Αγαπητή Αλήθεια,
ο ιός της νοσταλγίας είναι ιδιαίτερα μεταδοτικός τις γιορτινές μέρες. Με το μηχανισμό της ανάκλησης της μνήμης γυρνώ γύρω στις 20 Δεκέμβρη στη δεκαετία του 60 στο σπίτι της θείας μου Αμαλίας που στόλιζαν τα παιδιά της το δένδρο κλείνοντας τα φώτα και ανάβοντας τα λαμπιόνια.Εμείς
τραγουδούσαμε ως χορωδοί ' Το δέντρο των Χριστουγέννων'.
Σαν τη νύφη στολισμένο φουντωτό καμαρωτό να το δέντρο φορτωμένο στο σαλόνι τ' ανοιχτό.....
Εγώ και ο Γιάννης, ο αδελφός μου, ενοχλούμαστε από την αφαιρετική διάθεση της μητέρας μας που έριχνε τα φωτάκια στην κικίδα δίπλα στην κεντρική πόρτα του σπιτιού-ερέθισμα από σιδηροδρομικό ταξίδι της Ιταλία-Γιουγκοσλαυία -Αθήνα και δεν μας αγόραζε ένα μεγάλο πλαστικό
δέντρο! Στη συνέχεια στο σαλόνι διακοσμούσε τα βάζα με πυράκανθο και ταφλάνι όπως και ένα ασημένιο κλαδί συκιάς με κόκκινες μπάλες .Το όλο περιβάλλον συμπληρωνόταν με κόκκινους φιόγκους στην κουρτίνα ,με κόκκινα μήλα με ζωγραφισμένα αμύγδαλα για κεφάλια με γενειάδες ως Αγ.
Βασίληδες ή τρεις μάγοι πάνω στο σκρίνιο, με ένα μικρό γερμανικό δενδράκι δίπλα στις γιορταστικές κάρτες συγγενών και φίλων της διασποράς. Οι πιατέλες με τους κουρκουμπίνους, τους κομψούς κουραμπιέδες και τα τριγωνάκια με την άχνη ζάχαρη πάνω στο κεντημένο χριστουγεννιάτικο τραπεζομάντηλο στο τραπεζάκι του καθιστικού. Τα ραβόλια και τα βραχάκια ήταν σε άλλο σημείο.
Και για να μας περάσει ο καημός χειροτεχνικά στην κουζίνα ένα χάρτινο δένδρο με κόλλα πράσινη γυαλιστερή και 2 θήκες για MERRY CHRISTSMAS,SEASON'S GREETINGS,και A HAPPY NEW YEAR σε ιδέες του περιοδικού ΓΥΝΑΙΚΑ.
Την παραμονή των Χριστουγέννων κατηφορίζαμε το δρόμο της Λέτσαινας με τα νεόκτιστα τότε σπίτια κάνοντας ένα άτυπο διαγωνισμό για το ωραιότερο φωταγωγημένο και στολισμένο παράθυρο. Μικρή ψηλά στο βουνό έβλεπα το σπίτι της κυράς Μπιρμπίλως από ακούσματα φαίνεται τραγουδιού τουΣουγιούλ ή του Γούναρη.
Στη Χώρα αγοράζαμε καινούργια παπούτσια από καταστήματα της Απλωταριάς ενώ ο Γιάννης στεκόταν στωικά μπροστά στη βιτρίνα του N.Καββάδα με τα παιχνίδια ,αφού με την τραμπούκα πού 'φερνε ο παππούς Γιώργης και για τα θηλυκά, πίστευε μάταια ότι θα μπορούσε να έχει και κείνος ένα σιδερένιο αυτοκινητάκι. Στου Ν. Βασιλειάδη αγοράζαμε κάστανα, καρύδια για το παιχνίδι μας(ηπειρώτικο ;) ανήμερα των Χριστουγέννων. Πολλές φορές δε το χέρι μας έμπαινε στα τσουβάλια, για να γευτούμε κανένα ξηρό καρπό!
Όταν είμαστε στα Καλογέρικα ανήμερα της γέννησης του Χριστού με παγωνιά φορώντας σκουφιά και ζεστά ρούχα και με το χάρτινο φαναράκι μας πηγαίναμε στο ναό του Αγ. Λουκά Λειβαδίων .Πρώτος στην εκκλησία έμπαινε ο παπα-Νικόλας, ακολουθούσε ο δεξιός ψάλτης. Χριστόφορος και μετά οαριστερός ,το Στελάκι. Ανάμεσα στα παπαδάκια ήταν μια φορά και ο Γιάννης με το χρυσαφί στιχάριο που η μητέρα μου συγκινημένη έλεγε ότι έλαμπε ως Χερουβείμ -Σεραφείμ.
Το κυρίως φαγητό μας δεν ήταν γαλοπούλα, αλλά δικό μας κοκόρι βρασμένο στα ξύλα -τη γαλοπούλα την καμαρώναμε στα γειτονικό κοτέτσια, αγνοώντας ότι είναι βρώσιμη. Μέναμε στο γλου-γλου ,για να φουσκώσει. Γαστρονομικά τη γνώρισα το 1982 στην Κύπρο.
Πέρα από τη κοτόσουπα, η πηχτή φορμαρισμένη, ραπανάκια, κασέρι,μαρουλοσαλάτα, πατάτες ,μήλα και κυδώνια στη χόβολη και μεταπολιτευτικά ποικιλία τυριών, τζατζίκι, παστρουμάς, ανανάς και μπανάνες που επίΧούντας ήταν σπάνιες.
Ο μέγας απών από το τραπέζι ήταν πάντα ο πατέρας μου που τρέχαμε πάντα στο συνοικιακό τηλέφωνο να ανταλλάξουμε ευχές πριν αποκτήσομε το δικό μας. Ο χορηγός μας στην τηλεφωνική επικοινωνία ήταν ο Διαμαντής Σκουλούδης που εργαζότανε τότε στο ΡΑΔΙΟ-ΑΘΗΝΑΙ στη Λούτσα και χρέωνελιγότερα λεπτά.
Με το πικάπ ανά χείρας και μια τούρτα για τα γενέθλια της Δώρας (καμινάδας παιδί) βρεθήκαμε στις Ώρες της Γέννησης κάτω από το φωτισμένο παράθυρό τους στα Θυμιανά ,για να πούμε τα Χαρούμενα Γενέθλια.
Εκεί στο τραπέζι είχε ωραία ,χωριάτικα λουκάνικα, σφουγκάτο, κότα δικιά τους με πατάτες στην ξυλόσομπα, πιτάκια, αβγόφετες και μπακλαβά.
Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς περιμέναμε την κλήρωση του Κρατικού Λαχείου και μετά το Λευτέρη Πουλή και Ανδρέα να μας πουν με τη μοναδική φωνή τους τα κάλαντα με τα παινέματα. Κι όταν έφταναν στη στροφή...
Νάμουνα πετροκότσυφας
νάχα κερένια μύτη
να σούφερνα τον άντρα σου
απόψε μέσ’ το σπίτι
Η μητέρα μου έκλαιγε όπως με τους κακοπληρωτές εμπόρους μανταρινιών που ήθελαν καρπό τις μεγαλογιορτές χωρίς τιμή.
Ξημερώματα Πρωτοχρονιάς ερχότανε το καραβάκι του Καστέλου με το πλήρωμάκαι τις ευχές του.
Κλείνοντας σας εύχομαι το 2022 να σας φέρει όλα τα Καλά του Κόσμου και να ακούσετε τα Κάλαντα της Πρωτοχρονιάς με τσαμπούνα όπως τά'κουσα κάποτε από ένα γέροντα στο πατρικό μου.
Με αγάπη,
Τασούλα Μανδάλα