Μεγαλοβδομάδα από σήμερα. Ίσως η πιο ξεχωριστή ολόκληρου του χρόνου με ευτυχή κατάληξη την Κυριακή του Πάσχα, αλλά ενώ θα έχουν προηγηθεί και οι υπόλοιπες μέρες, που έχουν κι αυτές τη γλύκα τους.
Συγκλονιστικότερη ασφαλώς η Μεγάλη Παρασκευή με την οποία είναι δεμένο και το λαϊκό «Μοιρολόι της Παναγίας», ένα μακρύ τραγούδι. Που θρηνεί την ανθρώπινη τύχη του Χριστού, από τη σύλληψή του και τους βασανισμούς του μέχρι τον σταυρικό του θάνατο, και που το τραγουδάνε ακόμα σε κάποια μέρη μαυροφορεμένες γυναίκες γύρω από τον Επιτάφιο, εκτός του επίσημου εκκλησιαστικού προγράμματος, ακριβώς όπως θα μοιρολογούσαν έναν δικό τους άνθρωπο που... έφυγε.
Είναι ένα μοιρολόι που περνάει τους σταυρωτήδες Εβραίους γενεές δεκατέσσερεις, τονισμένο μάλιστα στον θρηνώδη ήχο κατάλληλο για πένθιμα άσματα και ήχο πολυχρησιμοποιημένο την Μεγάλη Εβδομάδα.
Το μοιρολόι της Παναγίας, που το λένε και «Τραγούδι της Μ. Παρασκευής», εκτός από τον ίδιο τον Χριστό συμπονεί και την τραγική μητέρα του, την Παναγία, καθώς αυτή αναδεικνύεται σε παγκόσμιο και διαχρονικό σύμβολο όλων των μαννάδων του κόσμου, και ιδιαίτερα αυτών που είδαν τα παιδιά τους να φυλακίζονται, να βασανίζονται ή και να σέρνονται στον θάνατο από φασιστικά καθεστώτα. Κάθε... χρώματος, φανερά ή κρυφά, και στο όνομα πάντα ή του Θεού ή του λαού ή της ελευθερίας ή της δημοκρατίας.
Στο μοιρολόι της Παναγίας πάντως πολλά οφείλουν τα δύο κορυφαία έργα της σύγχρονης ελληνικής ποίησης, «Η μάννα του Χριστού» του Κώστα Βάρναλη και ο «Επιτάφιος» του Γιάννη Ρίτσου. Κάποτε, σε άλλα μέρη, κάθε Μεγάλη Παρασκευή, έβγαιναν τραγουδιστές συνοδεία οργάνων, ντυμένοι στα μαύρα, και έλεγαν τα λαϊκά μοιρολόγια για τον Χριστό. Κρατάγανε στα χέρια τους φρεσκοκομμένα ανοιξιάτικα αγριολούλουδα, με την πρωινή ακόμα δροσιά.
Η Φύση ακόμη, βρίσκει κάθε χρόνο λίγα άνθη και λίγη πρασινάδα για τον Επιτάφιο, μια μνήμη από τους ανοιξιάτικους κήπους του Άδωνη αλλά και της Περσεφόνης, που 'ναι τώρα οι μέρες της να ξανάρθει κοντά μας. «Πάρθηκεν από μάγους το σώμα του Μαγιού», ψάλλει ο Οδυσσέας Ελύτης στο Άξιον Εστί. Το σώμα του Μαΐου είναι το σώμα της άνοιξης και του έρωτα. Είναι το σώμα της Περσεφόνης. Είναι το σώμα του Άδωνη. Είναι το σώμα του Ορφέα. Είναι το σώμα του Χριστού.
Του Δημήτρη Φρεζούλη
