"Ελένη" του Γιάννη Ρίτσου από τον Δήμο Αβδελιώδη στο Θέατρο Καστρομηνά

Παράσταση την Τετάρτη 4 Αυγούστου
Δείτε τις Φωτογραφίες
Τετ, 26/07/2017 - 13:24

 Ο Δήμος Αβδελιώδης μετά τη μοναδική, «Αναπαράσταση της Δίκης του Σωκράτη» που έγινε διεθνής επιτυχία, σκηνοθετεί  για πρώτη φορά Γιάννη Ρίτσο, με τη Βερόνικα Αργέντζη στο ρόλο της ‘Ελένης’ να επανέρχεται με επιτυχία στο Θέατρο, ερμηνεύοντας συγκλονιστικά, το εμβληματικό αυτό έργο του μεγάλου ποιητή.

 «Μέσα από έναν γκρεμοτσακισμένο, γερασμένο κόσμο  κωμικοτραγικών εικόνων και ματαιωμένων ονείρων, στον απόηχο ενός ολέθριου εμφύλιου, αναδύεται το φάσμα της ΕΛΕΝΗΣ, ολοζώντανο, για  να μας αποκαλύψει μέσα από ένα νοητό καθρέπτη,  όλες τις αντιφατικές ανθρώπινες συμπεριφορές και πράξεις που επέλεξαν οι Άνδρες διαχρονικά  για να την κερδίσουν, είτε σαν Γυναίκα, είτε σαν σύμβολο της ελευθερίας και της αιώνιας θεϊκής ομορφιάς, χωρίς όμως ποτέ να το καταφέρουν.

 Ο   Ρίτσος με την ιδιοφυή αυτή ελεγεία επιλέγει να μιλήσει ποιητικά, αλλά ολοκάθαρα ρεαλιστικά, για μια ριζική αλλαγή πορείας του ανθρώπου και την αναζήτηση  μιας νέας συνειδητής ταυτότητας, με αυτογνωσία και διαλλαχτικότητα , για να μπορέσει να αποκτήσει πραγματικά, όλ’αυτά που εκπροσωπεί η Ελένη’»   Δ.Αβδελιώδης

Η «ΕΛΕΝΗ», πέφτει σαν μια σταγόνα της βροχής στην πνευματική έρημο που ζούμε. Προς το παρόν είναι μόνο μια μικρή σταγόνα. Μια σταγόνα όμως που σύντομα  θα γίνει πέλαγος. 

Ο συνταρακτικός ποιητικός μονόλογος του Γιάννη Ρίτσου που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε, ραψωδία της ματαιότητας, στα χέρια του Δήμου Αβδελιώδη γίνεται νόημα, συγκίνηση και αλήθεια. Και η Βερόνικα Αργέντζη οδηγείται πειθαρχημένα, και οδηγεί με την σειρά της την Ελένη, στην απόλυτη ανύψωση, στην τροχιά μιας σπείρας κατοικημένης από λαμπερά σμήνη αστεριών.  Διονύσης Αντύπας

 

ΣΥΝΕΛΕΣΤΕΣ

Διδασκαλία ερμηνείας, σκηνική όψη, σκηνοθεσία: Δήμος Αβδελιώδης 

Ερμηνεύει η Βερόνικα Αργέντζη

Ένδυμα, εικαστικά αντικείμενα, μακέτες: Αριστείδης Πατσόγλου

Μουσική:  Λεό Ντελίμπ

Βοηθός Σκηνοθέτη: Κατερίνα Βοσκοπούλου

 Trallers: Φοίβος Αβδελιώδης

Φοτογραφίες: Κορνηλία Σιδηρά, Χρήστος Σταματόπουλος,                                   Παναγιώτης Μουλινός

Διεύθυνση Παραγωγής: Αθηνά Ζώτου

Anagnorisis Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Θεάτρου Κινηματογράφου

 

 

ΚΡΙΤΙΚΗ «ΕΛΕΝΗ» ΔΗΜΟΥ ΑΒΔΕΛΙΩΔΗ

 

«Ένα τοπίο γνώριμο, αλλά θολό. Η αέρινη μορφή της Ελένης κινείται μέσα στις αποχρώσεις του χρόνου. Δεν μπορείς να ξεχωρίσεις το παρελθόν από το παρόν».

Δήμος Αβδελιώδης μετά τη συγκλονιστική αναπαράσταση της δίκης του κορυφαίου Έλληνα φιλοσόφου στο έργο  «Πλάτωνα Απολογία Σωκράτη» από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, που καθήλωσε ανθρώπους κάθε ηλικίας και εξακολουθεί να διακρίνεται παντού ανά τον κόσμο, παρουσιάζει τη νέα του παράσταση, σκηνοθετώντας  για πρώτη φορά Γιάννη Ρίτσο με τον ποιητικό και διαχρονικό μύθο της Ελένης. 

 

Η Θεσσαλονίκη είχε το προνόμιο να υποδεχθεί και να απολαύσει πρώτη αυτή τη συγκλονιστική αναζήτηση. Μέσα από τη θεατρική παράσταση της «Ελένης» βλέπουμε τις διαστάσεις του ποιητή Γιάννη Ρίτσου τις οποίες δεν τις είχαμε γνωρίσει πρωτύτερα.  

 

Ο πολυγραφότατος ποιητής είχε καταλάβει όλη την αλήθεια, όλη την πραγματικότητα αυτής της δραματικής συγκυρίας του Εμφυλίου Πολέμου, τις οποίας οι επιπτώσεις είναι ορατές μέχρι σήμερα. Είναι  οι ιστορικές εμπειρίες που αφορούν μια εθνική κοινότητα, οι οποίες είναι ακριβώς όπως στην ηλικία ενός ανθρώπου, που όταν έχει αποκτήσει ένα βαθύ τραύμα στην παιδική ηλικία, χωρίς να το επουλώσει και να το εκλογικεύσει, είναι δύσκολο μετά να χτίσει τη ζωή του πάνω σε υγιείς βάσεις. 

 

Η  παράσταση μας έκανε να δούμε το τι ακριβώς συμβαίνει στο μονόπρακτο αυτό του Ρίτσου. Σαν ένα είδος αυτογνωσίας, για να μπορέσουμε όχι απλώς να σχολιάζουμε ή να αναδεύουμε τις στάχτες αυτής της εμπειρίας του Εμφυλίου, όπως αναφέρει ο ίδιος ο ποιητής, και να βγαίνει μία παθολογικού είδους συγκίνηση, αλλά να κατανοήσουμε πως το είδος και ο τρόπος των δικών μας εμμονών και επιλογών, μας απομακρύνει ακόμα περισσότερο από αυτό που πραγματικά επιθυμούμε.  

 

Η Ελένη εδώ έρχεται σαν ένα ίνδαλμα μέσα από την διαχρονική του ταυτότητα, σαν μια ιδέα της Ελευθερίας, της Ελλάδας και του Έρωτα. Η εικόνα της, από το συλλογικό ασυνείδητο περνάει στο συνειδητό μας κομμάτι. Η Ελευθερία, προσεγγίζεται όχι ως η απελευθέρωση μας από κάποιους άλλους, αλλά από τον ίδιο μας τον εαυτό, όταν δεν θέλει ή δεν μπορεί να δει την πραγματικότητα, ζώντας επίμονα και βασανιστικά με τα φαντάσματα που ο ίδιος δημιούργησε.

 

Η παράσταση απαλλαγμένη από το νάτουραλ στοιχείο  συντελεί  στο να ακούσουμε και να δούμε τον Ρίτσο με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο.

 

Ο χρόνος στην παράσταση μέτρησε σαν χρόνος απόλαυσης και έγινε το εξής αξιοσημείωτο σε αυτή την δραματουργική εκδοχή : Αναδείχθηκε η ιδέα που είχε για το σύμβολο της ‘Ελένης’ ο Γιάννης Ρίτσος, σαν ένας διαυγής καθρέπτης που μπορείς να δεις και κατανοήσεις την αλήθεια.

 

 Αυτό συμβαίνει στην «Ελένη» του Δήμου Αβδελιώδη που με έξοχο, ιδιαίτερο και προσωπικό τρόπο ερμήνευσε η Βερόνικα Αργέντζη.

 

 Όσο για το τέλος της παράστασης, το αίσθημα που διακατέχει τον θεατή είναι η βαθιά συγκίνηση και η ταπεινότητα μπροστά στο ανθρώπινο μεγαλείο. 

 

Για τον Τομέα Βιογραφιών & Κουλτούρας Πολιτισμών:

Κωνσταντίνος Δίγκας, Δημοσιογράφος.

24 Μαρτίου 2017

 

 

Η ‘’ΕΛΕΝΗ’’ του Γ.Ρίτσου στην ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Πέμπτη 27 Απριλίου, ώρα 21:00

Κριτική από τον Κώστα Νταλιάνη

Η «Ελένη» του Γιάννη Ρίτσου, γραμμένη το 1970, είναι από τα πιο μεταφυσικά ποιήματά του και από τα πιο απελπισμένα. Βρισκόμαστε  λίγο μετά τη διάσπαση του ΚΚΕ και την εισβολή των Σοβιετικών στην Τσεχοσλοβακία. Ο ποιητής βρίσκεται σε «κατ’ οίκον περιορισμό» στο Καρλόβασι της Σάμου, ενώ ταυτόχρονα, βαριά άρρωστος, θεωρεί ότι όπου να ‘ναι η ζωή του φτάνει στο τέλος της. Η «Ελένη», αυτή η «ραψωδία της ματαιότητας»,  ίσως γράφεται ως έσχατη κατάθεση. Τελειώνει άλλωστε με θάνατο.

Η ματαιότητα των ανθρωπίνων ταλάνιζε βέβαια τον ποιητή από χρόνια· τώρα όμως, το 1970, εκτυλίσσεται σε μια νέα μορφή, χωρίς τις παλιές αντίρροπες σκέψεις: μια έξοδο προς τον κόσμο, μια τελική έστω κατάφαση στο κάλεσμα της συλλογικότητας ή της αριστεράς. Εδώ η ματαιότητα προβάλλει γυμνή και ανελέητη· ναυτία, αδιαπέραστος τοίχος, κακότροπες «δούλες», το κλίμα του υπαρξισμού.  Ωστόσο το άτομο ψάχνει να βρει κάπου ένα φως: σε μια απέλπιδα αντίσταση, ίσως, στον απολύτως ατομικό, στον μοναχικό χώρο της τέχνης.

Η «Ελένη» διαθέτει τη μορφή του μονολόγου με τις «σκηνικές οδηγίες» στην αρχή και στο τέλος του, που έχουν όλα τα ποιήματα της «Τέταρτης διάστασης» του Γιάννη Ρίτσου. Ένας νεαρός στρατιωτικός επισκέπτεται τη διάσημη γυναίκα· τη βρίσκει γριά «εκατό, διακόσω χρονώ», με πολύ εμφανή τα σημάδια της φθοράς ολόγυρά της. Το σπίτι καταρρέει, οι δούλες την κλέβουν, το πρόσωπό της και το σώμα έχει οικτρά αλλοιωθεί. Μέσα σε αυτή την απόλυτη παρακμή, η γηραιά κυρία διαγράφει με μιας, ακυρώνει όλο το παρελθόν, τις μεγάλες τάχα στιγμές της ζωής της και του κόσμου της και θυμάται μικρολεπτομέρειες αλλά και μία ξεχωριστή εμπειρία: όταν προχωρούσε πάνω στα τείχη της Τροίας ανάμεσα στα αντίπαλα στρατεύματα. Τότε τους έριξε, όπως λέει, τρία λουλούδια και μετά αναλήφθηκε. Αν αναλήφθηκε πράγματι… Με αυτό το τελευταίο ερωτηματικό, χωρίς να ολοκληρώσει την ύστατη φράση της, η Ελένη πεθαίνει. Το σπίτι της υφίσταται λεηλασία από τις γειτόνισσες, ενώ η σωρός της μεταφέρεται στο νεκροτομείο κάτω απ’ το «ήσυχο, παραπλανητικό φεγγάρι». Ο νεαρός ακροατής της δεν ξέρει πλέον προς τα πού να κατευθυνθεί, πού να πάει.

.Στις παραστάσεις, που έχει σκηνοθετήσει από το 2001 και μετά, ο Δήμος Αβδελιώδης ακολουθεί τη δική του μέθοδο, που στηρίζεται αποκλειστικά και μόνο στην ερμηνεία της φωνής του κειμένου, με αισθητικές και μουσικές παραμέτρους, που απελευθερώνουν το νόημα. Έτσι, οι ηθοποιοί επενδύουν την ενέργειά τους στην ποιότητα μιας σταθερής φωνητικής ερμηνείας, που διαρκώς βελτιώνεται, όπως γίνεται με τους ερμηνευτές μιας όπερας.

Η σκηνή του θεάτρου «Γραμμές Τέχνης», διαμορφωμένη ως μέρος απόκοσμο και μαγευτικό, με το λιτό σκηνικό, βάζει τον θεατή κατευθείαν στην παρηκμασμένη ατμόσφαιρα, που ο Ρίτσος είχε κατά νου. Η σκηνοθετική γραμμή του Δήμου Αβδελιώδη ήταν εμπνευσμένη, μοντέρνα αλλά και κλασσική συγχρόνως. Το κοινό είναι παρόν στο εσωτερικό ταξίδι της ηρωίδας, αυτόπτης μάρτυρας στα δρώμενα της φαντασίας της. Οι κινήσεις της συμβάδιζαν με τις εσωτερικές, νοητικές και συναισθηματικές αντιδράσεις της. Η υποβλητική μουσική ταίριαξε απόλυτα με την αφήγηση και, σε συνδυασμό με τους απέριττους και καίριους φωτισμούς, συνέβαλαν στην δημιουργία μιας ονειρικής ατμόσφαιρας.

Το συναρπαστικό και απαιτητικό κείμενο του Ρίτσου, απαιτεί άρτια τεχνική. Η Βερόνικα Αργέντζη το ερμηνεύει με χαρισματικό, ευαίσθητο και συγκινητικό τρόπο, επιστρατεύοντας τόλμη, αυτοπεποίθηση και πίστη.     Ο τρόπος, που επικοινωνεί με το κοινό, το βλέμμα της, αλλά ακόμα και οι σιωπές της πλουτίζουν και ζωντανεύουν το έργο. Καταφέρνει μέσα από μια γκάμα συναισθημάτων και εκφράσεων να ενσαρκώσει πιστά την Ελένη με τις συγκινητικές ονειροφαντασίες, τις αρνήσεις, τις αναμνήσεις και τις διηγήσεις της και να μας μεταφέρει σε έναν κόσμο μεστό από συμβολισμούς και νοήματα.                         Η εκφορά του λόγου και ο χρωματισμός της φωνής της ήταν άψογος, συλλαμβάνοντας όλες τις αποχρώσεις του κειμένου.

Μία παράσταση, η οποία σε κρατά από την αρχή έως το τέλος, χάρη σε ένα ανυπέρβλητο κείμενο και μια θαυμάσια ερμηνεία, που αξίζει να απολαύσετε.

«Η Ελένη»

Συντελεστές παράστασης:

Κείμενο: Γιάννης Ρίτσος
Διδασκαλία ερμηνείας, σκηνική όψη, σκηνοθεσία: Δήμος Αβδελιώδης
Ερμηνεύει η Βερόνικα Αργέντζη
Ενδύματα: Αριστείδης Πατσόγλου
Μουσική: The Flower Duet (Lakmé), Λεό Ντελίμπ
Bοηθός σκηνοθέτη: Κατερίνα Βοσκοπούλου                                                            

Διεύθυνση Παραγωγής: Αθηνά Ζώτου
Παραγωγή: Anagnorisis,  Εταιρεία Θεάτρου Κινηματογράφου                                             

 

 

 

 

 

Σχετικά Άρθρα