Για τις ελιές που τρίψαμε και το λάδι που βγάλαμε έγραφα χτες και θυμήθηκα τις εποχές που οι άνθρωποι έλεγαν το ψωμί ψωμάκι και το λάδι λαδάκι. Σε τόσο μεγάλη εκτίμηση τα είχαν και τα δύο από τον καιρό της Κατοχής, από την έλλειψή τους, κάτι που συνεχίστηκε και στη δεκαετία που ακολούθησε. Βλέπετε ήταν τα απαραίτητα και αναγκαία για τη διατροφή τους και εξακολουθούν ακόμα και σήμερα.
Και τι άλλο θυμήθηκα στα χρόνια που ήμουν μικρός; Ότι ήταν συνηθισμένο φαινόμενο κάποιες ρακένδυτες γυναικούλες με την πίκρα στα χείλη να χτυπάνε τις πόρτες των σπιτιών του χωριού και τι να θέλουν; Να ζητήσουν λίγο λαδάκι και καμιά φέτα ψωμί! Και οι νοικοκυρές έπαιρναν το μπουκάλι το λάδι τους και τους έριχναν μέσα στο τενεκεδάκι ή στο μπουκαλάκι που κουβαλούσαν μαζί τους. Και τους έκοβαν και μια δυο φέτες από τα τότε μεγάλα ψωμιά που έψηναν στο φούρνο τους. Και τι άλλο θυμήθηκα; Ότι μια τέτοια φέτα ψωμί μάς την άλειβαν με λάδι ή ντοματόζουμο ή με ζάχαρη και ήταν το γλυκό μας.
Δεν μπορούσες να ξεχωρίσεις αν ήταν τσιγγάνες ή γυναίκες δυστυχισμένες. Μια αλήθεια είναι ότι τις πρώτες έπρεπε να τις προσέχεις κιόλας γιατί η απελπισία τότε ήταν τέτοια που μπορούσαν να ξαφρίσουν και τίποτα άλλο. Με τη δυστυχία και την πείνα δεν παίζεις. Δεν θα ξεχάσω όμως το παρακλητικό ύφος με το οποίο ζητούσαν και το ένα και το άλλο. Άσχετα αν ήταν οι πρώτες ή οι δεύτερες. Για φανταστείτε! Λίγο λάδι και μια φέτα ψωμί. Κάποια πράγματα που σήμερα είναι αυτονόητα σε μεγάλο βαθμό, άσχετα ότι υπάρχουν και σήμερα πολύ φτωχοί άνθρωποι που τα βγάζουν πέρα με μεγάλες δυσκολίες. Η ακρίβεια πλήττει τις φτωχότερες τάξεις σε μεγάλο βαθμό αλλά, αν μη τι άλλο, κανείς πια δεν βγαίνει να ζητήσει λίγο λαδάκι και μια φέτα ψωμί.
Λέω όμως… Χρόνια κι εκείνα. Κυρίως της δεκαετίας του ‘50 και στα μισά του '60. Ο πόλεμος, η Κατοχή και ο Εμφύλιος, που είχαν προηγηθεί, είχαν αφήσει ανοιχτές πληγές που δύσκολα επουλώθηκαν στη συνέχεια. Ευτυχώς σήμερα, όσο δύσκολα και αν τα βγάζουμε πέρα, κανείς δεν εκλιπαρεί για λίγο λαδάκι και μια φέτα ψωμί. Πάλι καλά, ε;
Του Δημήτρη Φρεζούλη
Υ.Γ.: Ο αγαπητός Γιάννης Παϊδούσης μου υπενθύμισε ότι τέτοιες μέρες γύριζαν στην ενορία οι επίτροποι και μάζευαν λάδι για τα καντήλια. Επίσης για να μην μπει κάποιος σε πειρασμό και πάρει λάδι έριχναν μέσα λίγο πετρέλαιο. Έτσι ήταν μόνο για τα καντήλια.
