Η γερμανική κατοχή είναι αναμφίβολα μία από τις πιο δραματικές περιόδους της ελληνικής ιστορίας. Για τους Ναζί εμείς οι Έλληνες ήμασταν φυλετικά ένας διαβρωμένος λαός που δεν ανήκε στις ανώτερες φυλετικές τάξεις και η αντιμετώπισή του δεν έπρεπε να διαφέρει από εκείνη του ζώου.
Αυτή τη δραματική περίοδο στο νησί μας, που οι άνθρωποι έφταναν σε απάνθρωπα όρια και σε όλη τη χώρα μετριούνταν σε εκατοντάδες χιλιάδες τα θύματα του λιμού, έρχεται να περιγράψει το βιβλίο του αγαπητού Δημήτρη Φρεζούλη ακάματου υπηρέτη του λόγου. Το έργο, μια καλαίσθητη δημιουργία των εκδόσεων «Αλφα Πι» με θέμα απόλυτα τεκμηριωμένο συγκινεί και συναρπάζει. Mε λόγο απλό και κατανοητό διαβάζεται με αδιάπτωτο το ενδιαφέρον, με τις μνήμες να ξυπνούν καταιγιστικές για όσους έχουν ζήσει τα γεγονότα.
Δεν χρειάζεται να μακρηγορήσει κανείς ζητώντας να αναλύσει το θέμα, συλλογίζομαι, καθώς η ματιά μου στέκεται επίμονα στην εικόνα του εξωφύλλου, εικόνα συγκινητική και πλήρως επεξηγηματική. Tο εξώφυλλο απεικονίζει δύο μικρά παιδιά. Αγόρια. Το ένα με βλέμμα σοβαρό και κάπως απορημένο κοιτάζει κάτι που του έχει τραβήξει την προσοχή και το άλλο έχει έκφραση χαρούμενη και ικανοποιημένη για το ποθητό απόκτημα μιας φέτας ψωμιού που κρατάει στο χέρι του και που ήδη έχει δοκιμάσει. Ποιος ξέρει πόσο χρονικό διάστημα να περίμενε για να γευτεί τούτο της υπέρτατης αξίας αγαθό, το ψωμί! Ύψιστο σύμβολο ζωής μες την απλότητά της, η λέξη υπερέχει των πάντων. Ενδεικτικά είναι τα λόγια του συγγραφέα στο οπισθόφυλλο το βιβλίο.
«Η κίνηση ήταν χαρακτηριστική, όταν έπεφτε κατά λάθος καμιά φέτα ψωμί από το τραπέζι. Έσκυβαν, έκαναν το σταυρό τους, την έπιαναν, την ξεσκόνιζαν, τη φιλούσαν και την ξανάβαζαν στο τραπέζι για να τη φάνε». Η πρώτη λέξη που γράφτηκε στους τοίχους του ματωμένου τόπου ήταν η λέξη ψωμί. Χωρίς ψωμί κυριαρχούσε ο θάνατος, δεν υπήρχε ζωή. Και δίχως ζωή δεν θα υπήρχε αντίσταση.
Η ηρωική αντίσταση ενάντια στον εχθρό δηλώνει εμφατικά την παρουσία της ανάμεσα στις σελίδες του βιβλίου. Αγώνας για ελευθερία και ανθρώπινη αξιοπρέπεια, που υμνήθηκε και υμνείται στη μνήμη των αδικοχαμένων συνανθρώπων μας.
Τα γεγονότα που περιγράφονται στο έργο του Δημήτρη Φρεζούλη είναι τραγικά, σκληρά. Πείνα, μαύρη αγορά, βαρβαρότητα από τους κατακτητές με το θάνατο να επικρέμεται σαν δαμόκλειος σπάθη πάνω από το κεφάλι των κατοίκων. Όσοι μπορούν, με κίνδυνο της ζωής τους φυγαδεύονται μακριά σε ξένους τόπους με την ελπίδα του γυρισμού να αρνείται να σβήσει. Και η ζωή στο νησί μας δεν υποκύπτει. Προχωρεί όπως το ‘χει συνήθειό της εδώ και αιώνες. Σπίθες από ηλιαχτίδες φωτίζουν τα μικρά μουδιασμένα βήματα εκείνων που έχουν απομείνει και προχωρούν. Μοχθούν, ονειρεύονται, ζουν την καθημερινότητά τους, ανάμεσα σε νεκρούς και ζωντανούς σε πεινασμένους και σε άφρονες που πλουτίζουν με τις δυστυχίες των άλλων. Παρακαταθήκη για τους νέους είναι τούτο το βιβλίο και εύχομαι να το διαβάσουν. Στην πλειοψηφία τους οι νέοι μας δεν γνωρίζουν τις θυσίες εκατομμυρίων ανθρώπων για να κρατήσουν όρθιες τις πανανθρώπινες αξίες της ζωής. Και όταν δεν γνωρίζεις δεν διεκδικείς δεν αγωνίζεσαι. Ένα από τα μηνύματα του βιβλίου είναι θαρρώ να κρατηθεί αναμμένη η δάδα της μνήμης για να μη σβήσει.
Εύχομαι πάντα επιτυχίες στον Δημήτρη Φρεζούλη και να μας χαρίζει έργα σαν και τούτο, με θύμησες που μένουν καρφωμένες στους δαιδαλώδους δρόμους του μυαλού.