Γαλλικά Κεραμικά σκεύη του τέλους του 19ου αιώνα στη Χίο

Γράφει ο Βασίλης Αγιαννίδης
Δείτε τις Φωτογραφίες
Παρ, 30/10/2015 - 10:07

   Τα σκεύη της Sarreguemines που συναντά κανείς σε πολλά σπίτια στη Χίο, συνήθως σε περίοπτες θέσεις, είναι στην πλειοψηφία τους σκεύη σερβιρίσματος του μοντέλου με τα φαιά άνθη Flore και μπολ με γραπτή ή τυπωμένη διακόσμηση. Οι εύθραυστοι μάρτυρες του κοινωνικού σνομπισμού και της ανθρώπινης ανάγκης για εύχρηστα και καλαίσθητα αντικείμενα, ωθούμενοι από την έκρηξη της βιομηχανικής επανάστασης, ταξίδεψαν από τη Λορένη της Γαλλίας περισσότερα από 2.000 χιλιόμετρα για να φτάσουν στην Οθωμανική Χίο.

   Η Κεραμοποιία της Sarreguemines ιδρύθηκε το 1790 από τους αδελφούς Jacobi και τον Joseph Fabry και παρήγαγε φαγεντιανές, κεραμικά και πορσελάνες. Γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη τον 19ο αιώνα μετά την ανάληψη της διεύθυνσης της επιχείρησης από τον Paul Utzschneider το 1799, ο οποίος συνεργάστηκε με τον J. Fabry.

   Το 1905 η Sarreguemines παρήγαγε 5 με 6 εκατομμύρια κεραμικά. Στις παραμονές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου υπήρχαν στους καταλόγους του εργαστηρίου 4,700 διαφορετικά αντικείμενα με 1,000 μοντέλα διακόσμησης και η επιχείρηση απασχολούσε περισσότερους από 5,000 εργαζομένους.

   Το 1978 ο Όμιλος Lunéville, Badonviller & Saint-Clément καταφέρνει να πάρει τον έλεγχο της εταιρίας που βρισκόταν στα χέρια της ίδιας οικογενείας για δύο περίπου αιώνες. Το 2002, κατόπιν ενός σχεδίου ανάκαμψης, η επιχείρηση μετονομάζεται σε Céramiques de Sarreguemines. Δεν απομένουν παρά 130 εργάτες. Το 2005, τίθεται υπό δικαστική εκκαθάριση. Η παραγωγή συνεχίζεται με 60 εργάτες. Την 9η Ιανουαρίου 2007 το δικαστήριο αποφασίζει την εκκαθάριση και το τέλος δραστηριοτήτων την 1η Φεβρουαρίου. Η Κεραμοποιία της Sarreguemines δεν υπάρχει πια.

   Τα πρώτα χρόνια τα προϊόντα της Sarreguemines πωλούνται στις τοπικές αγορές από πλανόδιους πωλητές. Στη Χίο φτάνουν είτε χάρη στους ναυτικούς είτε μέσω εμπόρων από τη γειτονική Σμύρνη.

   Στους εμπορικούς καταλόγους της Σμύρνης των ετών 1893, 1894 και 1895 εμφανίζονται μεταξύ άλλων οι Villeroy et Boch, ήδη μέτοχοι της Κεραμοποιίας της Sarreguemines από το 1838,  ο Victor Tazartes ο οποίος έχει υποκατάστημα στη Χίο, καθώς επίσης και οι Γιάνναρος, Γεωργίου, Διμίτογλου, Ζαλίδης, Ιωαννίδης, Κρίτσας, Κωνσταντινίδης, Λιγόρος, Μαϊδώνης, Μαργετίδης, Μαρκόπουλος, Oppitz, Παπαδόπουλος και Στεφανίδης, Παπανικολής, Παπαπέτρος, Πεσάρος, Πούλος, Ρούσος, Τσακίρογλου, Τσουρουκτσόγλου, Χαστάογλου και Helzel. Τα περισσότερα καταστήματα βρίσκονται στην οδό Υαλοπωλείων.

   Οι έμποροι της Χίου είναι συνήθως καταστηματάρχες που αγοράζουν το εμπόρευμα τους χονδρικώς από τη Σμύρνη, την Κωνσταντινούπολή ή κατευθείαν από το εξωτερικό. Τα εμπορεύματα είναι βαμβακερά, υφάσματα, σεντόνια, πετσέτες, αποικιακά, είδη κιγκαλερίας, δέρματα, υαλικά, χαρτικά και άλλα. Με το εμπόριο υαλικών στη Χίο κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα ασχολούνται οι Αλάτσης, Δεσσές, Καλαγκιάς, Καμίτσης, Μαμούνας και Χατζηπατέρας.

   Τα κεραμικά της Sarreguemines που υπάρχουν ακόμα σε διάφορα σπίτια στη Χίο διατηρούνται σε καλή κατάσταση και χρονολογούνται στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα. Κεραμικά όστρακα βρίσκονται σε ανασκαφές κυρίως στην πόλη και σε περιβόλια στον Κάμπο και στον Βροντάδο.

   Η εισήγηση παρουσιάστηκε από τον Βασίλη Αγιαννίδη στα γαλλικά, στο 11ο Διεθνές Συνέδριο AIECM3 (Association Internationale pour lEtude des Céramiques Médiévales et Modernes en Méditerranée)  για την Μεσαιωνική και Μοντέρνα Κεραμική στη Μεσόγειο, τον Οκτώβριο 2015 στην Αττάλεια.

Σχετικά Άρθρα