Αγαπητή Αλήθεια, ακούγοντας νοερά τους στίχους τού τραγουδιού 1922 σε σύνθεση του Ιεραπετρίτη Γιάννη Μαρκόπουλου στις 11-9-2022 βρέθηκα στο ναό της Παναγίας Ελεούσας στην ζεστή Ιεράπετρα, μια ανάσα από το Λυβικό Πέλαγος!
Εκεί στο Μνημόσυνο των Μικρασιατών με περίμενε μια έκπληξη! Η εικόνα της Παναγίας Ελεούσας τύπου "ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ" από το Πρωτάτο του Αγ. Όρους είναι Χιώτικη!
Φυγαδεύτηκε δε κατά τη διάρκεια των Σφαγών της Χίου του 1822 από δύο Ρεϊσντεσεριανούς στο Ρεϊσντερέ.
Το 1914 στον πρώτο Μικρασιατικό Διωγμό επέστρεψε στο Λωβοκομείο με τον εφημέριο Συγγρό. Το 1918 ξανά στη γη του Ρέισντερε. Και το 1922 με αιγνουσιώτικο καίκι καταφθάνει στη Μυροβόλο.
Οι Μικρασιάτες συνοδοί της ξαπόστασαν για μήνες στο συνοικισμό του Σκυλιτσείου, στα Καρδάμυλα, στην Καλαμωτή, στο Πυργί, στη Βολισσό και το Βουνό.
Τελευταίος σταθμός τους η Κάτω Μερά της Ιεράπετρας.
Οι Μικρασιάτες Ιεραπετρίτες μπορούν να αναζητήσουν το πέρασμά των προγόνων τους από το Νησί της Μαστίχας και της Ναυτοσύνης στο Αρχείο του 1914 των ΓΑΚ Χίου. Γενοβέζικος Καλές, το Σπίτι του Ναπολέοντα - η γεραπετρίτικη παράδοση που θέλει το 1798 να φιλοξενήθηκε ο Μ. Ναπολέοντας για μια βραδιά, στην Παλιά Πόλη, επιστρέφοντας από την εκστρατεία του στην Αίγυπτο.
Κοινοί δεσμοί, λοιπόν, μας συνδέουν με αυτή τη γωνιά της Ανατολικής Κρήτης.
Η Βιβλιοθήκη Κοραή διαθέτει το 14τομο έργο "Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ" χορηγός του οποίου ήταν ο Μ. Ναπολέων! Η γαλλική ψηφιοποίηση από τη Γαλλική Εθνική Βιβλιοθήκη της μεγαλειώδους έκδοσης θα προβάλλεται στο ταπεινό αυτό "αυτοκρατορικό" κτίσμα, θυμίζοντας μας, μια πιθανή αδελφοποίηση ανάμεσα στη Χίο και την Ιεράπετρα που θα συντονίσει ο φέρελπις και εργασιομανής Αργύρης Πανταζής με μικρασιάτικη - χιώτικη καταγωγή Πρώην Αντιδήμαρχος Τουρισμού και νυν υποψήφιος Δήμαρχος Ιεράπετρας.
Δεν κατέω μπλιό....
Αναστασία Μανδάλα
ΣΤΙΧΟΙ 1922 (ΣΤΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ) ΑΠΟ ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ, 1969:
Στους χρόνους της καταστροφής, είκοσι δυο και πέρα, φονιάδες παραμόνευαν, το γέρο μου πατέρα.
Οι τοίχοι γέμιζαν αυτιά οι νύχτες κρύα μάτια οι πόρτες κρύβανε φωνές, σκιές τα σκαλοπάτια.
Πικροί καιροί σημαδιακοί, με δάκρυα κι αλάτι, με του δασκάλου τη φωνή, το χέρι του εργάτη.
Μαζί με κείνους στο σταυρό, παρά να προσκυνήσω, παρά να πάω μπρος σκυφτός, ορθός να πολεμήσω.
Τα χέρια να ‘ναι σίδερα, και θα γυρίσει η σφαίραε, θα φέρει κάτω το φονιά, και πάνω τον πατέρα.
ΒΛ. ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΗ ΜΑΡΙΝΑΚΗ,ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΥ ΑΓ. ΟΡΟΥΣ.