Έρωτας, φιλία, περιπέτεια και ιστορία δένονται αρμονικά στο νέο βιβλίο της Ειρήνης Νικολάκη-Καλαμάρη «Η καρδιά του κόσμου» από τις εκδόσεις Κέδρος. Ένας έρωτας και μια φιλία που αντέχουν στο χρόνο παρά τις πολλές και δύσκολες αντιξοότητες που μεσολαβούν και που έχουν σχέση με την άλωση της Κωνσταντινούπολης στην οποία δίνεται ιδιαίτερο βάρος. Και οι περιπέτειες των τριών κύριων πρωταγωνιστών, καθώς διαδέχονται η μία την άλλη, με επικίνδυνες καταστάσεις. Και η ιστορία της άλωσης, που σημάδεψε τον ελληνισμό το 1453… Χωρίς αμφιβολία η άλωση κατέχει κυρίαρχη θέση στην ιστορία αλλά και στη λογοτεχνία. Με τις αγωνιώδεις προσπάθειες των αμυνομένων και με τις θηριωδίες των εισβολέων.
Η συγγραφέας δεν είναι η πρώτη φορά που ασχολείται με το ιστορικό μυθιστόρημα και το κάνει με πολύ μεγάλη επιτυχία καταφέρνοντας να το μετατρέπει, εκτός των άλλων, και σε συναισθηματικό. Πλέκει με μαεστρία και δεξιοτεχνία τον ιστό της ιστορίας της που ξεκινά από τη Χίο και καταλήγει στην Πόλη. Από τη Χίο, για την οποία περισσεύουν τα κολακευτικά εγκώμια της Ειρήνης, και με την περιγραφή της περιρρέουσας ατμόσφαιρας του Μεσαίωνα να παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Με την Μαόνα να κυριαρχεί και να ασκεί ασφυκτική πίεση στους κατοίκους και να τιμωρεί με ακραίες τιμωρίες όσα είχαν σχέση με το μαστίχι. Από κόψιμο αφτιών μέχρι απαγχονισμό.
Η συγγραφέας καταφέρνει να κρατά τεταμένη την προσοχή σου σε κάθε φάση του μυθιστορήματος που μπορεί να χαρακτηρίζεται ως τέτοιο, αλλά εμπεριέχει σπουδαία ιστορικά στοιχεία αλλά και ρεαλιστικές εικόνες της τότε πραγματικής ζωής. Είναι μακρινοί οι καιροί που θέλει να αναστήσει, αλλά δεν πρέπει να σβηστούν από τη μνήμη μας και να πέσουν στο ποτάμι της λήθης. Καιροί μνήμης που όμως διαβάζονται με ενδιαφέρον από την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα.
Η ιστορία ξεκινά από ένα χειρόγραφο που ανακαλύπτει το 1609 ο ιταλός ζωγράφος Φραντζέσκο Αλμπάνι επισκεπτόμενος το ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας Σικελιάς στην τουρκοκρατούμενη Χίο. Και σ’ αυτό το έγγραφο αρχίζει και ξετυλίγεται ένα κουβάρι που έχει ως αφετηρία έναν έρωτα απαγορευμένο και την προσπάθεια της κοπέλας να απελευθερώσει από τη φυλακή τον αγαπημένο της. Όμως όχι μόνο δεν τα καταφέρνει, αλλά βρίσκεται αιχμάλωτη σε ένα κουρσάρικο καράβι και προορίζεται να πουληθεί σκλάβα. Εν τω μεταξύ ο νεαρός καταφέρνει και το σκάει από τη φυλακή, αλλά η συνέχεια δεν είναι ευχάριστη. Η κοπέλα, που καταλήγει σε ένα μοναστήρι με μια αυστηρή ηγουμένη, τελικά απελευθερώνεται και καταλήγει στην Κωνσταντινούπολη. Μετά από πολλές περιπέτειες εκεί καταφθάνει και ο Ευγένιος αναζητώντας την Ζακελίνα. Όμως στην Πόλη έχουμε τη συνάντηση του Ευγένιου με τον επιστήθιο φίλο του Ιωάννη Ιουστινιάνι που ήρθε από τη Ρώμη να την υπερασπιστεί από τις ορδές των βαρβάρων. Ηρωικές οι προσπάθειες για τη σωτηρία της βασιλεύουσας, που περιγράφονται με λεπτομέρειες, αλλά που τελικά παραδίδεται στα χέρια των απίστων. Το ευχάριστο η επανένωση Ευγένιου και Ζακελίνας και το δυσάρεστο ο θάνατος του ηρωικού Ιωάννη.
Η Ειρήνη Νικολάκη-Καλαμάρη ξέρει να χειρίζεται σωστά τη γλώσσα, η γραφή της είναι πειστική και ρέουσα, καταφέρνει να κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον σου μέχρι την τελευταία σελίδα. Και όσο προχωρείς στο διάβασμά ξεδιπλώνονται μπροστά σου τα ηρωικά γεγονότα που προηγήθηκαν της άλωσης της Πόλης και που είχαν τη σφραγίδα του Ιωάννη.
Η Ειρήνη Νικολάκη-Καλαμάρη δεν είναι χτεσινή στο χώρο των γραμμάτων, αφού έχει ήδη έξι μυθιστορήματα στο ενεργητικό της και δύο ποιητικές συλλογές. Το ιστορικό μυθιστόρημα, εφόσον ο συγγραφέας τηρεί και σέβεται τα ιστορικά στοιχεία, είναι ένα πολύτιμο εργαλείο γνώσης. Και η Ειρήνη βασιζόμενη και στη σχετική βιβλιογραφία μας δίνει μια πλήρη, αναλυτική και εμπεριστατωμένη εικόνα της άλωσης της Πόλης.
Η στρωτή γραφή της συγγραφέως, η αποφυγή πολλών χαρακτηρισμών που θα παρέπεμπαν σε μελό, η ρεαλιστική αποτύπωση της περιρρέουσας ατμόσφαιρας της εποχής, σε προκαλεί να το διαβάσεις απνευστί από την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα. Ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί καθώς η μία σελίδα μετά την άλλη κεντρίζει το ενδιαφέρον του αναγνώστη για το τι θα ακολουθήσει. Και, σε τελική ανάλυση, είναι μια ευκαιρία να ξαναθυμηθούμε κάποια γεγονότα εκείνης της εποχής.
Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ, σελ. 368, ευρώ 15
Του Δημήτρη Φρεζούλη
