Τα αποκαλυπτήρια ενός πολύ σημαντικού μνημείου, που όχι μόνο στολίζει με την ομορφιά του το νησί μας, αλλά εκπληρώνει ένα μεγάλο χρέος όλων στις μανάδες μας, πραγματοποιήθηκαν στις 25 Οκτωβρίου, στα Σκλαβιά στην κατασκήνωση του Αγίου Κοσμά.
Πρόκειται για το μνημείο "Τιμή στη Χία Μάννα".
Ακολουθεί η ομιλία της Αθηνάς Κ. Ζαχαρού –Λουτράρη:
««Μαρία ολόχαρη, συ μονάχα μπορούσες να θερμάνεις τον Ιησού
μέσα στην αγκαλιά σου, δίνοντάς του μαζί γάλα και φιλιά».
Ο ύμνος στη Μάννα δεν μπορεί παρά να αρχίζει από τη Θεία Μάννα, την Παναγία, την εκλεκτή και μοναδική, που τον Υπερούσιον έτεξε την Άγια Νύχτα και έφερε το Θεό ως άνθρωπο στο δικό μας κόσμο. Έγινε η γέφυρα από τη γη στον ουρανό, η μάννα σύμβολο, η καταφυγή και η σκέπη μας. Η υμνογραφία της εκκλησίας μας και όλες οι τέχνες απέδωσαν πλήθος τα εγκώμια σ’ Αυτή, που βάσταξε τον Βαστάζοντα πάντα, που χώρεσε τον Αχώρητον, που με το Μέγα Μυστήριον του Τόκου της έγινε η Μητέρα όλων μας.
Τιμούμε όμως σήμερα και αποτίομε φόρο ύψιστης ευγνωμοσύνης, μέσα από αυτή τη λαμπρή καλλιτεχνική δημιουργία που αξιώθηκε η Χίος της μεγάλης ευλογίας να φιλοξενεί, έργο της προικισμένης γλύπτριας Πωλίνας Κασιμάτη, ο καθένας μας τη δική του μάννα, τη σεβαστή και πολυαγαπημένη. Η Ιάς, αυτό το συμβολικό της όνομα, με τα παιδιά της, έρχεται με το βαρύ βηματισμό της από τα βάθη της ιστορίας της Ιωνικής γης, στιβαρή, δυναμική και αγωνίστρια, αλλά ταυτόχρονα στοχαστική, γλυκιά και ευαίσθητη και φέρνει μαζί της όλες τις μάννες του τόπου μας και τους σκληρούς αγώνες τους στα πολύπλευρα μέτωπα. Σε τούτη την ομορφότερη περιοχή του κόσμου, την Ιωνία, που σημαδεύτηκε βαθειά από τις μεγαλύτερες δωρεές αλλά και από τους πικρότερους πόνους, η μάννα ήταν αυτή που πάτησε γερά στις προαιώνιες ρίζες, που σήκωσε αγόγγυστα τα βαρύτερα φορτία, που πάλεψε αντρειωμένα με το γενναίο σώμα της, το σπινθηροβόλο πνεύμα της και την ευγενική ψυχή της για να διατηρήσει την τιμή και την υπόληψή της και να αναθρέψει τα παιδιά της με τις πατροπαράδοτες ιερές αξίες.
Ιδιαίτερα όμως σήμερα τιμούμε τη Χία μάννα και σ’ αυτήν, στη διαχρονική της πορεία, απευθύνουμε τα λόγια που ακολουθούν.
Μάννα της Χίου, που στον αιώνων το διάβα έφερες τα παιδιά σου σ’ αυτόν εδώ τον ευλογημένο τόπο και μέσα στη δική σου θερμή αγκάλη αναρίθμητα βλέμματα αντίκρισαν το φως του Δημιουργού.
Μάννα της προϊστορικής Χίου, που στις απαρχές της δημιουργίας, όταν ακόμα η νήσος μας ήταν ένα με την Ασία, εσύ τροφός και προστάτης μετέφερες από τόπο σε τόπο τα παιδιά σου και τους δίδαξες την επιβίωση. Εσύ μάννα γλυκιά, στις πρώτες μόνιμες εγκαταστάσεις της ομάδας σου, μαζί με το γάλα σου στάλαζες στις ψυχές τους αξίες και ιδανικά.
Μάννα της αρχαίας Χίου, όταν οι μυκηναίοι Έλληνες και λίγο μετά οι Ίωνες ήλθαν στο νησί, γέννησες και ανέθρεψες τέκνα άξια του ελληνικού μεγαλείου. Εδώ, όπου ο μεγαλύτερος ποιητής των αιώνων έγραψε τα αθάνατα έπη του και άλλοι εξέχοντες δόξασαν τον τόπο στα πέρατα του κόσμου, εσύ μάννα Χιώτισσα, καμάρωνες τους καρπούς των κόπων σου. Εσύ, μάννα της υπομονής, έπνιγες το δάκρυ σου, όταν αποχαιρετούσες τα παλικάρια σου για τα μεγάλα ταξίδια τους στις θάλασσες του κόσμου, αλλά το άφηνες να κυλήσει χαρούμενο, όταν τα έβλεπες να έρχονται κουβαλώντας αγαθά και ιδέες. Στη Χίο τη ναυτομάννα, στον ατέλειωτο χρόνο που πρόσμενες την επιστροφή των αντρών, εσύ, μάννα και πατέρας μαζί, επάξια έφερνες σε πέρας τις διπλές βαριές υποχρεώσεις. Εσύ, που την Πατρίδα την είχες ιερή, ξεπροβόδιζες με την ευχή σου τα παιδιά σου στον πόλεμο και ήταν απέραντη η χαρά σου, όταν γύριζαν νικητές. Εσύ όμως θρήνησες πικρά, όταν πρώτα οι Πέρσες και ύστερα ο Μιθριδάτης κατέστρεψαν συθέμελα τον τόπο και έσερναν μυριάδες τα τέκνα σου στη σκλαβιά.
Καθώς οι αιώνες κυλούσαν σ’ αυτόν τον προικισμένο αλλά τόσο πολύπαθο τόπο, όταν ήρθε το κήρυγμα της Χριστιανοσύνης, σε σένα, Χιώτισσα μάννα, ανατέθηκε η μεγάλη ευθύνη να μεγαλώσεις τα παιδιά σου με τις χριστιανικές αρχές. Στα χρόνια τα βυζαντινά, εσύ σεμνή και θεοσεβής, με προστάτισσα την Πανύμνητο Μητέρα, έδινες το παράδειγμα της πίστης και της αρετής, πρόσφερες στους πολυάριθμους ναούς και τα λαμπρά μοναστήρια αφιερωμένους πιστούς και αξιώθηκες να δώσεις στον τόπο σου Μάρτυρες και Αγίους. Εσύ πάλι, και στα ειρηνικά και στα ταραγμένα χρόνια, ήσουν δίπλα στα παιδιά σου σε κάθε φιλανθρωπική, πνευματική, οικονομική και στρατιωτική δραστηριότητα.
Χιώτισσα μάννα, στη γενοβέζικη των 220 χρόνων κατάκτηση, πάλευες να προστατέψεις τα τέκνα σου όχι μόνο από τις φανερές συμφορές της υποδούλωσης, αλλά και από την ύπουλη προπαγάνδα. Ελλάδα και Ορθοδοξία ήταν πάντα οι δύο βάσεις που θεμελίωνες τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών σου.
Και ύστερα, μάννα Χιώτισσα, εσύ στάθηκες ο ακλόνητος βράχος στα χρόνια της μακραίωνης τουρκικής σκλαβιάς. Μεγάλωνες τα παιδιά σου με τις πατροπαράδοτες υψηλές αξίες και ήσουν εσύ που σφυρηλατούσες το χαρακτήρα τους με βαθειά πίστη, άσβηστη φιλοπατρία, ακάματη εργατικότητα, απέραντη φιλομάθεια και αγάπη για τις χαρές της ζωής. Πόνεσες ως τα κατάβαθα της ψυχής σου, όταν οι βάρβαροι σου ξερίζωναν τα σπλάχνα σου στις φοβερές σφαγές του 1822, αλλά βρήκες το κουράγιο να ξαναζωντανέψεις τον τόπο σου και να κρατήσεις γερά την ελληνική ψυχή.
Χιώτισσα μάννα, υποδέχτηκες περίλαμπρα τον απελευθερωτικό στρατό του 1912 και είχες φυλαγμένη την ελληνική σημαία, που έβαλες στα χέρια των παιδιών σου, όταν τα έστειλες να αγωνιστούν για την πατρίδα. Το ίδιο έκανες στον πόλεμο του ’40, όταν ετοίμασες μαχητές που διακρίθηκαν και στους τρεις κλάδους των όπλων, και στην πικρή γερμανική κατοχή πάλεψες πολύ σκληρά για την ελευθερία και την επιβίωση. Στην ελεύθερη Χίο επιδόθηκες με ζήλο στα έργα της ειρήνης. Με την καλοσύνη, την ευγένεια και την περηφάνια σου φρόντιζες στοργικά τα παιδιά σου και τα ανέθρεψες συνεχιστές των πατροπαράδοτων αξιών και των λαμπρών διακρίσεων.
Στην ειρήνη και στον πόλεμο, στον πλούτο και στη φτώχεια, στη χαρά και στο θρήνο, πάντα ήσουν η μάννα της θερμής προσευχής, η μάννα των σπλαχνικών ευχών, η μάννα των ιερών παραγγελμάτων, η μάννα της γλυκιάς απαντοχής, η μάννα της ζεστής αγκαλιάς, η μάννα της απέραντης αγάπης, η μάννα της μεγάλης θυσίας, η ΜΑΝΝΑ.»
