Σε εκλογικά κέντρα διεξαγωγής της ψηφοφορίας αλλά και «μαγειρεμάτων» μετατρέπονταν οι εκκλησίες σε κάθε εκλογική διαδικασία τις πρώτες δεκαετίες ζωής του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Όμως, οι εικόνες που διαδραματίζονταν μέσα και έξω από τους ναούς, με απροκάλυπτες προσπάθειες εξαγοράς ψήφων αλλά και αιματηρά επεισόδια, εντελώς αντίθετες από την ιερότητα των χώρων, προκάλεσαν πολλές διαμαρτυρίες και τελικά αυτό το παράδοξο φαινόμενο εξέλιπε στα τέλη του 19ου αιώνα.
Η μετατροπή των εκκλησιών σε εκλογικά κέντρα ξεκίνησε το 1844 με τον πρώτο εκλογικό νόμο (ΦΕΚ 7/1844), στον οποίο προβλεπόταν ότι η ψηφοφορία θα διεξάγεται στον «ευρυχωρότερον ναόν της πρωτευούσης του δήμου». Καθώς μάλιστα η εκλογική διαδικασία διαρκούσε 8 μέρες, ο ναός έμενε κλειστός για τους πιστούς για μεγάλο διάστημα.
Είναι άγνωστο γιατί ορίστηκαν ως τόπος διεξαγωγής της ψηφοφορίας οι εκκλησίες, χωρίς μάλιστα όπως φαίνεται να αντιδράσει η Ιεραρχία της Εκκλησίας.
Μια «ρομαντική» εκδοχή, που γράφτηκε μεταγενέστερα στην ιστορική «Εφημερίδα των Κυριών» της Καλλιρρόης Παρρέν, απέδιδε την απόφαση στην πρακτική που υπήρχε κατά την τουρκοκρατία, οπότε οι Έλληνες για να συζητήσουν πράγματα που δεν έπρεπε να μάθουν οι Τούρκοι μαζεύονταν σε εκκλησίες, καθώς ήταν οι μόνοι απαραβίαστοι χώροι όπου επιτρεπόταν η συνάθροιση χριστιανών. Ωστόσο, πιθανότερο είναι να ελήφθη η απόφαση αυτή επειδή δεν υπήρχαν άλλα κατάλληλα δημόσια κτήρια για τη διεξαγωγή των ψηφοφοριών.
Πάντως και αργότερα, με τον δεύτερο εκλογικό νόμο που θεσμοθετήθηκε το 1864, σχεδόν ενάμιση χρόνο μετά την έναρξη της βασιλείας του Γεώργιου Α’, παρότι είχαν κατασκευαστεί δημόσια κτήρια προβλεπόταν περιοριστικά ότι «η ψηφοφορία ενεργείται εντός των καταστημάτων των δημοτικών σχολείων και, ελλείψει τοιούτων καταλλήλων, εντός του ευρυχωροτέρου Ναού της πρωτεύουσης του δήμου». Ειδικά για τους μεγάλους δήμους προβλεπόταν ότι μπορούν να λειτουργήσουν περισσότερα του ενός εκλογικά τμήματα, τα οποία θα όριζε το Δημοτικό Συμβούλιο.
Του Δημήτρη Φρεζούλη
Υ.Γ.: Ερευνα του Σταύρου Μαλαγκονιάρη.
