Χθες σε συνέντευξη Τύπου που διοργάνωσε η Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας από κοινού με την EuroCommerce παρουσιάστηκαν οι προτάσεις για την τελωνειακή μεταρρύθμιση της ΕΕ και το μέλλον του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ενιαία Αγορά.
Ακολουθεί η παρέμβασή του συμπαρτιώτη μας πρώην υπουργού και Βουλευτή Κωστή Μουσουρούλη, με την ιδιότητα του Επικεφαλής Διεθνών Σχέσεων της ΕΣΕΕ:
«Το μεταπολεμικό μοντέλο του ελεύθερου εμπορίου υποχωρεί. Ο πόλεμος των δασμών, η απορρύθμιση του ψηφιακού τομέα και οι στρεβλώσεις στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες συνθέτουν ένα νέο περιβάλλον οικονομικού εθνικισμού, ψηφιακού μονοπωλιακού καπιταλισμού και γεωπολιτικής εργαλειοποίησης του εμπορίου. Από τη μία οι ασιατικές πλατφόρμες που δρουν ανεξέλεγκτα και από την άλλη οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που τηρούν όρους και κανόνες. Δεν μπορεί να υπάρχει εμπόριο δύο ταχυτήτων με μία ρυθμισμένη αγορά και μία παράλληλη, ανεξέλεγκτη αγορά να λεηλατεί το εμπορικό και παραγωγικό οικοσύστημα της Ευρώπης και να υπονομεύει τη φορολογική δικαιοσύνη και την ασφάλεια των καταναλωτών. Δεν επιδιώκουμε να κλείσουμε την πόρτα στο διεθνές εμπόριο, αλλά την «κερκόπορτα» των αθέμιτων πρακτικών που κρύβονται πίσω από τη βιτρίνα των φτηνών τιμών. Δεν αρνούμαστε το χαμηλό κόστος - λέμε όχι στο κρυφό κόστος για την κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον. Αυτός είναι ο στόχος της μεγαλύτερης μεταρρύθμισης της Τελωνειακής Ένωσης από την ίδρυσή της, το 1968 - μια Ευρώπη με ενιαίους κανόνες, ενιαία εποπτεία και δίκαιη πρόσβαση στην αγορά, προς όφελος των καταναλωτών, των επιχειρήσεων και της δημοσιονομικής ισορροπίας.
Το ζήτημα έχει προϊστορία. Το 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέθεσε μελέτη για την αποτελεσματικότητα της Τελωνειακής Ένωσης, ενώ το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο ζήτησε ομοιόμορφη εφαρμογή ελέγχων και καλύτερο συντονισμό. Το 2022, Ομάδα Σοφών πρότεινε επείγουσες μεταρρυθμίσεις. Το 2023 εφαρμόστηκε ο Κανονισμός για τις Ψηφιακές Αγορές, ο οποίος απαγορεύει τις καταχρηστικές πρακτικές και το 2024, ο Κανονισμός για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες, ο οποίος θεσπίζει ενιαίες υποχρεώσεις για τις πλατφόρμες, έλεγχο των διαφημίσεων και των fake news και βαριές κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης. Το @EUSafetyGate κατέγραψε για το 2023 αύξηση 50% στις ειδοποιήσεις για επικίνδυνα προϊόντα, οι μισές από τις οποίες αφορούσαν Κινέζικα προϊόντα, όπως παιδικά παιχνίδια με τοξικά υλικά, καλλυντικά με απαγορευμένες ουσίες, ηλεκτρονικά είδη με κινδύνους ηλεκτροπληξίας, υφάσματα με μη πιστοποιημένες βαφές. Τον Φεβρουάριο 2025, παρουσιάστηκε η εργαλειοθήκη για ένα βιώσιμο ηλεκτρονικό εμπόριο: τελωνειακή και φορολογική μεταρρύθμιση, ενίσχυση εποπτείας, αυστηρότερη ευθύνη πλατφορμών, κοινές έρευνες και εκπαιδευτικές δράσεις, ενίσχυση της διεθνούς συνεργασίας.
Στις 17 Μαΐου, η Επιτροπή ανακοίνωσε 3 νομοθετικές προτάσεις: 1) έναν Κανονισμό με τον οποίο α) θεσπίζεται νέα Ευρωπαϊκή Τελωνειακή Αρχή για τον συντονισμό και την ιεράρχηση των ελέγχων και την ενίσχυση της συνεργασίας των τελωνείων με τις αρχές εποπτείας της αγοράς και τις διωκτικές αρχές και β) δημιουργείται ένας Ενιαίος Κόμβος Δεδομένων που θα συγκεντρώνει και θα επεξεργάζεται δεδομένα εισαγωγών με τεχνητή νοημοσύνη, εντοπίζοντας παραβιάσεις πριν από την είσοδο των προϊόντων στην ΕΕ. 2) έναν Κανονισμό με τον οποίο: α) καταργείται η απαλλαγή από δασμούς μικροδεμάτων έως 150 ευρώ τα οποία πωλούνται εξ αποστάσεως – ένα παραθυράκι που έγινε πύλη φοροδιαφυγής - πλέον, κάθε αποστολή θα υπόκειται σε έλεγχο, ανεξαρτήτως αξίας, και β) εισάγεται διαφοροποιημένο τέλος διαχείρισης μικροδεμάτων για τη χρηματοδότηση της Τελωνειακής Αρχής: 2 ευρώ ανά δέμα για εξ αποστάσεως πωλήσεις τρίτων χωρών ή 0,50 ευρώ εάν ο εισαγωγέας είναι εγκατεστημένος στην ΕΕ, αν δηλαδή διαθέτει αποθήκες και μεταπωλεί εντός της ΕΕ. 3) Μια πρόταση Οδηγίας για την απόδοση ΦΠΑ και δασμών από το πρώτο ευρώ. Οι πλατφόρμες θα θεωρούνται πλέον εισαγωγείς και θα είναι υπεύθυνες για την απόδοση ΦΠΑ, την τελωνειακή δήλωση, τη συμμόρφωση και την ασφάλεια των προϊόντων. Η Επιτροπή εκτιμά πως η μεταρρύθμιση αυτή θα αποφέρει το χρόνο πάνω από 1 δισ. ευρώ από τελωνειακούς δασμούς και ΦΠΑ, θα περιορίσει το κενό ΦΠΑ που φθάνει σήμερα τα 93 δισ. ευρώ, και θα ενισχύσει τον δίκαιο ανταγωνισμό και την προστασία των καταναλωτών.
Η διαπραγμάτευση στο Συμβούλιο ξεκίνησε επίσημα με την ανακοίνωση των προτάσεων. Υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις: επιχειρηματικοί φορείς ζητούν αύξηση του τέλους. Το Κοινοβούλιο και πολλές εμπορικές ενώσεις τονίζουν ότι το κρίσιμο δεν είναι το ύψος του τέλους, αλλά η συμμόρφωση. Η Επιτροπή επιδιώκει συμφωνία μέχρι τον Ιούνιο, ώστε να ξεκινήσουν άμεσα οι άτυπες διαπραγματεύσεις μεταξύ της Επιτροπής, του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου με στόχο την ταχύτερη επίτευξη προκαταρκτικής πολιτικής συμφωνίας επί των προτάσεων, πριν από την επίσημη ψήφισή τους από το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Η πρόταση για την κατάργηση της απαλλαγή από δασμούς μικροδεμάτων έως 150 ευρώ βρίσκεται ήδη σε αυτή τη φάση. Το Κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της κατάργησης, αλλά παραμένουν υπό διαπραγμάτευση διάφορες παράμετροι, όπως η κατανομή του τέλους διεκπεραίωσης μεταξύ ΕΕ και εθνικών τελωνείων, η τεκμηρίωση του κόστους των ελέγχων ανά κράτος-μέλος, οι προβλέψεις για τις αποθήκες και τις πλατφόρμες με έδρα στην ΕΕ, η διασύνδεση με τη φορολογία, η ιχνηλασιμότητα κ.λπ. Η Επιτροπή και το Κοινοβούλιο επιθυμούν άμεση εφαρμογή εντός του 2025, ως μεταβατικό μέτρο, έως ότου ολοκληρωθεί η τελωνειακή μεταρρύθμιση. Η αντίδραση κάποιων κρατών-μελών με υψηλό ηλεκτρονικό εμπόριο επιβραδύνει τη διαπραγμάτευση. Εφόσον υπάρξει συμφωνία σε επίπεδο Συμβουλίου για το σύνολο των προτάσεων, το τέλος διαχείρισης μπορεί να εφαρμοστεί μεταβατικά ήδη από το 2025.
Η τελωνειακή μεταρρύθμιση φιλοδοξεί να βάλει τέλος σε ένα παράλληλο, ανεξέλεγκτο σύστημα. Ο καταναλωτής θα ξέρει τι αγοράζει, από ποιον, με ποιους όρους και με ποια ευθύνη. Τέλος στις ψεύτικες εκπτώσεις, στα προϊόντα-φαντάσματα, αλλά και στα απατηλά υποκαταστήματα μέσα σε γνωστές πλατφόρμες. Με δυο λόγια, τέλος στο σκοτεινό εμπόριο του αθέμιτου ανταγωνισμού. Ίδιοι κανόνες για όλους. Δεν είναι θέμα τεχνικό - είναι θέμα αξιοπιστίας και κυριαρχίας. Είναι μια μάχη για την ποιότητα, τη διαφάνεια και τη δικαιοσύνη στην αγορά. Είναι μια ευκαιρία να ξαναδώσουμε χώρο στους ανθρώπους που παράγουν και να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των ανθρώπων που αγοράζουν.»
