Για το αυτοβιογραφικό, λαογραφικό βιβλίο
της Αγγελικής Συρρή - Στεφανίδου
Η νοσταλγία του χαμένου είναι, συλλογίστηκα καθώς διάβαζα τις πρώτες ακόμα σελίδες του έργου της Αγγελικής και αισθάνθηκα μια περίεργη και δυνατή συγκίνηση ταξιδεύοντας σ’ ένα κόσμο από εικόνες και θύμησες με τις σκέψεις να ’ρχονται απανωτές και να παρασέρνουν το νου μου. Κομμάτι κομμάτι ξετυλίγονταν
τα γεγονότα από ένα παρελθόν κοντινό τόσο, που αν άπλωνες το χέρι θα τ’ άγγιζες.
Είχα διαβάσει αρκετά από τα γραφόμενα, τότε που δημοσιεύονταν στην εφημερίδα «Αλήθεια», όμως τώρα δεμένα σφιχτά μεταξύ τους, αδιάσπαστα, αποτελούν πρόκληση σαγηνευτική που αρνείσαι να την αγνοήσεις. Οι μήνες υπάκουοι, βαλμένοι στη σειρά και με τάξη, προχωρούν χέρι χέρι στιγματισμένοι άλλοτε
από λεπτεπίλεπτες ελαφριές πινελιές ιριδίζουσες κι άλλοτε χαραγμένοι από ουλές βαθιές, αποτελούν ένα μωσαϊκό αναμνήσεων, χαρακτήρων κι αγώνων ζωής, δημιουργώντας έναν κόσμο σχεδόν μυθικό οδυνηρά οικείο. Κι επισημαίνεται από τη συγγραφέα με τούτο το μοναδικό τρόπο που μόνο ένας καλλιτέχνης μπορεί να εκφράσει. «Αχ... εκείνα τ’ απόβραδα όξω στις ελιές! Με τη δροσερή αύρα να χαϊδεύει απαλούς λαιμούς και
κατάλευκα μπράτσα, ανάμεσα σε βατιστένια γιακαδάκια και τ’ ανασηκωμένα μανίκια. Με το τραγούδι των τριζονιών να νανουρίζει τις πλανταγμένες ψυχές σαν ερωτικό κάλεσμα και μ’ εκείνο το μαγικό φίλτρο, που ’καμνε το δειλινό παραμυθένιο, να δρα καταλυτικά στο μυαλό και στο σώμα σαν ναρκωτικό και σαν μέθη, τόσο που αφήνονται να παραδίνονται παθητικά. Αχ... εκείνα τ’ αξέχαστα απογέματα που τα ’ζησα, τα χάρηκα κι αλίμονο... δεν θα τα ξαναζήσω...». Πλημμυρισμένο νοσταλγία και μελαγχολία γλυκιά από στιγμές βυθισμένες στην αχλύ του χρόνου που ξεθάβονται και συγκινούν βαθιά.
Απ’ άκρη σ’ άκρη το βιβλίο διακατέχεται από μια αγνότητα αφοπλιστική που συναρπάζει και μένεις με τις αισθήσεις υποταγμένες στη γοητεία των στιγμών. Αναπολείς...στοχάζεσαι... ονειρεύεσαι... Όργιο περιπλανήσεων στη φύση, όργιο και στη φαντασία σου από πλήθος χρώματα κι αρώματα όταν διαβαίνεις «σε δρομάκια που εκείνο τον καιρό στα παιδικά μας μάτια φάνταζαν δαιδαλώδη, ανάμεσα στα λουλουδιασμένα παρτέρια, τους κόκκινους κρίνους, σαλκίμια, τ’ αγιοκλήματα, τα βασιλικά, τις γαρδένιες και τις βιολέτες...» κι αφουγκράζεσαι ήχους από « πολυλογάδικα κοτσύφια με κίτρινες μύτες κι επίσημη μαύρη φορεσιά, καρδερίνες με κόκκινη τραχηλιά, χελιδόνια πολυάσχολα να σπαθίζουν τον αγέρα με βια και σπουργίτια τ’ αλητάκια τ’ ουρανού...».
Σπάνια συμβαίνει να δίνεται με τόση σπατάλη και πλούτο η απεικόνιση μιας απλής, υψηλής, σε νόημα ζωής μεγάλης, όπως μεγάλα είναι όλα τα απλά, τ’ αληθινά. Σύμπνοια, θαλπωρή κι η αγάπη κρίκος συνδετικός να περιφέρεται αγέρωχη ανάμεσά τους. Το ίδιο και η Μάνα, παρουσία ορατή και αόρατη, ανυπέρβλητη, λατρεμένη. Σκόλες και καθημερινές σμίγουν σ’ ένα συναπάντημα μυστικό, θριαμβευτικό. Η θέρμη απ’ τις ανάσες τους σε περικυκλώνει καθώς τις οραματίζεσαι. «Εκεί στη μεγάλη κουζίνα μαζεύονταν κόρες και μάνα και γέμιζαν οι λαμαρίνες, τα σινιά κι οι γυάλες μ’ αμβροσία (...) κι εκείνα τα γλυκά τα μάτια π’ άστραφταν
χαμογελαστά, πλημμυρισμένα από την ηδονή της γιορτινής συναναστροφής (...) έπλαθαν τις συνταγές σ’ αγαπησιάρικα μουρμουρίσματα και τραγούδια, μ’ ένα σχεδόν αδιόρατο διάφανο διαμαντένιο ιδρώ στεφανωμένα! Κι εκείνα τα μέτωπα τα πλατιά, τα καθάρια, τα περήφανα... όπου δαχτυλιδωτές μαύρες μπούκλες,ξέφευγαν απ’ την αυστηρή καταπίεση του άσπρου κεφαλόδεσμου και γαργαλούσαν διασκεδαστικά»!
Μια υπόμνηση ζωντανή του παρελθόντος που θα συνεχίζει να υπάρχει να πιστοποιεί τη σπουδαιότητα των βιβλίων. Ν’ ανακαλύπτουμε τη ζωή ξανά μέσω των καταστάσεων και των ανθρώπων που τη δημιουργούν.
Χιούμορ απλοϊκό, χαρά, έξαψη εναλλάσσονται με σκιές που υποβόσκουν μέσα στις σελίδες του έργου.
Είναι κάποιοι καιροί πικροί και μουντοί που ο θάνατος ξεθαρρεύει, παίρνει τ’ απάνω χέρι και στάζει κόμπους κόμπους το φαρμάκι, μα σύντομα ο πόνος ο βαθύς κουρνιάζει στα συρτάρια της μνήμης και βγαίνει ξανά σε ξέφωτα ειδυλλιακά με θάλασσες ήρεμες και τεμπέλικες κάτω από γαλάζιους ουρανούς και μπαίνει σε σπίτια με πόρτες διάπλατα ανοιχτές κι αγκαλιές. Σπίθες ζωής εκτοξεύονται προς όλες τις μεριές και τις κατευθύνσεις από
ένα κόσμο που αντιστέκεται γενναία στη φθορά του χρόνου από υπάρξεις που δεν υπάρχουν κι όμως ζουν και υπηρετούν το σύνολο.
Το βιβλίο της Αγγελικής Συρρή – Στεφανίδου φορτωμένο αξίες είναι αδιαμφισβήτητα εκπαίδευση πνευματική και ηθική αγωγή. Λαμπερό κι ακτινοβόλο σε εισάγει στο θαύμα της ζωής. Στη μαγική ρευστή ουσία της, που με κάνει να σκέφτομαι ότι ζούμε και πεθαίνουμε μέσα σε θαύματα που αλίμονο... ο σύγχρονος αγχώδης τρόπος ζωής δεν μας αφήνει ν’ αντιληφθούμε.