Ο Δετός είναι ο πιο γνωστός αλυσιδωτός χορός της Χίου. Είναι χορός τύπου "στα τρία" και αποτελεί μέρος του χορευτικού ρεπερτορίου τόσο του βόρειου τμήματος του νησιού όσο και του νότιου, με μικρές διαφορές στις κινήσεις του ανά περιοχή. Οι ονομασίες του είναι ποικίλες: Δετός, Περπατητός, Σιγανός, Φετός, Τραγουδητός, Απηδηνός, Σμιχτός, Κωλοσυρτός, περιγράφοντας συνήθως τον τρόπο με τον οποίο χορεύεται. Χαρακτηρίζεται ως Αποκριάτικος χορός, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν χορεύεται και σε άλλες χορευτικές περιστάσεις. Πιο συχνά εμφανίζεται με τραγουδιστικό χαρακτήρα, όπου ξεκινάει ο πρωτοχορευτής ή ο περισσότερο καλλίφωνος χορευτής με αυτοσχέδιους στίχους οι οποίοι επαναλαμβάνονται από τους υπόλοιπους χορευτές. Επίσης, συναντιέται και με την εκδοχή να τραγουδάει ο ένας και να απαντάει κάποιος άλλος. Παράλληλα, εμφανίζεται και με οργανική μουσική συνοδεία, η οποία συνήθως συνοδεύει το τραγούδι "όσο καυχιώμουν κι έλεγα...".
Τα παλαιότερα χρόνια αποτελούσε έναν από τους πιο αγαπητούς χορούς και αυτό για δύο λόγους: πρώτον γιατί ήταν χορός που δεν χορεύονταν με μαντήλι, αλλά χέρι με χέρι και με τους χορευτές- άντρες και γυναίκες-τοποθετημένους ανάμεικτα. Με άλλα λόγια, πορόκειται για χορό στον οποίο έρχονται σε άμεση επαφή άντρες και γυναίκες και δεύτερον, γιατί δινόταν αφορμή με τα ερωτικά κυρίως δίστιχα που τραγουδούσαν να εκφράσουν οι νέοι και οι νέες τα συναισθήματά τους. Πολλά κορίτσια μήνες πριν, ετοίμαζαν τα τραγούδια που θα τραγουδούσαν στο Δετό, από το απόθεμα της μνήμης τους. Πολλές φορές όμως τα δίστιχα, τα οποία τα ετοίμαζαν εκείνη την στιγμή οι χορευτές, είχαν περιπαιχτικό χαρακτήρα, εξαιτίας της εθιμικής περιόδου που τον χόρευαν. Έτσι, κατά την διάρκεια του χορού φανερώνονταν πολλά κοινωνικά σχόλια και μικρά μυστικά του χωριού.
(Πηγή: Μπουλάμαντη Στεφανία Msc Λαογραφίας –Ανθρωπολογίας του χορού)
Σύμφωνα με το βιβλίο του Αργέντη (Argenti 1949, 357): Δετός χορός ονομάζεται έτσι από το δέσιμο-κράτημα των χεριών σταυρωτά. Χορεύεται στο "λιβάδι", την πλατεία του χωριού. Άντρες και γυναίκες πιάνονται σταυρωτά και χορεύουν κυκλικά. Ένας αρχίζει τον πρώτο στίχο του τραγουδιού, που τον επαναλαμβάνουν οι άλλοι, και μετά ο ίδιος τραγουδά το τσάκισμα, που πάλι το επαναλαμβάνουν οι άλλοι.
Σύμφωνα με το βιβλίο του Κανελλάκη [Κανελλάκης 1890, 194]: Οι τρεις χοροί Σμικτός, Διπλός και Δετός χορεύονται κυρίως κατά τας απόκρεως, οίτινες και πολλάκις εν τη πλατεία του χωρίου, ένθα σχηματίζονται διάφοροι όμιλοι των κουμπανιών και των νεανίδων, τας οποίας εκάστη κουμπανία έχει, και εκεί κρατούμενοι ή μάλλον προσδενόμενοι δια των χειρών χορεύουσι κυκλικώς οτέ μεν σμικρύνοντες δια προσεγγίσεως νέων τε και νεανίδων αυτόν, οτέ δε μεγεθύνοντες δι' οπισθοδρομήσεως.
