Η διασκευή του τραγουδιού «Βαριέμαι να σ’ αγαπώ» στην ευρηματική διαφήμιση κλιματιστικών με τον πρωταγωνιστή να σέρνεται νωχελικά, με παραπέμπει στον Ευρωπαίο ψηφοφόρο-πολίτη: έναν παθητικό και καταπονημένο από τη συνεχή διαδοχή καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, ο οποίος αποφασίζει τελικά να απορρίψει την «πολιτική των πολιτικών» που ψήφιζε στο παρελθόν. Η ηθική αποδυνάμωση της ψήφου ως κορυφαίας πολιτικής πράξης είναι προμήνυμα δεινών.
Αυτό έδειξε η άνοδος της αποχής (64%) και των ακραίων επιλογών στις ευρωεκλογές. Υπάρχει εξήγηση. Πλέον, όλο και περισσότεροι νιώθουν απογοήτευση για τις υποσχέσεις που δεν τηρήθηκαν, τις αλλαγές που δεν πραγματοποιήθηκαν και τα προβλήματα που δεν λύθηκαν. Ταυτόχρονα, όλο και λιγότεροι ανέχονται τις επιτηδευμένες πολιτικές συζητήσεις - συχνά ακραίες και διχαστικές - την ανιαρή επανάληψη των ίδιων ιδεών και προτάσεων, την εκφώνηση ανούσιων ομιλιών που γράφτηκαν για να υποστηρίξουν μια-δυο ατάκες, και την υπερβολική κάλυψη ασήμαντων πολιτικών γεγονότων από τα ΜΜΕ. Η σύγκριση δε με τις πολιτικές προσωπικότητες του παρελθόντος είναι αναπόφευκτη και ενισχύει την αίσθηση αυτή. Και ως εκ τούτου κάποιους - θέλω να πιστεύω πολλούς - μας αφήνουν άναυδους οι ποιοτικές και ιδεολογικές επιλογές των συμπολιτών μας, σε όλη την Ευρώπη ομολογουμένως, που ήρθαν στο φως την επαύριο των ευρωεκλογών, με απαύγασμα εκείνη των Κύπριων αδελφών μας που έστειλαν στην Ευρωβουλή ένα ξύλο απελέκητο, με ποσοστά μεγαλύτερα του ΔΗΚΟ και της ΕΔΕΚ, δύο ιστορικών κομμάτων της μεγαλονήσου.
Με την «αποδέσμευσή» τους αυτή, οι πολίτες όχι απλά δεν αμφισβητούν τη δημοκρατία, αλλά την εκφράζουν στην πιο ακραία ισοπεδωτική της μορφή (Όλοι έχουν δικαίωμα, γιατί όχι κι αυτός! Είδαμε και τους άλλους τους μορφωμένους! Είμαι καλός χριστιανός και πατριώτης, άρα μισώ οτιδήποτε ξένο ή πιο προχωρημένο!). Από την άλλη η ψήφος τους «ουρλιάζει» την ανάγκη τους για το καλύτερο που δεν έρχεται. Όσο το καλύτερο δεν έρχεται, τόσο το παιχνίδι θα κερδίζει η λεγόμενη “εκφραστική” δημοκρατία των κοινωνικών δικτύων, με τα άκρα πανέτοιμα να διασκεδάσουν κάθε αγωνία με λαϊκισμό και δημαγωγία, χειραγώγηση, ψεύτικες υποσχέσεις και πολιτική πόλωση. Παράλληλα, αυξάνεται ο κίνδυνος ριζοσπαστικοποίησης όσων εκφράζουν την «αποδέσμευσή» τους με το άλλο άκρο, την αποχή.
Τι μπορεί να γίνει για την ηθική ενδυνάμωση της ψήφου; Δυστυχώς, λίγα προλαβαίνουμε πια, αφού η απόκτηση δημοκρατικής παιδείας - προϋπόθεσης για κριτική σκέψη - απαιτεί χρόνο και σοβαρή ηθική εκπαίδευση κι επένδυση. Μια λύση, αν όχι η μόνη, ακούει στο όνομα “υπευθυνότητα”. Δε μιλώ απλά για ευθύνη, η οποία έχει γίνει καραμέλα στα χείλη των πολλών και συνοδεύεται από τεντωμένο δείκτη - ποτέ προς τον καθρέπτη μας! - στο πρόσωπο κάθε αποδιοπομπαίου ή μη τράγου για όλα τα κακώς κείμενα και γενόμενα, πάντα a posteriori. Μιλάω για συλλογική υπευθυνότητα, η οποία στα μάτια μου έχει θετική πολιτική ταυτότητα και ενέχει και το στοιχείο όχι μόνο της πολιτειακής υπευθυνότητας, ηγεσιών και αρχών, αλλά και αυτής των ΜΜΕ και του πολίτη. Πάντα a priori! Κι έχουμε απόλυτη ανάγκη από αυτού του είδους την υπευθυνότητα, συνειδησιακά, ηθικά και κατ’επέκταση πρακτικά, στην έκφραση κι εφαρμογή της πολιτικής βούλησης. Η υπευθυνότητα και η ενότητα, δύο έννοιες τόσο απερίσκεπτα κι ελαφρά τη καρδία ξεχασμένες, είναι ο νέος αλλά παράλληλα και τόσο all time classic δρόμος για τη δημοκρατία. Είναι και ο μοναδικός! Γιατί η δημοκρατία δεν είναι παιχνίδι σε παιδικά χέρια, να χρησιμοποιείται, να σπάει, να χαλάει κι έπειτα να πετιέται στον κάλαθο των αχρήστων. Η δημοκρατία είναι στα χέρια μας το ίδιο το παιδί! Και τα χέρια αυτά είναι υπεύθυνα για το πώς θα ανατραφεί, θα μεγαλώσει, θα ωριμάσει, θα ατενίσει το μέλλον και θα καταστεί χρήσιμη για την κοινωνία! Τώρα, πριν να είναι αργά… Πριν η έστω και κακωριμασμένη δημοκρατία μας γίνει πρωταγωνίστρια στην «Απίστευτη Ιστορία του Μπέντζαμιν Μπάτον»!
