Στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, όπου οι υπολογιστές και τα κινητά έχουν γίνει προέκταση των χεριών μας και η κάθε πληροφορία φτάνει σε εμάς με το πάτημα ενός κουμπιού, το έντυπο βιβλίο φαντάζει για πολλούς σαν κάτι παλιό, σχεδόν ξεχασμένο. Κι όμως μέσα σε αυτόν τον νέο ψηφιακό κόσμο, το βιβλίο εξακολουθεί να κρατά ζωντανή μια φλόγα, που καμία μηχανή δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη φλόγα της ανθρώπινης επαφής, της σκέψης και της ψυχής.
Όταν κρατάς ένα βιβλίο στα χέρια σου, νιώθεις κάτι ζωντανό. Το βάρος του, η υφή και η μυρωδιά του χαρτιού, ο ήχος, καθώς γυρίζεις τις σελίδες του. Όλα αυτά δημιουργούν μια τελετουργία, μια σχέση ανάμεσα σε σένα και το κείμενο. Δεν υπάρχει φως οθόνης, που να μπορεί να αποδώσει αυτό το αίσθημα γαλήνης, αυτή τη συγκέντρωση, που γεννιέται, όταν αφήνεσαι μέσα στις λέξεις χωρίς ειδοποιήσεις και διακοπές. Είναι μια στιγμή καθαρή, ανθρώπινη, αληθινή.
Το έντυπο βιβλίο μας βοηθά να χαλαρώσουμε σε έναν κόσμο, που τρέχει ασταμάτητα, εκείνο μας καλεί να σταθούμε. Να αφιερώσουμε χρόνο, να βυθιστούμε σε μια ιστορία, να γνωρίσουμε έναν άλλον άνθρωπο μέσα από τις σκέψεις του. Είναι μια πράξη ανθρώπινης και αληθινής ζεστασιάς να διαβάζεις, να αισθάνεσαι και να κατανοείς. Είναι εμπειρία. Και αυτή την εμπειρία δεν μπορεί να την προγραμματίσει καμία τεχνητή νοημοσύνη, όσο εξελιγμένη κι να γίνει.
Το βιβλίο κουβαλά όλο τον ανθρώπινο πολιτισμό Είναι μάρτυρας εποχών, συναισθημάτων, αγώνων και ονείρων. Σε κάθε σελίδα του υπάρχει το αποτύπωμα ενός ανθρώπου, που ονειρεύτηκε. Κι αυτό το αποτύπωμα είναι που μας συνδέει με την ίδια την ανθρώπινη ουσία.
Ίσως λοιπόν στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης το βιβλίο να είναι ακόμη πιο πολύτιμο από ποτέ, γιατί μας θυμίζει ποιοι είμαστε. Μας επαναφέρει στη σκέψη και στην ουσία. Μας υπενθυμίζει πως η γνώση είναι ένα ταξίδι προς τον εαυτό μας και τους άλλους. Μέσα στις σελίδες ενός βιβλίου, ακόμα και σήμερα, μπορείς να βρεις κάτι, που καμία μηχανή δεν θα μπορέσει ποτέ να σου δώσει την ψυχή του ανθρώπου.
Μπήκαμε στον Δεκέμβρη, τον μήνα των γιορτών, τα Χριστούγεννα και τη Πρωτοχρονιά. Ανάμεσα στα δώρα που λάμπουν προσωρινά, το βιβλίο παραμένει ένα διαχρονικό. Ένα καλό βιβλίο σου χαρίζει σκέψη και συναίσθημα. Είναι ένας μικρός θησαυρός, που ανοίγει αργά, σελίδα τη σελίδα, γεμάτος λέξεις, που μπορεί να αλλάξουν τη ματιά σου στον κόσμο.
Τώρα λοιπόν τις γιορτές ανάμεσα στα λαμπάκια και τα τεχνολογικά θαύματα, αξίζει να επιλέξουμε ένα βιβλίο ως δώρο. Να το τυλίξουμε με αγάπη και να το χαρίσουμε σε κάποιον που αγαπάμε. Ένα βιβλίο ταξιδεύει, ένα βιβλίο είναι ένα κομμάτι ψυχής, που περνά από χέρι σε χέρι, από καρδιά σε καρδιά. Και μέσα σε αυτόν τον ψηφιακό κόσμο, ίσως αυτό να είναι το πιο ανθρώπινο δώρο απ’ όλα.
Γιάννης Ν. Παληός 1-Δεκεμβρίου -2025