Τα σκήπτρα της πρωτοπορίας και στον περιβαλλοντικό τομέα κρατά η ναυτιλία. Ωστόσο, απομένουν να γίνουν πολλά, αρκεί να μη σκοντάψουν σε γραφειοκρατικούς σκοπέλους και μυωπικές αναγνώσεις. Ο θετικός απολογισμός μιας δύσκολης χρονιάς και οι προτάσεις ώστε η ναυτιλιακή Ελλάδα να βρεθεί στο επίκεντρο της διεθνούς δράσης ενάντια στην κλιματική αλλαγή.
Η ετήσια (διαδικτυακή) ομιλία του Χαράλαμπου Φαφαλιού, προέδρου της Ελληνικής Επιτροπής Ναυτιλιακής Συνεργασίας του Λονδίνου (Committee).
H παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία, κατάφερε κατά τη διάρκεια και του περασμένου χρόνου, με αποφασιστικότητα και επιτυχία, να εκτελέσει τα καθήκοντά της στη μεταφορά του παγκόσμιου όγκου φορτίων από τόπο σε τόπο και να αντεπεξέλθει ομαλά στην αυξημένη ζήτηση για όλα τα φορτία. Επίσης, προσπαθούμε να δράσουμε εγκαίρως ώστε να επιτύχουμε τους φιλόδοξους στόχους του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή (COP 26) και να προετοιμάσουμε τη ναυτιλία για ακόμη χαμηλότερα επίπεδα άνθρακα παγκοσμίως, σε σχέση με τα ήδη υπάρχοντα.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα τελευταία 70 χρόνια η παγκόσμια ναυτιλία έχει μειώσει τις εκπομπές άνθρακα γρήγορα και αθόρυβα, βρίσκοντας τεχνολογικές λύσεις για να μειώσει το κόστος μεταφοράς και το αποτύπωμα του άνθρακα για κάθε τόνο φορτίου. Καμία άλλη βιομηχανία παγκοσμίως δεν έχει κατακτήσει τόσο επιτυχή αποτελέσματα με τόσο οικονομικό τρόπο.
Το κυριότερο συμπέρασμα από την πρόσφατη διάσκεψη COP 26 ήταν ότι οι κυβερνήσεις είχαν βλέψεις για έσοδα που θα εισπράξουν από διάφορες πιθανές «πράσινες» εισφορές, ωστόσο δεν έγινε καμία αναφορά στην εξεύρεση τεχνολογικών λύσεων ή στην εγγύηση της διαθεσιμότητας ασφαλών και βιώσιμων καυσίμων παγκοσμίως, με χαμηλή ή και μηδενική περιεκτικότητα σε άνθρακα. Εάν τεθούν σε ισχύ τέτοιες εισφορές, είναι απαραίτητο να επωμιστούν το βάρος τους οι ναυλωτές, καθώς αυτοί ορίζουν το ταξίδι κάθε πλοίου σε σχέση με το μέγεθος φορτίου, το δρομολόγιο και την ταχύτητα. Είναι ενθαρρυντικό ότι η Ε.Ε. κινείται προς αυτή την κατεύθυνση.
Στον κλάδο μας, διάφοροι οργανισμοί και εταιρείες διαφημίζουν τα «πράσινα» διαπιστευτήριά τους προβάλλοντας τα επιλεγμένα καύσιμα που θα τροφοδοτήσουν τα νεότευκτα πλοία τους. Όμως, κανένα απ’ αυτά δεν είναι πραγματικά απαλλαγμένο από άνθρακα. Απλώς αναβάλουν την αντιμετώπιση του προβλήματος. Το LNG αποτελεί προσωπική λύση, και μάλιστα με υψηλό αποτύπωμα άνθρακα. Η «πράσινη» ή «ηλεκτρονική» μεθανόλη, προς το παρόν δεν είναι διαθέσιμη στις ποσότητες που χρειάζεται η βιομηχανία μας παγκοσμίως. Η αμμωνία είναι αρκετά επικίνδυνη για το πλήρωμα, εάν δεν γίνει σωστή διαχείριση. Επίσης, η καύση της σε μηχανή εσωτερική καύσης παράγει ενώσεις αζώτου πολύ πιο ρυπογόνες από το διοξείδιο του άνθρακα. Το κύριο ζήτημα με όλα αυτά είναι η σημαντική ποσότητα πιλοτικού ορυκτού καυσίμου που απαιτείται για την καύση.
Εντούτοις, τόσο οι κατασκευαστές μηχανών πλοίων όσο και οι ναυπηγοί μόλις τώρα αρχίζουν να μελετούν τυχόν τεχνολογικές λύσεις.
Οι οποίες όμως βρίσκονται ακόμη σε αρχικά στάδια. Δεν έχει γίνει καμία πραγματική προσπάθεια ώστε έσοδα που θα προέλθουν από τυχόν εισφορές άνθρακα να επενδυθούν σ’ ένα ταμείο Έρευνας και Ανάπτυξης για τον ναυτιλιακό τομέα. Ένα τέτοιο κέντρο Ε & Α θα πρέπει να δημιουργηθεί και να εδρεύει στην Ελλάδα, η οποία είναι το παγκόσμιο κέντρο της ναυτιλιακής βιομηχανίας. Ενώ η Ε.Ε. προσπαθεί να μονοπωλήσει τον διάλογο και να επισπεύσει τις ημερομηνίες για τους «πράσινους» φόρους και άλλα ναυτιλιακά ζητήματα, θα πρέπει κάποιος να της επιστήσει την προσοχή στο ότι ο μόνο ο ΙΜΟ έχει τη γνώση και την εμπειρία να βρει βραχυπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες λύσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Η κριτική προς τον ΙΜΟ είναι ό,τι πιο αντιπαραγωγικό. Ο μόνος τρόπος να προχωρήσουμε μπροστά, σ’ ένα μέλλον χωρίς άνθρακα, είναι ο ώριμος διάλογος και οι καλά μελετημένες, πρακτικές και λεπτομερείς λύσεις για κάθε τομέα της ναυτιλίας.
Διαπλέοντας την υφήλιο, ακτινογραφώντας τις αγορές
Εξετάζοντας την παγκόσμια οικονομική κατάσταση, παρατηρούμε ότι έχει κάνει και πάλι την εμφάνισή του ο πληθωρισμός. Οι κυβερνήσεις, στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της πανδημίας, έχουν διοχετεύσει τεράστια χρηματικά ποσά στις οικονομίες των χωρών τους, ώστε να τους δώσουν πνοή. Οι ΗΠΑ κινούνται σε έντονους ρυθμούς, με ένα ακμάζον χρηματιστήριο, αλλά με ατζέντα κατά των ορυκτών καυσίμων. Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει αποφασίσει ακόμη εάν επιθυμεί ή όχι να γίνει ένα μεγάλο εμπορικό έθνος στη μετα-Brexit εποχή. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ακόμη πολλές ανίσχυρες οικονομίες, ενώ οι κυβερνήσεις υπέρ των επιχειρήσεων δεν είναι αρκετές. Η Άπω Ανατολή και ειδικότερα η Κίνα εξακολουθούν να προσπαθούν εντατικά να φτάσουν σ΄ένα πλήρως ανεπτυγμένο καθεστώς παγκόσμιας ισχύος. Εάν τις επιβραδύνουν προβλήματα όπως η Evergrande, είναι άλλο ζήτημα.
Η αγορά ξηρού χύδην φορτίου ξεκίνησε πέρσι σε αποδεκτά επίπεδα και συνέχισε να βελτιώνεται σημαντικά έως το τέλος του έτους, όταν άρχισε να υποχωρεί. Και πάλι η αστάθεια είναι πιο σημαντική από τα θεμελιώδη, ενώ τον τελευταίο χρόνο τα μεγέθη FFA έχουν σπάσει κάθε ρεκόρ. Η αγορά για τα δεξαμενόπλοια βρίσκεται σε ύφεση τον τελευταίο χρόνο και φαίνεται πως ακόμη δεν έχει επηρεαστεί θετικά από την άνοδο της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας. Η αγορά εμπορευματοκιβωτίων έχει ξεχωρίσει τους τελευταίους 12 μήνες ως πιο ανοδικός κλάδος της ναυτιλίας, με τους ναύλους σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Αν και έχει ξεκινήσει θετικά και ο φετινός χρόνος, δεν πρέπει να ξεχνάμε τις τεράστιες παραγγελίες πλοίων που έχουν γίνει και μένει να φανεί αν θα επηρεαστεί σύντομα ο τομέας. Και οι τομείς LNG/LPG είχαν μερικές θεαματικές στιγμές, ειδικά όσον αφορά τα πλοία μεταφοράς LNG. Έχει μεν εξανεμιστεί αυτό, αλλά δεν είναι απίθανο να το ξαναδούμε λόγω της πολιτικής αστάθειας που αντανακλάται στους αγωγούς φυσικού αερίου που τροφοδοτούν τη Δύση από τη Ρωσία.
Επαναπατρισμοί και εμβολιασμοί
Το σημαντικότερο θέμα της χρονιάς ήταν και είναι τα μέλη των πληρωμάτων μας στη θάλασσα και οι επιθεωρητές μας, που πρέπει να ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο για να επισκεφθούν τα πλοία. Το ζήτημα του επαναπατρισμού και εμβολιασμού είναι πιο δύσκολο από ποτέ και πολλές χώρες, ειδικά στην Ασία, δεν προσφέρουν τις σχετικές διευκολύνσεις. Αυτό φυσικά με τη σειρά του έχει προκαλέσει πολλά προβλήματα σωματικής και ψυχικής υγείας, καθώς τα πληρώματα δεν έχουν τη δυνατότητα να επιβιβαστούν ή να αποβιβαστούν από τα πλοία όταν χρειάζεται. Η Ελληνική Επιτροπή Ναυτιλιακής Συνεργασίας του Λονδίνου, θεωρώντας πάντα ύψιστης σημασίας το ανθρώπινο στοιχείο του κλάδου μας, θα συνεχίσει να ασκεί πιέσεις στις κυβερνήσεις και στον ΙΜΟ ώστε να δοθεί περισσότερη έμφαση στους ναυτικούς και να διευκολυνθούν περαιτέρω τα ταξίδια και ο εμβολιασμός των πληρωμάτων.
Προτροπές στην ελληνική κυβέρνηση
Στην Ελλάδα, προτρέπουμε την κυβέρνηση να βελτιώσει το σύστημα ναυτικής εκπαίδευσης μέσω πρόσθετων επενδύσεων και με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα.
Παράλληλα, τονίζουμε ότι η ελληνική σημαία, αν κι ανταγωνιστική σε γενικές γραμμές, πρέπει να μειώσει σημαντικά τη γραφειοκρατία για να μπορέσει να ανθίσει ξανά. Από διεθνή σκοπιά, συνεχίζουμε να τονίζουμε την ανάγκη για μεγαλύτερη θητεία των ελλήνων εκπροσώπων που υπηρετούν τόσο στον ΙΜΟ όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Παραμένει απογοητευτικό ότι η Ελλάδα, που εκπροσωπεί πάνω από το 50% του ευρωπαϊκού στόλου, δεν κατέχει την πιο δυνατή φωνή της Ε.Ε. επί ναυτιλιακών θεμάτων. Τέλος, πολύ σημαντικό μέρος του ελληνικού ναυτιλιακού συστήματος εξακολουθεί να αποτελεί το Λιμενικό Σώμα, και πρέπει να παραμείνει έτσι.
Θα ήθελα να αναφερθώ και σ’ ένα θλιβερό γεγονός της περασμένης χρονιάς, στην απώλεια ενός από τα πιο εξέχοντα μέλη του Συμβουλίου μας, του Γιάννη Αγγελικούση. Του ανθρώπου που δημιούργησε τη μεγαλύτερη ναυτιλιακή εταιρεία της Ελλάδα, με στόλο νεότευκτων δεξαμενόπλοιων και πλοίων μεταφορά χύδην φορτίου και μεταφοράς LNG, το μεγαλύτερο ποσοστό των οποίων φέρει την ελληνική σημαία. Η πίστη του στο ελληνικό ανθρώπινο δυναμικό, σε θάλασσα και ξηρά, όπως και η αγάπη για τη χώρα του ήταν μοναδική. Θα λείψει πολύ σε όλους όσους είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν. Κλείνοντας, δεν υπάρχουν λόγια για να εκφράσουμε την εν γένει ευγνωμοσύνη μας προς όλους τους ανθρώπους μας, στα πλοία και στην ξηρά, για τις θαυμαστές προσπάθειές τους να διατηρήσουν ομαλά και αθόρυβα τη λειτουργία του παγκόσμιου εμπορίου, με τις λιγότερες δυνατές αναταράξεις σ’ ένα τόσο αβέβαιο παγκόσμιο περιβάλλον».
Πηγή: Από το περιοδικό «Εφοπλιστής»
