Εκ προοιμίου θα προλάβω ή αν θέλετε θα ενημερώσω όσους πιθανόν παραπλανηθούν από τον τίτλο, νομίσουν ή και πιστέψουν, ότι ο γράφων ηθικολογεί, χρησιμοποιώντας ωστόσο την τρέχουσα ερμηνεία τού όρου... Ενημερώνω λοιπόν ότι "ούκ ηθικεύομαι", δηλ. δεν κάνω ή δεν προσποιούμαι τον ηθικό ούτε και ηθικολογώ.
Ερμηνεύοντας τη λέξη να πούμε πως αυτή είναι "η επιστήμη που ερευνά τους κανόνες των εν τη κοινωνία συμβιούντων ανθρώπων..." βλ. λξκ. Δ. Δημητράκου. Δεν ηθικολογώ λοιπόν με τη στενή έννοια του όρου. Να πω σε αυτό το σημείο, πως, η ηθική στην αρχαιότητα εθεωρείτο καθήκον, ήθος και σεβασμός προς τους άλλους, και βέβαια είναι αντίθετη ή δεν σχετίζεται με την κακοήθεια.
Και όπως μας λέει ο ρήτορας Αισχίνης, "οι δε άπληστοι τούτων δεν πρέπει να είναι κακοήθεις ούτε μικρόψυχοι ούτε δειλοί περί αυτά...ούτε να καταφρονούν τους θεούς..." βλ. Αισχίνη Κατά Τιμάρχου 67. Η ακολασία (διάβαζε ανηθικότης) των ανήθικων είναι κατακριτέα γιατί "καταφρονώντας μεν των θεών, υπερορώντας δε τους νόμους, ολιγώρως δε έχοντας προς άπασαν αισχύνην".
Να συμπληρώσουμε δε εδώ, πως την ίδια γνώμη είχε και ο Σωκράτης και ο Πλάτων στους "Νόμους", καθότι η ανηθικότης (α[στερ] + ηθικότης) είναι μια βλάβη - αδίκημα το οποίον προκαλεί ο ανήθικος εκουσίως (δηλ. με την θέλησή του). Για τον λόγο αυτό οι αρχ. Έλληνες "νουθετούσαν" τους πολίτες με φιλοσοφικές σκέψεις συμπυκνωμένες σε γνωμικά, με συνέπεια, σαφήνεια συντομία και απλότητα, η μελέτη των οποίων ωφελεί και δυναμώνει τις σκέψεις μας, παρουσιάζοντάς μας έτοιμες αλήθειες πάνω σε διάφορα θέματα. Εδώ θα αναφέρω μόνο λίγα σχετικά, αρχίζοντας από μια σοφή ρήση του Δημοκρίτου την οποία αναλύσαμε στο Γυμνάσιο, και, αν θυμάμαι καλά, την γράψαμε και ως θέμα εκθέσεως!
Αυτή είναι: "Αγαθόν ού το μη αδικείν, αλλά το μη εθέλειν" δηλ. καλό είναι να μην αδικεί κανείς, αλλά ούτε και να θέλει (ενν. να αδικήσει).
Και θα τελειώσω με τρία ωραιότατα επιγράμματα που ήσαν γραμμένα στην είσοδο τού Μαντείου των Δελφών.
1) "Γνώθι σαυτόν" πρέπει να γνωρίζεις τον εαυτό σου δηλ. να κατακτήσεις την αυτογνωσία. 2) "Μηδεν άγαν" δηλ. να μην κάνεις τίποτα υπερβολικό 3) "Έγγυα παρά δ' άτα" δηλ, να αποφεύγεις να εγγυάσαι πρβλ. το σημερινό, ο εγγυητής και πληρωτής.
Είναι φανερό λοιπόν πως η Ηθική έχει άμεση σχέση ή μάλλον προέρχεται από τη λέξη Ήθος, που αρχικά σήμαινε συνήθεια, τρόπο ζωής και διαγωγή. Τέλος, ας μη ξεχάσουμε και το πάλαι "Ηθικόν δίδαγμα".