Μέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ποντίων.
Δεν είχαν προλάβει να εκδοθούν τα μηνύματα των πολιτικών αρχηγών, δεν είχαν εκφραστεί ακόμα ο Περιφερειάρχης, ο Αντιπεριφερειάρχης, ο Δήμαρχος, όταν το θύμισε η Ειρήνη Αναγνώστου στο «Καλημέρα Χίος» με ένα ποντιακό τραγούδι του Χρύσανθου, μαζί με τον Στέλιο Καζαντζίδη, αν μπορεί ποτέ να μπει μπροστά άλλο όνομα, από την ωραιότερη φωνή που γέννησε το γένος των Ελλήνων.
Και εκεί, εν μέσω δακρύων, ευτυχώς δεν φαινόμαστε στο ραδιόφωνο, θυμήθηκα μια από τις λωλάδες τις καριέρας μας. Η μεγαλύτερη βεβαίως είναι η ίδια η ΑΛΗΘΕΙΑ, για όσους δεν το έχουν συνειδητοποιήσει, το μοναδικό μέσο στο Αιγαίο, που καλύπτει καθετοποιημένα όλα τα Μέσα Ενημέρωσης.
Η δεύτερη λωλάδα ήταν η κατασκευή ενός κτηριακού συγκροτήματος, μικρότερου πάντως από της ΕΡΤ… Ε, μια λοιπόν από τις λωλάδες -χωρίς αυτές είσαι καταδικασμένος στη μετριότητα- ήταν και η διοργάνωση εκδρομών, άπαξ του έτους, με φορέα την ΑΛΗΘΕΙΑ και εκδρομείς φυσικά από το νησί μας ή με Χιώτες άλλων περιοχών.
Πριν 23 χρόνια, λοιπόν, επισκεφθήκαμε εκδρομικά οι Χιώτες, τη γη των Ποντίων. Θυμάμαι τη χρονολογία, σπάνιο για μένα, γιατί η Ειρήνη είχε μια κοιλιά σαν διπλή μπάλα του μπάσκετ… αφού κυοφορούσε στον 6ο προς 7ο μήνα τον γιο μας, που βγήκε και θρεμμένος. Το θυμάμαι κι αυτό γιατί γεννήθηκε 3,8 κιλά και η ΑΛΗΘΕΙΑ έγραψε 3.800, πέσαν δυο μηδενικά παραπάνω και το παιδί είχε το βάρος μικρής φάλαινας...
Με την κοιλιά στο στόμα λοιπόν, θυμάμαι να γυρίζουμε την αγορά της Τραπεζούντας, με μια μόνιμη συννεφιά στον ορίζοντα, αυτή που δίνει το χρώμα στη «Μαύρη Θάλασσα» του Πόντου, όταν μας πλησίασε ένας Τούρκος, με εκείνη την απλότητα της… συγγένειας, γιατί άκουσε να μιλάμε Ελληνικά.
Πιάνοντάς μας την κουβέντα, αφού μας συστήθηκε Πόντιος, διαπιστώσαμε ότι τα Αγγλικά μας ήταν χάλια -άλλη μεγάλη επιτυχία των Εγγλέζων αυτή, να χρειαζόμαστε οι γείτονες για να συνεννοηθούμε μια γλώσσα απ’ του διαόλου τη μάννα- ξαφνικά διαπιστώσαμε και οι δυο ότι μας έκαναν τα… Ποντιακά.
Επιστράτευσα λοιπόν ό,τι Φραγκομίχαλο είχα μέσα μου και αρχίσαμε να μιλάμε.
Ο καλός μας Καθηγητής, ήταν ο πρώτος και ο μόνος, που μας έδωσε να καταλάβουμε ότι τα Αρχαία Ελληνικά δεν είναι… ξένη γλώσσα και κυρίως άχρηστη.
Δεν θα τον ξεχάσω ποτέ να βηματίζει στην τάξη, λέγοντας με την χαρακτηριστική φωνή του. «Ἄνδρα μοι ἔννεπε, Μοῦσα, πολύτροπον, ὃς μάλα πολλὰ πλάγχθη, ἐπεὶ Τροίης ἱερὸν πτολίεθρον ἔπερσεν…» και εξηγούσε μια - μια τις λέξεις.
Για να δούμε πόσο… ξένα προς εμάς, μιλούσε ο παππούς μας ο Όμηρος;
Πώς λέμε τον άνδρα σήμερα βρε παιδιά; Άνδρα, πάμε παρακάτω. Την μούσα; Α, μπράβο η μουσική, από αυτήν δεν βγαίνει η μούσα; Και σιγά – σιγά, βήμα το βήμα για να μην κουράσω καταλήγαμε. «Τον άντρα, Μούσα, τον πολύτροπο να μου ανιστορήσεις, που βρέθηκε ως τα πέρατα του κόσμου να γυρνά, αφού της Τροίας πάτησε το κάστρο το ιερό».
Έτσι λοιπόν βρεθήκαμε στο παζάρι να μιλάμε, με τον Πόντιο τον… Τούρκο, με γέφυρα τα Αρχαία Ελληνικά και εγώ να αναρωτιέμαι. Τώρα ποιος είναι Έλληνας, εγώ που πασχίζω να θυμηθώ τον Φραγκομίχαλο ή ο… Τούρκος που ξέρει φαρσί, τα… Αρχαία Ελληνικά; Εκεί κατάλαβα και πόσο άχρηστα πλάσματα είμαστε σε σχέση με τις γυναίκες, για την ακρίβεια το κατάλαβα και εκεί, αφού μου εξηγούσε ότι οι ανηψιές του μιλάνε τα Ποντιακά, επειδή τους τα έμαθε η αδελφή του, παντρεμένη με Τούρκο, ενώ εκείνος παντρεμένος με Τουρκάλα, δεν μπόρεσε να μάθει Ποντιακά τα παιδιά του. Κατάλαβα στην πράξη δηλαδή, γιατί λέμε την γλώσσα μας μητρική και όχι πατρική. Να μην σας κουράζω, επισκεφθήκαμε τον Πόντο, εμείς μπήκαμε με σεβασμό στην Παναγία την Σουμελά, ο Τούρκος όταν του είπα πως θα πάμε στην… Παναΐα, τα μάτια του τρέχανε ποταμός. Είπα τότε πως πιο πιστό… Χριστιανό Μουσουλμάνο δεν συνάντησα, και το μπέρδεμα έγινε πλήρες.
Γιατί εν τέλει ένα μπέρδεμα είμαστε, με την πατρίδα μέσα μας να παλεύει με το χρόνο. Δεν θα σας πω τι λέει το συναίσθημα, αλλά τι λέει η ιστορία. Νικητής θα είναι ο χρόνος. Οι Πόντιοι είναι εκεί «μαυροθαλασσίτες» με την χαρακτηριστική τους κοψιά, είτε μιλούν Ελληνικά είτε Τουρκικά, στα… Ποντιακά μπορούν να συνεννοηθούν. Για να καταλάβετε την «κοψιά» βάλτε στον νου σας τον δικό μας, τον Γιάννη Γαϊσίδη. Όμως ό,τι κι αν έχει μεσολαβήσει, και μεσολάβησαν πολλά, οι Τούρκοι άλλωστε είχαν καλούς δασκάλους, τους απογόνους του Χίτλερ, οι νέες πατρίδες και των Ποντίων είναι πραγματικότητα. Χωρίς τους Πόντιους ο Πόντος είναι ορφανός, χωρίς τους Πόντιους, στη Μακεδονία τώρα θα μιλούσαν… Βουλγάρικα.
Δυστυχώς αυτή είναι η αλήθεια, και ευτυχώς είχαν την τύχη δυο γειτονικοί λαοί να το δουν δυο μεγάλοι τους γιοι στα γεράματά τους, αφού ευτυχώς οι μεγάλοι αλλάζουν.
Γιατί Βενιζέλος και Κεμάλ είδαν την αλήθεια ψυχρή μπροστά τους. Είτε θα ζούσαμε χώρια, Έλληνες και Τούρκοι, με ό,τι σημαίνει προσφυγιά, είτε θα ήμασταν μονίμως… Παλαιστίνη.
Υ.Γ.: Ας κρατήσουμε ως υστερόγραφο το μήνυμα ενός απογόνου του Ελευθέριου Βενιζέλου, του Πρωθυπουργού της Ελλάδας, Κυριάκου Μητσοτάκη. «102 χρόνια μετά θυμόμαστε, αγωνιζόμαστε, συσπειρωνόμαστε. Ο Ποντιακός Ελληνισμός δεν ξεχνά, προχωρά. Η λύρα τους θα θρηνεί τον ξεριζωμό και το δοξάρι τους θα τραγουδά την ελπίδα. Και η ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας θα μένει ζωντανή μέχρι να μετατραπεί σε Ημέρα Δικαίωσης».
