Ο αεροπόρος Ιωάννης Μιχαήλ Χαλκιάς γεννήθηκε το 1893 στα Καρδάμυλα.
Το 1914-15 με την προτροπή του τότε Πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου να αποκτήσει η Ελλάδα αξιόμαχη Πολεμική Αεροπορία εκπαιδεύτηκε στη Γαλλία ως χειριστής αεροπλάνου στην σχολή Farman, η οποία ήταν μια από τις δυσκολότερες αεροπορικές σχόλες της εποχής του, στην οποία στην συνέχεια δίδαξε.
Στις 17/9/1915 διατάχτηκε να παρουσιαστεί στο Βασιλικό Ναυτικό Αεροδρόμιο στην αεροπορική υπηρεσία του ελληνικού στρατού ως διδάσκων αεροπόρος. Εκεί οργάνωσε την νεοσύστατη Ελληνική Πολεμική Αεροπορία.
Πολέμησε στους Βαλκανικούς Πολέμους του 1912-1913, καθώς και στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο (1η Αυγούστου 1914 ως 11η Νοεμβρίου 1918), όπου έκανε σειρά αξιόλογων ανδραγαθημάτων. Ήταν τότε αξιωματικός της Βασιλικής Ναυτικής Αεροπορίας και είχε τον βαθμό του Σημαιοφόρου. Συμμετείχε ως χειριστής αεροπλάνου σε επιχειρήσεις εναντίον εχθρικών πλοίων και στόχων στα Στενά των Δαρδανελίων, καθώς και στα βόρεια και στα ανατολικά παράλια του Αιγαίου. Κατά την διάρκεια μιας από τις επιχειρήσεις αυτές το αεροπλάνο του Χαλκιά συνετρίβη από βλήμα του τουρκικού στρατού στην πόλη Καλλίπολη του στενού των Δαρδανελίων. Εκεί συνελήφθη αιχμάλωτος από τους Τούρκους, οι οποίοι τον κατηγόρησαν ως κατάσκοπο. Αφού βασανίστηκε άγρια εκτελέστηκε στις 25 Ιούνιου του 1917. Το εκτελεστικό απόσπασμα το αντιμετώπισε με απαράμιλλο θάρρος και ψυχραιμία.
Χαρακτηρίστηκε από τους συμπολεμιστές του ως θρύλος, γίγαντας και ημίθεος. Είχε μάλιστα παρασημοφορηθεί για τις αεροπορικές του επιτυχίες.
Η πατρίδα για να τον τιμήσει έδωσε το όνομα του στο Στρατόπεδο Καρδαμύλων, που την είσοδο του κοσμεί από το 1983 χάλκινη προτομή του.
Ο Δήμος Χίου για να τον τιμήσει επίσης ονοματοδότησε την κεντρική οδό, που περνάει έξω από το Στρατόπεδο Γκιάλα, όπου για άγνωστους λόγους παροιμιώδους προχειρότητας ο Αεροπόρος Ιωάννης Χαλκιάς έγινε Αεροπόρος Χαλκιάς… σκέτο, γιατί όπως θα δείτε στην συνέχεια υπάρχουν και… χειρότερα.
Η οδός ξεκινάει από την είσοδο του Στρατοπέδου, όπου απέναντι υπάρχει ένα Κουρείο και συνεχίζεται με συνεργεία αυτοκινήτων στο ισόγειο και νεόκτιστα διαμερίσματα σε χρώματα του καφέ στον όροφο.
Ελατάκια στην είσοδο, ράμπες και σκαλοπάτια, συνθέτουν μια εικόνα επαγγελματικών χώρων, μέχρι την πρώην Ταβέρνα «Πες το κι΄έγινε» που από την μια πλευρά της υπάρχει ένας αδιέξοδος κατηφορικός δρόμος.
Μια σκιερή γωνία με μια γιγάντια συκιά και μια παράκαμψη εδώ οδηγεί στην οδό Τιμοκλέους, στο σημείο που η Αεροπόρου Χαλκιά γίνεται ανηφορική, με ένα κατάστημα στην γωνία με την οδό Ντίνου Τσαλδάρη, με ένα προσκυνητάρι απέναντι αφιερωμένο στην Αγία Ειρήνη Χρυσοβαλάντου και μια ιδιόχειρη σημείωση, όσοι ανάβουν το καντήλι να μην το… παρακάνουν, γιατί ξεραίνονται τα λουλούδια που έχει μέσα.
Η οδός στρίβει εδώ προς τα πάνω, με τοίχους γεμάτους δεντρολίβανα, γκαράζ στο χρώμα της σκουριάς, ευτυχώς μια ανάσα μιας ωραίας αυλής με… μαγγανάκι με μια μικρή στέρνα, στο σημείο που υπάρχει άλλη μια παράκαμψη της οδού Φιλελλήνων.
Ένας πεύκος στην γωνία, η οδός εδώ αρχίζει να κατηφορίζει, οι φύλακες των σπιτιών γίνονται ζωηροί, προβάλλει το Τηγάνιο Όρος στο βάθος και εν μέσω μουσμουλιών και λεμονιών αρχίζει στην ουσία από την Βόρεια πλευρά ο Συνοικισμός των Εργατικών κατοικιών Μπουρνιά (έγιναν με πρωτοβουλία του τότε Υπουργού και Βουλευτή Λεωνίδα Μπουρνιά) οι οποίες βρίσκονται σε άλλο ύψος από την οδό.
Για να τις επισκεφθεί κανείς, βλέποντας πως η κάθε μια έχει ξεχωριστό χρώμα και διακόσμηση, κατεβαίνει τρία σκαλοπάτια, παρατηρώντας το τοιχίο προς τον δρόμο γεμάτο «σκυλάκια». Το μυστικό των λουλουδιών αποκαλύπτει η ίδια η δράστης Ελένη Μονιού, που μας λέει την τακτική φυτέματος σπόρων στις τρύπες, με αυτοσχέδιους βώλους λάσπης και χωρίς… πότισμα.
Εδώ αποκαλύπτεται μπροστά μας και η ωραία πλατεία των Κατοικιών, που την φροντίζουν οι ίδιοι οι κάτοικοι.
Η Ελευθερία Σακαράκη, που μένει εδώ πάνω από μισό αιώνα θυμάται τα δύσκολα πρώτα «πέτρινα χρόνια» που πάντως τα αναπολεί με νοσταλγία.
Η ίδια μας προτρέπει να βρούμε τον γείτονα της Μάρκο Ζαχαρία, που από μόνος του είναι μια αποκάλυψη.
Συνταξιούχος ναυτικός, πολυπράγμων και εφευρετικός αξιοποιεί ένα… τάμπλετ που του χάρισαν κάνοντας διάφορες διακοσμητικές κατασκευές στην κυριολεξία από το τίποτα ή καλύτερα αποδεικνύοντας πως τίποτα δεν είναι για… πέταμα.
Ο ίδιος στην συνέχει μας ξεναγεί στον κήπο με τις χελώνες του, τις οποίες φροντίζει ιδιαίτερα και υπεραγαπά.
Φεύγοντας μας δίνει διακοσμητικά μπουκάλια ζαρντινιέρες και συνεχίζουμε ανηφορίζοντας πάλι την οδό, που από εδώ και πέρα γίνεται Χαλκιά… Αεροπόρου.
Σύγχρονες οικίες, συνάντηση με την κατηφορική οδό Ύδρας και απέναντι μας η άλλη είσοδος στις κατοικίες, αυτή τη φορά με 9 σκαλοπάτια, τριπλάσια σε αριθμό από την άλλη πλευρά τους.
Εδώ ο οδός τέμνεται από την συνάδελφο της στο όνομα της νήσου Ικαρίας, ενώ μια πινακίδα ενημερώνει ότι στο τέλος της βρίσκεται το Κατάστημα Κράτησης Χίου, όπως… επιστημονικά λέμε τις Φυλακές, που κάνουμε ότι δεν καταλαβαίνουμε πως βρίσκονται στο κέντρο της πόλης.
Η οδός εδώ συναντά την Παπαστεφάνου Για. Τώρα Γιάννη… Γιάκωβου, Για… σκέτο τι να σας πούμε. Προς το παρόν στερεώσαμε την πινακίδα πρόχειρα, με την ελπίδα κάποια Δημοτική αρχή να ασχοληθεί σοβαρά με το θέμα και συνεχίζουμε ανηφορικά την, ξανά… Χαλκιά Αεροπόρου με οικίες, μια Αροκάρια σε μια αυλή, πικροδάφνες, κήπους με πάπιες, μέχρι που συναντάμε ξανά την οδό Ύδρας, κάτι που βεβαιώνουμε με ένα… καθάρισμα της πινακίδας καταφεύγοντας λόγω και του ήλιου σε ένα σκιερό έλατο.
Εδώ ολοκληρώνεται και η μεγάλη σε μήκος οδός Αεροπόρου Χαλκιά την οποία από την είσοδο του Στρατοπέδου Γκιάλα περιδιαβήκαμε και στο σταυροδρόμι προς τον Άγιο Γιώργη Ορφανό και τον Άγιο Σπυρίδωνα «Φτου και βγήκαμε».
Ρεπορτάζ: Γιάννης Τζούμας
Εικονοληψία - Φωτογραφίες: Κώστας Αναγνώστου
Επεξεργασία εικόνας: Νέλο Μέσι
