Δεν ξέρουμε πως φαντάζονταν την ελεύθερη Ελλάδα οι ήρωες πολεμιστές του 1821. Το πιθανότερο να μην την φαντάζονταν, αυτό που τους απασχολούσε ήταν να σπάσουν τις αλυσίδες από το σβέρκο τους.
Αλλωστε οι περισσότεροι δεν ήξεραν να γράψουν ούτε το όνομα τους, οι δε φωτισμένοι γνώριζαν την κατάληξη όλων μα όλων των μεγάλων, που γνώρισε αυτό το γένος. Αν εξαιρέσει κανείς τον Περικλή, που τον πρόλαβε ο λοιμός, οι υπόλοιποι, ο κατάλογος είναι ατελείωτος, δολοφονήθηκαν οι πέθαναν στην εξορία. Ούτε ήξεραν βέβαια τι θα ακολουθήσει, μια γεύση ίσως να πήραν όταν είδαν φυλακισμένο τον… Κολοκοτρώνη και δολοφονημένο τον Καποδίστρια!
Τα υπόλοιπα τα είδαμε εμείς. Ο Τρικούπης πέθανε στην εξορία, τον αυτόν συνέβη με τον Κωνσταντίνο Α’ και τον Βενιζέλο, συνεπώς το «Η πατρίς αγνωμονούσα» έχει διαχρονική αξία, μόνο που η αξία της ελευθερίας είναι πάνω απ’ όλα και όλους.
Τιμή και δόξα λοιπόν στους προγόνους μας και αυτό να κρατήσουμε και ίσως την αξία του 1821 να μην μπορούσε να την αποδώσει πιστότερα, τίποτα άλλο, από τους στοίχους του Κ. Παλαμά στους παππούδες μας, που έφευγαν να πεθάνουν ή να νικήσουν στα βουνά της Β. Ηπείρου το 1940: «Τούτο το λόγο θα σας πω δεν έχω άλλο κανένα, μεθύστε με τ’ αθάνατο κρασί του Εικοσιένα».
Μη μας πικραίνει λοιπόν η κατάληξη γιατί αν παρακάμψομε… Κόμματα κι’ αρώματα, αυτή είναι μια χρεωκοπημένη χώρα, που έχει εκχωρήσει την περιουσία της, το κορμί της το ίδιο στους ξένους δανειστές.
Αν δούμε τους αριθμούς και την πραγματικότητα κατάματα πρέπει να… πάρουμε τα βουνά, όμως ερχόμαστε από πολύ μακριά για να παραδοθούμε στο μοιραίο. Αντιθέτως πρέπει να σφίξουμε τα δόντια, να αναδείξουμε το καλό και τις αρετές μας, να στηριχτούμε στις αξίες μας, να πάμε κόντρα στο ρεύμα τις μιζέριας, να κοιτάξουμε μαζί μ’ αυτές, τη γή, τη θάλασσα και τον ήλιο μας, να ιδρώσουμε, να μοχθήσουμε, γιατί χωρίς αυτά θα χάσουμε το κύριο, αυτό για το οποίο, αυτοί που τιμούμε σήμερα, έβαλαν το κεφάλι κάτω και τσάκισαν μια ολόκληρη Αυτοκρατορία. Την ελευθερία μας.
