ξαναήρθε στη Χίο ως μαρκησία του Blandford.
Απέναντι υπήρχε η ταβέρνα του Κασαπάκη. Είναι πολύ γνωστές οι φωτογραφίες του Αριστοτέλη Ωνάση με την τότε πεθερά του Αριέτα Ζαφειράκη-Λιβανού σε γεύμα στο κέντρο.
Νότια της παλαιάς ιδιοκτησίας Λιβανού, βρίσκεται το συγκρότημα οικίας, χυτηρίου, μακαρονοποιείου και περιβολιού του Στεφάνου Νικόλαου Χούλη, επιχείρηση που ιδρύθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, νυν ξενοδοχείο «Ελληνικό Κάστρο». Κιγκλιδώματα, ρόπτρα και φουρούσια από το χυτήριο Χούλη βρίσκουμε σε σπίτια στη Χίο αλλά και στη Σμύρνη.
Δίπλα βρίσκεται η νεοκλασική έπαυλη της αλεξανδρινής οικογένειας Φωκιαλάκη, κατόπιν Ζώτου. Οικοδομήθηκε μάλλον το 1903 και αποτελεί ένα από τα ωραιότερα κτίρια στο νησί. Πρόκειται για το σπίτι που περνούσε τις θερινές διακοπές του ο απόγονος της οικογένειας, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και διακεκριμένος μουσικολόγος, Ίων Ζώτος.
Στην φωτογραφία του Μεσοπολέμου εικονίζεται αριστερά η οικία Μυταράκη, η οποία ενοικιαζόταν από την οικογένεια Παπανδρέου, και δεξιά η οικία Χωρέμη. Η φωτογραφία προέρχεται από το αρχείο της οικογενείας Χωρέμη την οποία ευχαριστούμε θερμά.
Εδώ στο σημείο αυτό ανοίγεται μπροστά μας η Λεωφόρος Ενώσεως αφού από το άγαλμα Πλαστήρα ξεκινήσαμε και μέσω της οδού Σταύρου Λιβανού στον δρόμο του Αεροδρομίου «Φτου και βγήκαμε».
Ρεπορτάζ: Γιάννης Τζούμας
Ιστορική έρευνα: Βασίλης Αγιαννίδης
Κάμερα - φωτογραφίες: Κώστας Αναγνώστου
Επεξεργασία εικόνας: Νέλο Μέσι
