25η Μαρτίου αύριο και το «'21» εμπλέκεται συχνά στα μάτια μας, και όχι άδικα βέβαια, με τα δοξασμένα ονόματα των πρωταγωνιστών του, αυτών που μέσα από καπνούς και αίματα οδήγησαν τους Έλληνες να τσακίσουν τις εχθρικές στρατιές στη στεριά και στη θάλασσα. Στο όνομα του Κολοκοτρώνη και του Μιαούλη, του Καραϊσκάκη και του Κανάρη και τόσων άλλων που γέμισαν με το υψηλό τους ανάστημα την ιστορία της ελληνικής επανάστασης.
Όμως ξεχάστηκαν τα ονόματα εκείνων που θεμελίωσαν το μεγάλο έργο που δόξασε τους άλλους να παραμεριστούν και να σκεπαστούν στο πέρασμα του χρόνου ασήμαντα και ξεχασμένα. Ποιος ξέρει σήμερα τίποτα από τη ζωή του Σκουφά; Ποιος ξέρει για τον Ξάνθο, τον Αναγνωστόπουλο, τον Τσακάλωφ; Κάποιοι συγκρατούν απλώς στη μνήμη τα ονόματά τους, κάποιοι άλλοι ξέρουν περίπου το ρόλο τους και οι πιο πολλοί τους αγνοούν ολότελα.
Και τι άλλο αγνοούμε; Ότι οι προεστοί και οι κοτζαμπάσηδες εκείνης της εποχής έβλεπαν με μισό μάτι τις προετοιμασίες εκείνης της επανάστασης. Και όχι μόνο αυτοί αλλά και οι πλούσιοι που ήταν διασκορπισμένοι στις γειτονικές χώρες. Τι ανάγκη είχαν αυτοί αφού γέμιζε το κεμέρι τους; Ακόμα και κάποιοι σοφοί και διανοούμενοι στο εξωτερικό. Αμέ οι δεσποτάδες; Γραπτά τεκμήρια για την ηττοπάθειά τους υπάρχουν στο βιβλίο του Δημήτρη Κανελλόπουλου «Ρασοφόροι, η συμφορά του Έθνους»…
Αυτοί που προετοίμασαν, λοιπόν, την επανάσταση ήταν εκείνοι οι λαϊκοί αγωνιστές που ήρθαν, πέρασαν και έφυγαν σιωπηλοί. Ταπεινοί και ξεχασμένοι αφού έκαναν πρώτα το μεγάλο τους χρέος στο λαό της πατρίδας τους. Αυτοί ήταν οι αληθινοί δουλευταράδες του ξεσηκωμού και της λευτεριάς σύμφωνα με τον Γιώργη Λαμπρινό («Μορφές του Εικοσιένα»). Αυτοί ήταν οι αγωνιστές που θεμελίωσαν το επαναστατικό έργο και που βγήκαν από τα χαμηλά στρώματα και κοντά τους και γύρω τους μαζεύτηκαν όλοι οι άλλοι παράγοντες σε πανεθνική κλίμακα. Όλοι αυτοί μαζί και με πολλούς άλλους άγνωστους ακόμα οργάνωσαν ετοίμασαν και έκαναν το «'21». Και ήταν όλοι τους λαϊκοί άνθρωποι, χωρίς να κρατάνε μπεζαχτάδες. Και όλοι αυτοί αφού προετοίμασαν το έδαφος παρέσυραν και τους υπόλοιπους και έτσι έγινε το δοξασμένο 1821.
Του Δημήτρη Φρεζούλη
