«Η φετινή κρίση στην υδροδότηση στην ουσία τράβηξε την κουρτίνα και αποκάλυψε τα χρόνια προβλήματα στο μοντέλο διαχείρισης. Το ζήτημα του νερού δεν είναι πρωτόγνωρο, ούτε πρόκειται να λυθεί άμεσα», τόνισαν μεταξύ άλλων οι δημοτικές σύμβουλοι της Χιακής Συμπολιτείας κατά τη θεματική συνεδρίαση για το νερό στο Δημοτικό Συμβούλιο της Χίου τη Δευτέρα 27/8/2018. Στη συνεδρίαση, υπενθυμίζεται, η ίδια η ΔΕΥΑΝΧ παραδέχτηκε ότι οι διαρροές στο δίκτυό της ενδέχεται να φτάνουν ως και το 40%.
Mερικά από τα βασικά σημεία της τοποθέτησης της Χιακής Συμπολιτείας:
Ο σπάταλος δήμος
Όπως αποδεικνύεται και από το masterplan (που κατέθεσε η ΔΕΥΑΧ) αναδεικνύεται ο δήμος ως ο πιο σπάταλος χρήστης του νερού στο νησί. Παράλληλα, έχει τεράστιες ευθύνες και η ΔΕΥΑΝΧ, κυρίως ως προς τους χρόνους ανταπόκρισης και επιδιόρθωσης βλαβών που παρουσιάζονται στο. Από τα πιο πρόσφατα παραδείγματα η επισκευή, με καθυστέρηση 2 ημερών, βλάβης στα Θυμιανά, με τους δημότες να βλέπουν δεκάδες κυβικά νερού να τρέχουν στους δρόμους. Για να μην αναφερθούμε στις βρύσες πόσιμου νερού που μονίμως έχουν διαρροές, μικρές αλλά σημαντικές, και στις εσωτερικές διαρροές του δικτύου που δεν είναι εμφανείς.
Δυστυχώς όμως, το masterplan ακολουθεί την πεπατημένη. Παρ’ όλο που η Χίος έχει πλούσια εμπειρία σε αποτυχημένα ή ανενεργά φράγματα (Κόρης Γεφύρι, Σαραπειό, Κατράρης), συζητάμε και για άλλα φράγματα/υδατοδεξαμενές (Κουφός, Κοντός, κλπ) και για αφαλατώσεις, χωρίς να μπαίνουμε στην ουσία του ζητήματος.
Καταναλωτές ή δημότες;
Είναι απαραίτητο να τονιστεί η ευθύνη της κοινωνίας. Η ευθύνη της κοινωνίας που αποδέχεται το νερό που τρέχει από τη βρύση της, χωρίς να διεκδικεί ενημέρωση για την ποιότητά. Εχουμε ευθύνη ως κοινωνία που αποδεχόμαστε να σπαταλιέται το νερό σε καθάρισμα δρόμων και αυλών με τη χρήση λάστιχου, να παράγουμε πατάτα, μια από τις πιο υδροβόρες καλλιέργειες, να ποτίζουμε ακόμα με αυλάκια ή με τεχνητή βροχή – μια βόλτα στον Κάμπο είναι απογοητευτική. Εχουμε ευθύνη ως κοινωνία όταν αποδεχόμαστε το ρόλο του παθητικού καταναλωτή και απλώς «καταναλώνουμε» ό,τι νερό φτάνει στη βρύση μας.
Η ευθύνη της ΔΕΥΑΝΧ
Είναι ευθύνη της ΔΕΥΑΝΧ και του πολιτικού της προϊστάμενου, του Δήμου, να κερδίσει ξανά την εμπιστοσύνη των δημοτών και να τους καταστήσει συμμέτοχους στη διαχείριση. Αυτή τη στιγμή ο δημότης βλέπει την εταιρία ως έναν ακόμα φοροεισπράκτορα που του δίνει νερό κακής ποιότητας σε πολύ υψηλή τιμή. Αυτό πρέπει να αλλάξει και θέλει πάρα πολύ δουλειά για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο. Δεν αρκεί ενημέρωση στα σχολεία. Χρήσιμη είναι, αλλά δεν φτάνει. Απαιτεί δουλειά σε βάθος με το σύνολο της κοινωνίας, με το σύνολο των επαγγελματικών φορέων και από κοινού σχεδιασμός.
Το «τουριστικό» νερό
Χαρακτηριστικό παράδειγμα που αναδεικνύεται και στο masterplan αφορά το λεγόμενο και «τουριστικό» νερό. Στα θετικά του σημεία είναι η αποτύπωση των εποχιακών κατοίκων και παραθεριστών του νησιού. Θα ήταν ακόμα πιο πλήρες όμως αν είχαμε τα πραγματικά δεδομένα της κατανάλωσης στις τουριστικές κλίνες. Ωστόσο δεν είναι σαφές γιατί οι παραθεριστές θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να χρησιμοποιούν περισσότερο νερό. Ο κάθε τόπος έχει τις δικές τους ιδιαιτερότητες και σε πολλές περιπτώσεις οι επισκέπτες είναι από μόνοι τους περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένοι. Η λογική που είχε εκφραστεί, όχι πολύ παλιά, από φορείς των ξενοδόχων στη Χίο ότι ο τουρίστας θα πρέπει να καταναλώνει όσο νερό θέλει και δεν πρέπει να τον προβληματίζουμε με τέτοια θέματα, είναι ξεπερασμένη και επιβλαβής. Οι επισκέπτες μια χαρά θα δεχθούν ότι σε αυτό το υπέροχο νησί που έχουν έρθει δεν έχει νερό και άρα θα πρέπει να κάνουν οικονομία.
Σχεδιασμός σε βάθος ετών – Συλλογική διαχείριση
«Όλα αυτά απαιτούν χρόνο που ξεπερνά κατά πολύ τη θητεία της όποιας δημοτικής αρχής. Ο σχεδιασμός της ΔΕΥΑΝΧ θα πρέπει να είναι ανεξάρτητος από τις εναλλαγές στην ηγεσία του Δήμου», τόνισαν μεταξύ άλλων οι δημοτικές σύμβουλοι της Χιακής Συμπολιτείας και πρόσθεσαν:
«Δεν αρκεί η δημιουργία μιας διαπαραταξιακής επιτροπής, χρειάζεται ένα ευέλικτο σχήμα στο οποίο θα συμμετέχουν οι εμπλεκόμενοι φορείς, όπως η περιφέρεια. Ωστόσο είναι απαραίτητα βήματα, πριν φτάσουμε στο σχεδιασμό νέων έργων. Η Χίος ειδικά έχει γεμίσει από μη αποτελεσματικά έργα. Ας μην προσθέσουμε μερικά ακόμα. Μόνο με συλλογική διαχείριση, με εμπέδωση από όλους/ες μας ότι το νερό δεν είναι εμπόρευμα και εμείς, ως κοινωνία, δεν είμαστε καταναλωτές-πελάτες, μπορούμε να ελπίζουμε σε βελτίωση της κατάστασης. Σε διαφορετική περίπτωση, οι τοπικοί άρχοντες θα έρχονται και θα φεύγουν, το νερό θα γίνεται όλο και πιο ακριβό και νέα έργα αμφίβολης αποτελεσματικότητας θα γίνονται «πληγές» στο νησί μας.»
Οι εναλλακτικές προτάσεις που κατέθεσε η Χιακή Συμπολιτεία
Η Χιακή Συμπολιτεία κατέθεσε τις παρακάτω προτάσεις αναφορικά με το υδρευτικό ζήτημα στη Χίο:
- Μείωση των διαρροών στο δίκτυο και στις κατά τόπους δεξαμενές της ΔΕΥΑΝΧ. Ριζική αντιμετώπιση φαινομένων σκανδαλιστικών οφειλών, κλοπής νερού.
- Προτεραιοποίηση και ολοκλήρωση ημιτελών έργων, συντήρηση και επίλυση προβλημάτων σε υφιστάμενα έργα, όπου αυτό είναι εφικτό. Μη χρήση ποιοτικά υποβαθμισμένων γεωτρήσεων, ακόμα και αν αυτό συνεπάγεται τη μείωση του διαθέσιμου προς χρήση νερού
- Επαναχρησιμοποίηση των νερών των ΕΕΛ, με παράλληλη έναρξη της ενημέρωσης/διαβούλευσης με τους δυνητικούς χρήστες
- Από κοινού με τα αρμόδια υπουργεία, λήψη κατασταλτικών μέτρων για τη σπατάλη του νερού (π.χ. απαγόρευση της χρήσης λαστίχου, απαγόρευση συγκεκριμένων υδροβόρων καλλιεργειών, απαγόρευση της χρήσης πόσιμου νερού για άλλες χρήσεις – πχ καθάρισμα αυτοκινήτων, περιορισμός/απαγόρευση της πλύσης σκαφών στα αλιευτικά και τουριστικά καταφύγια κ.λπ.)
- Πλήρης στελέχωση της ΔΕΥΑΧ με το απαραίτητο επιστημονικό τεχνικό κλπ προσωπικό με βάση το οργανόγραμμά της.
- Οργανωμένες διαβουλεύσεις με επαγγελματικούς φορείς (επιμελητήριο, ξενοδόχους, αγρότες, μεταποιητικές βιοτεχνίες), ενημέρωση, καταγραφή των απόψεων και προβληματισμών τους και από κοινού σχεδιασμός δράσεων εξοικονόμησης
- Οργανωμένες διαβουλεύσεις με κατοίκους ανά γειτονιά/χωριό και αντίστοιχαενημέρωση, καταγραφή των απόψεων και προβληματισμών τους και από κοινού σχεδιασμός δράσεων εξοικονόμησης
- Ενημέρωση – εκπαίδευση των υδραυλικών και σχετικών εμπόρων για προώθηση συσκευών εξοικονόμησης
- Προώθηση δράσεων εξοικονόμησης σε όλους τους τομείς, με πρώτο το δήμο. Αναζήτηση χρηματοδοτικών εργαλείων για αλλαγές/βελτιώσεις στις υφιστάμενες οικίες, ξενοδοχειακές μονάδες, επιχειρήσεις, αγρότες κ.λπ. Και αναφερόμαστε σε μειωτήρες ροής σε βρύσες, καζανάκια διπλής ροής, στέρνες σε νεόκτιστα και παρεμβάσεις σε παλιότερα κτήρια, επαναχρησιμοποίηση σε επίπεδο οικίας ή πολυκατοικίας, κ.λπ. που αναφέρονται και στις προτάσεις των φορέων.
