Ο Γιάννης Κατσόγιαννος απ’ την Κοκκινιά βρέθηκε εργαζόμενος γεωπόνος της εταιρείας χημικών λιπασμάτων του Μποδοσάκη στα 1938, στη Χίο, βίωσε και ένιωσε τα προβλήματα της αγροτιάς στα χωριά του Κάμπου και τα Μαστιχοχώρια, έγινε ένα μαζί τους και βρέθηκε στην πρώτη γραμμή του αγώνα, για να φτιαχτούν οι αγροτικοί σύλλογοι και οι πρωτοβάθμιοι συνεταιρισμοί της Ένωσης Μαστιχοπαραγωγών Χίου.
Η κήρυξη του πολέμου στις 28 Οκτώβρη 1940 τον βρίσκει στη Χίο, όμως το σάλπισμα της λευτεριάς και ο αγώνας κατά της ιταλικής φασιστικής λαίλαπας, που σάρωνε τα Βαλκάνια, τον οδηγεί μαζί μ’ άλλους χιλιάδες νεολαίους στο μέτωπο, για να πολεμήσει το φασίστα εισβολέα.
Στην πρώτη γραμμή για το χτίσιμο του αντιφασιστικού κινήματος μέσα απ’ τις γραμμές του ΕΑΜ στο νησί, μετά την επιστροφή του, η μαχητικότητα, το απαράμιλλο θάρρος του και η βαθιά πίστη του στον κοινό σκοπό, τον αναδεικνύει στην ηγεσία του ΕΑΜικού κινήματος(…). Βρίσκεται μπροστάρης στη μάχη κατά του λιμού που θέριζε τις λαϊκές οικογένειες και της στήριξης του αγροτικού πληθυσμού, μέσα απ΄την Εθνική Αλληλεγγύη δεδομένου ότι οι Γερμανοί μάζευαν τα παραγόμενα προιόντα και δημιουργούσαν συνθήκες ολοκληρωτικής εξαφάνισης του λαού.
Στα πέτρινα χρόνια της λευκής τρομοκρατίας και του εμφυλίου πολέμου στη Χίο, βρέθηκε στη δίνη των τρομοκρατικών και κατασταλτικών μηχανισμών της χωροφυλακής και των παρακρατικών ομάδων της Ε.Ο.Χ., όμως στάθηκε αταλάντευτος και συνεπής με τις αρχές του.
Στην περίοδο όπου ο κυπριακός λαός αγωνίζονταν για την αποτίναξη της βρετανικής αποικιοκρατίας απ’ το νησί και οι Κύπριοι αγωνιστές (Καραολής-Δημητρίου, Ευαγόρας Παλληκαρίδης και τόσοι άλλοι) έχυναν το αίμα τους στις αγχόνες του αγγλικού ιμπεριαλισμού, αντιπαλεύοντας τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντά τους στην ανατολική Μεσόγειο, στην Ελλάδα και στη Χίο αναπτύχθηκε σημαντικό αντιιμπεριαλιστικό φιλειρηνικό κίνημα (Επιτροπή Ειρήνης Χίου). που πολύμορφα εξέφρασε τη συμπαράσταση και την αλληλεγγύη του στον κυπριακό λαό.
Μια τέτοια παλικαρίσια και αγωνιστική στάση κράτησαν οι αγωνιστές της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης, ανάμεσά τους και ο Γιάννης Κατσόγιαννος, που μ’ αφορμή τον απαγχονισμό των αγωνιστών ΚΑΡΑΟΛΗ- ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ επέστρεψαν ως απαράδεκτο το τιμητικό δίπλωμα που τους είχε δώσει η βρετανική συμμαχική αποστολή για τη συμμετοχή τους στο Β’ Παγκόσμιο πόλεμο.
Το γεγονός αυτό δημοσιοποίησε με ανοικτή επιστολή του στην τοπική εφημερίδα «Χιακός Λαός»1 καταδικάζοντας την αγγλική θηριωδία και βαρβαρότητα.
Παρόμοια στάση κράτησε και ο ΕΑΜίτης ιερέας Μ. Τέττερης, στυλοβάτης του αγώνα του λαϊκού κλήρου, για να σωθεί ο λαός απ’ την πείνα, που με την παλικαρίσια στάση του τσαλάκωσε την αγγλική θηριωδία, επιστρέφοντας το δίπλωμα της αγγλικής συμμαχικής αποστολής, δείχνοντας ότι οι Έλληνες πατριώτες πολέμησαν το φασίστα εισβολέα έχοντας βαθιά συνείδηση του καθήκοντος για την πατρίδα, διακρίνοντας το ρόλο των «συμμάχων» ιμπεριαλιστών2.
Θα ήταν παράλειψή μας να μην αναφέρουμε τη μαχητική συμμετοχή της νεολαίας του νησιού, τόσο της μαθητικής3 όσο και της φοιτητικής4, που με την παρουσία τους στα συλλαλητήρια διατράνωσαν την αλληλεγγύη της νεολαίας στον αγωνιζόμενο κυπριακό λαό.
Παραπομπές:
1. «Χιακός Λαός» α.φ. 746,9-5-1956, σελ.1
2. «Χιακός Λαός» α.φ. 756,23-5-1956, σελ.1
3. Συγκέντρωση Χιακού λαού και μαθητικής νεολαίας στις 9-5-1956, αρχείο Τ. Ε. Χίου του ΚΚΕ
4. «Χιακός Λαός» α. φ. 750, 15-5-1956, σελ.1
*O Γ. Αμπαζής είναι δάσκαλος