Με την ευκαιρία της παρουσίασης του βιβλίου μου «Γεώργης Διλμπόης, ο ασυμβίβαστος» στο Ίδρυμα Μαρία Τσάκος την προσεχή Δευτέρα τα παρακάτω αποσπάσματα από την εισήγηση του Κώστα Ζαφείρη στην πρόσφατη εκδήλωση για τον αξέχαστο δάσκαλο στη Βολισσό.
«Αναπόφευκτα μια αναφορά στη ζωή και το έργο του Γεώργη Διλμπόη τέμνεται σε πολλά σημεία με την ιστορία της πνευματικής ζωής της Χίου και της ιστορίας των ιδεών στη Χίο για πολλές δεκαετίες. Αυτό πιστοποιεί τη σημασία και το μέγεθος της προσφοράς του Διλμπόη.
Ευθύτητα, ειλικρίνεια και τόλμη
Τι είναι όμως αυτό που διακρίνει, παρά τις επιμέρους διαφορές, το λογοτεχνικό έργο του Γεώργη Διλμπόη. Αν θα μπορούσα να το συμπυκνώσω σε τρεις λέξεις θα έλεγα η ευθύτητα, η ειλικρίνεια και η τόλμη. Η ευθύτητα γιατί ο Διλμπόης με ό,τι καταπιαστεί επικοινωνεί άμεσα με τον αναγνώστη, δεν κρύβεται σε περίτεχνα σχήματα, δεν είναι κρυπτικός είναι ευθύς και απλός σ’ αυτά που διαλέγει να μαρτυρήσει. Η ειλικρίνεια γιατί επιλέγει το δρόμο του ομολογητή, καταθέτει τη δική του αλήθεια, είναι γνήσιος και όχι προσποιητός. Όπως σκέφτεται, όπως στοχάζεται, έτσι γράφει. Και τέλος η τόλμη γιατί έχει το θάρρος να αγγίξει θέματα ευαίσθητα και δύσκολα, χωρίς φόβο αλλά με πάθος.
Η διαδρομή του
Αυτά τα τρία στοιχεία διατρέχουν ολόκληρη τη λογοτεχνική διαδρομή, αλλά και τη διαδρομή της ζωής του χιώτη λογοτέχνη. Μιλούμε για μια διαδρομή που κράτησε περίπου 7 δεκαετίες με δεκάδες εκδόσεις που αγγίζουν όλα σχεδόν τα είδη του λόγου: ποίηση, μυθιστόρημα, διήγημα, θέατρο, δοκίμιο, αρθρογραφία. Όπως είναι φυσικό αυτό το πολυσχιδές έργο είναι αναπόφευκτα άνισο, έχει τις κορυφώσεις του, έχει και τις λιγότερο επιτυχημένες στιγμές. Πάντοτε όμως ο ίδιος άνθρωπος σφραγίζει το έργο του: ευθύς, αληθινός και τολμηρός.
Το κορυφαίο «Αγιομαρκάκι»
Αυτά τα στοιχεία, που πηγάζουν από αξίες και βαθιά πίστη, τα συναντούμε στο κορυφαίο, κατά την άποψή μου, πεζογράφημά του, την τριλογία με τον γενικό τίτλο «Αγιομαρκάκι». Ανασυνθέτοντας, μετά από εξαντλητική κι επίπονη έρευνα, τη νεότερη εκκλησιαστική ιστορία της Χίου ο Διλμπόης δημιουργεί μια μεγάλη τοιχογραφία που ξεκινώντας από το χθες μιλάει για το σήμερα. Είναι σαφείς οι διαχωρισμοί που διακρίνουν το έργο: η αγνότητα απέναντι στη διαφθορά, η ειλικρίνεια απέναντι στην υποκρισία, η πραγματική πίστη απέναντι στην ψευτοευλάβεια, η ανιδιοτέλεια απέναντι στην υστεροβουλία, η ελευθερία απέναντι στην υποταγή. Πρόκειται ίσως για το πιο πολυδιαβασμένο έργο του Γεώργη Διλμπόη που έχει αντέξει στο χρόνο. Μέσα από τις σελίδες του ο αναγνώστης μπορεί να γνωρίσει τον χιώτη λογοτέχνη σε όλες τις πτυχές του.
Ανιδιοτέλεια και εντιμότητα
Ο Διλμπόης λογοτέχνης ήταν συχνά αμετακίνητος στις απόψεις του. Τις διατύπωνε με θάρρος κι ήταν διατεθειμένος να συγκρουστεί γι’ αυτές, και συχνά το έκανε. Όμως ακόμα κι αν διαφωνούσες, δεν μπορούσες να αρνηθείς πως ό,τι πίστευε το έκανε με ανιδιοτέλεια και εντιμότητα. Χωρίς δεύτερες σκέψεις και υστεροβουλία. Κι αυτό στο πέρασμα του χρόνου, και μάλιστα στην εποχή που ζούμε, είναι αυτό που μένει, ίσως το πιο ουσιαστικό.
Ωστόσο, ο Διλμπόης παρά το τεράστιο σε έκταση έργο του δεν στάθηκε αναχωρητής. Δεν κλείστηκε στην κάμαρα του ποιητή – συγγραφέα σε απόσταση από τον κόσμο να γράφει κρίνοντας κι επικρίνοντας. Έζησε μέσα στον κόσμο, «οξειδώθηκε στη νοτιά των ανθρώπων» για να θυμηθούμε τον ποιητή. Ήταν άνθρωπος επιδραστικός που παρακινούσε, ενθάρρυνε, υποστήριζε, επιδίωκε τη δημιουργία. Κι εδώ έρχομαι στη δεύτερη πλευρά της αποψινής αναφοράς.
Η επίδρασή του στα χιακά γράμματα ήταν καθοριστική κι αυτό πλέον ομολογείται από το σύνολο όσων θητεύουν σε αυτό το χώρο. Το άνοιγμα των σελίδων της πρώτης σε κυκλοφορίας καθημερινής εφημερίδας του Χιακού Λαού σε νέους ανθρώπους ήταν ένα σημείο τομή. Είναι ίσως δύσκολο για μας, στη σημερινή εποχή της άμετρης κι εφήμερης δημοσιότητας, να αντιληφθούμε το βάρος και τη σημασία για κάποιον νέο λογοτέχνη της δεκαετίας του 1960 να δει το ποίημα, ή το διήγημά του δημοσιευμένο. Είναι πάρα πολλοί οι άνθρωποι που αργότερα μας πρόσφεραν πολλά και σημαντικά, που χάρη στην υποστήριξη του Διλμπόη έκαναν τα πρώτα τους βήματα».
