«Αγαπητή Αλήθεια σας στέλνω το τηλεγράφημα του γενικού διοικητή Χίου που εισηγείται την απαγόρευση εισόδου των «ομογενών» Μικρασιατών στην Ελλάδα (24.8/6.9.1922) βρίσκεται στα ΓΑΚ - ΑΡΧΕΙΟ Π.Γ. ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ, και δημοσιεύτηκε από το Τ. Κωστόπουλο,efsyn 17-4-16» αναφέρει σε επιστολή της προς την "Αλήθεια" η Αναστασία Μανδάλα και αναφέρει:
«Η Γεωργία Βενέτη πάλι από το Μπουρνόβα της Σμύρνης... φύγαμε με ένα γαλλικό πλοίο που μας άφησε πρώτα στη Χίο. Ο ένας αδελφός κολύμπησε μέχρι τη Χίο γιατί δε μπήκε στο πλοίο!
Στη Χίο εγκαταστάθηκε το 1922-23 Επιτροπή του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού που διένειμε γάλα, σούπα , ψωμί , ρούχα και παπούτσια σε μικρούς και μεγάλους πρόσφυγες.
Έστησαν γαλοκτομικούς σταθμούς για τα μωρά και δύο ανοικτούς θαλάμους απομόνωσης για τον τύφο, τη χολέρα και τη μαλάρια όπως και λουτρά (Φωτ.3 και 2 από τη συλλογή του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού). Αυτούς τους σταθμούς επόπτευαν Αμερικανίδες νοσοκόμες.
Σύμφωνα με πληροφορητές της ( Φωτ.1,από τη συλλογή πάντα του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού) είχαν περιπλανηθεί για τρεις μήνες στα βουνά των χωριών τους, τρώγοντας χόρτα, ρίζες και ελιές το βράδυ. Μέσα στο βαθύ σκοτάδι έκλεψαν δύο βάρκες και έφθασαν στη Μυροβόλο. Έχουν αποθανατιστεί με τα οικογενειακά τους κειμήλια και τις εικόνες τους.
Οι Αμερικανοί λένε ότι τάϊζαν τρεις χιλιάδες παιδιά προσφύγων καθημερινά στη Χίο. Επίσης ισχυρίζονται ότι τάιζαν άτομα που περιπλανιόταν στα βουνά του νησιού και ούτε η ελληνική κυβέρνηση δεν ήξερε γι’ αυτούς. Η φωτογραφία 4 είναι παρμένη το 1922 στα Θυμιανά, κέντρο εφοδίων για τους πρόσφυγες στο νησί, και ανήκει στη συλλογή του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού (Νο. RC-33878).
Τέλος στην τελευταία φωτογραφία (Φωτ.5) οι χτυπημένοι από τη φωτιά της Μικρασιατικής Καταστροφής βρίσκονται στην αυλή του τζαμιού 'Μετζιτιέ' με κεντρικές μορφές ένα ζευγάρι Αρμενίων.
Σίκλες για νερό (;) από την κρήνη του Οθωμανικού τζαμιού ή την μεταφορά φαγητού. Οι κορμοί των δένδρων μάλλον ήταν καύσιμη ύλη. Πέντε χιλιάδες πρόσφυγες είχαν από το Γενάρη του 1923 σούπα και ψωμί.
Σας παρακαλώ να δημοσιεύσετε τις αποκαλυπτικές φωτογραφίες του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού, που μιλούν από μόνες του».
