Η διαρθρωτική αναπτυξιακή παρέμβαση στην ύπαιθρο σε περίοδο οικονομικής κρίσης. Μετά από μια δεκαπενταετία και πλέον συνεχούς (έστω και στρεβλής) ανάπτυξης, η Ελλάδα κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών υφίσταται μία από τις πιο δεινές οικονομικές κρίσεις στην ιστορία της, με έναν αξιοσημείωτο κοινωνικό αντίκτυπο, όσον αφορά την αυξανόμενη ανεργία, τις ανισότητες και τη φτώχεια. Από τις επιπτώσεις αυτές δεν έχει ξεφύγει ο παραγωγικός κόσμος της υπαίθρου οι αγρότες η μεταποίηση και εμπορία των αγροτικών προιόντων. Για την έξοδο από την κρίση χρειάζονται μια σειρά διαρθρωτικές αλλαγές που θα βοηθήσουν την οικονομία της χώρας να ανακάμψει βασιζόμενη στα παραγωγικά της πλεονεκτήματα Ένα βασικό πλεονέκτημα της χώρας είναι ο πρωτογενής τομέας με τα εξαιρετικά γεωργικά προϊόντα που παράγει. Όμως για να πετύχει αυτή η προσπάθεια στον πρωτογενή τομέα πρέπει να στηριχθούν και να αντιμετωπισθούν τα βασικά διαρθρωτικά μειονεκτήματα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων που είναι το μικρό μέγεθος, το αυξημένο κόστος παραγωγής και η μη επαρκής χρηματοδότηση. Και στα τρία αυτά διαρθρωτικά μειονεκτήματα καθώς και σ΄άλλα, απάντηση και λύση μπορούν να δώσουν οι Αγροτικοί Συνεταιρισμοί και οι Ομάδες Παραγωγών που αντίθετα με ότι πιστεύεται σήμερα στην χώρα μας αποτελούν την πιο αξιόπιστη και δοκιμασμένη αναπτυξιακή λύση όπως αποδείχθηκε και σε άλλες περιόδους που η χώρα μας αντιμετώπισε προβλήματα. Το κύριο είδος τωνσυνεταιρισμών οι οποίοι έχουν αναπτυχθεί στην Ελλάδα είναι γεωργικοί και αγροτικοί πιστωτικοί συνεταιρισμοί Η οικονομική ανάπτυξη καθώς και η αυτονομία των Ελληνικών γεωργικών και αγροτικών πιστωτικών συνεταιρισμών υπήρξε πολύ σημαντική, ώστε αναζητήθηκαν μηχανισμοί για την άσκηση πολιτικής πίεσης και χειραγώγησης (κομματικοποίησης) για να καταστείλουν την σημασία τους και την επιρροή τους. Το αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας εισπράττουμε σήμερα όπου οι αγρότες πάνω από όλα έγιναν εύκολη υπόθεση των άλλων κλάδων μεταποίησης και εμπορίας όπου οι ανισοβαρείς σχέσεις που αναπτύχθηκαν μείωσαν τα αγροτικά
εισοδήματα. Από αυτή την άποψη, εμείς οι μαστιχοπαραγωγοί έχουμε ένα μοναδικό εργαλείο, τους τοπικούς συνεταιρισμούς και την Ε.Μ.Χ., που μπορεί με κατάλληλους χειρισμούς να δώσει οικονομική πνοή και ανάπτυξη στα χωριά μας αλλά και ευρύτερα σε όλη τη. Χίο. Έτσι όλοι οι παραγωγοί, έχουμε καθήκον σε αυτή τη δύσκολη στιγμή να στηρίξουμε το συνεταιρισμό μας γιατί είναι το κοινό μας «σπίτι» που μας προστατεύει από τις αντίξοες «οικονομικές» συνθήκες και αν υπάρχουν προβλήματα αυτά πρέπει να τα λύνουμε και να προχωρήσουμε μπροστά, κλείνοντας τα αυτιά μας σε φωνές που νομίζουν ότι το γκρέμισμα είναι «λύση».
Το 1874 ο Γάλλος Louis Boulanger, ο οποίος έζησε για δεκαετίες στην Ελλάδα έγραψε: «Οι Έλληνες έχουν έμφυτη την αίσθηση της οργάνωσης του συνεταιρισμού[...], η Ελλάδα θα διεκπεραιώσει τώρα σε καθεστώς ελευθερίας, ότι ήδη είχε αρχίσει να διεκπεραιώνει σε συνθήκες σκλαβιάς πριν από τα άλλα έθνη [...], όπου τα βάρη κατανέμονταν ανάλογα με τη δυνατότητα του κάθε πολίτη[...] και υπήρχε γόνιμο έδαφος να λειτουργούν μεγάλοι παραγωγικοί, αγροτικοί, βιομηχανικοί και ναυτικοί συνεταιρισμοί[…], βασισμένοι στη δίκαιη διανομή των κερδών και την προσφορά εργασίας[...], και στη διάθεση αποθεματικού κεφαλαίου για την εκπαίδευση των παιδιών……..».
Ο συνεταιρισμός μας σε αυτές τις συνθήκες είναι από τους λίγους πανελλαδικά που άντεξε λόγω κυρίως της συνεταιριστικής συνείδησης της συντριπτικής πλειοψηφίας των παραγωγών γιατί οι περισσότεροι από μας πιστεύουν, ότι ο συνεταιρισμός είναι το ισχυρότερο όπλο για την ανάπτυξη και ευημερία τη δική μας και του τόπου μας.
Σήμερα λοιπόν έχουμε μπροστά μας μια πρόκληση. Να αξιοποιήσουμε με το καλύτερο δυνατό τρόπο το παραγωγικό δυναμικό των μικρών εκμεταλλεύσεων της χώρας και μια
και μιλάμε για τον δικό μας χώρο την Χίο και να δώσουμε το καλύτερο παραγωγικό και οικονομικό αποτέλεσμα με τρεις στόχους:
Να αυξήσουμε την αξία των προϊόντων μέσω της καλύτερης εμπορίας και των
σχέσεων με την αγορά
Να αυξήσουμε το εισόδημα των εκμεταλλεύσεων
Να επιστρέψουμε το πλεόνασμα που θα δημιουργηθεί στην τοπική κοινωνία για καλύτερη οικονομική υποστήριξη των παραγωγών και την υποβοήθηση των νέων να βρουν αξιοπρεπή απασχόληση στην γεωργία.Η παραγωγή του κυριότερου προϊόντος του νησιού μας, της μαστίχας, που ταυτόχρονα είναι μοναδικό στον κόσμο, επιβάλει να ξανασκεφθούμε την λειτουργία των Συνεταιρισμών σε νέα αναπτυξιακή βάση ώστε όλα τα οφέλη από την παραγωγή αυτού του προϊόντος να αυξηθούν (παραγωγή, μεταποίηση, εμπορία, εξαγωγές) και να επιστρέφοντας στο νησί να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις ανάπτυξης και σε άλλους τομείς που είναι τόσο σημαντικοί για την παραμεθόρια αλλά παραγωγική περιοχή μας. Η αλλαγή αυτή προϋποθέτει: α) να σκεφθούμε ξανά όλες τα φάσεις οργάνωσης της παραγωγής , του κόστους της, της χρηματοδότησης, της ανάδειξης νέων προϊόντων και χρήσεων, καθώς και τη διεθνή κατοχύρωση τους, β) τη δυναμική συμμετοχή νέων ανθρώπων με ιδέες και όραμα που θα συμβάλλουν καθοριστικά στη συμμετοχή και ενεργοποίηση των παραγωγών, μαζί με το συνολικό οικονομικό δυναμικό του νησιού μας στην υπόθεση της μαστίχας.
Ξεκινώντας με βάση το ανθρώπινο δυναμικό και αυτά που σήμερα έχουμε, πρέπει να κάνουμε μέσα από την καλύτερη οργάνωση των συνεταιρισμών μας και της Ένωσης,
ένα σταθερό και σίγουρο βήμα προόδου.
Αντώνης Κωσταρής
Γεωπόνος