
Ερευνώντας στα ελληνικά λεξικά για την προέλευση τής λέξης «μεζές», διάβασα διάφορες ερμηνείες που σχεδόν όλες αναφέρονται στη νοστιμιά τού μεζέ, αλλά και στην…ποσότητα και άλλα κοινοτοπικά.
Η πλειονότητα των οποίων (αν όχι το σύνολο) την κατατάσσει στις τουρκικές λέξεις.
Επειδή όμως η έρευνα των γραφών πρέπει να αρχίζει – αν όχι από τη δημιουργία τους- , ας αρχίζει τουλάχιστον από την καταγραφή αρχαιοτάτων κειμένων. Την προσφορά όμως τού «πικάντικου» μεζέ αρνούνται ευγενικά και αυτοί οι Τούρκοι. Το τουρκικό ετυμ. λεξ. Ismet Eyuboglu, Istambul 2004 γράφει: meze< Ελλην. mesos (orta = μέση, ortadan olma = αυτό που βρίσκεται στην μέση) Mesopotamia (Mezopotamya, iki irmak arasi = το ενδιάμεσο δύο ποταμών) Ιταλ. Mezzo.
Και επειδή δεν είμαι «Κειτούκειτος» να ρωτάω συνεχώς αν μια λέξη απαντάται ή δεν απαντάται στα κείμενα (δηλ. κείται ή ού κείται), με άλλα λόγια αν αυτή είναι δόκιμη ή όχι, θα πω ευθέως πως είναι δοκιμότατη, παρ’ ότι με την ίδια λογική επιχειρείται να υποβαθμιστεί και η καθιερωμένη και ορθή γραφή τής λέξης ορθοπεδικός, και να επιβληθεί η «ορθοπαιδικός». Όμως, για οικονομία χώρου δεν θα ασχοληθούμε με τα «Τουρκικά της λεξικογραφίας» μας, όπως π.χ με το καλντερίμι (έχω αναφερθεί σε προηγούμενη ευκαιρία), όταν ακόμα και οι …αποδέκτες προβληματίζονται γύρω από την Ελληνική λέξη kalldromos! Λέμε λοιπόν ότι το ελληνικότατο Καλλιδρόμιον, έγινε ‘kaldirim” με παραφθορά από τους Τούρκους. Ωστόσο η λέξη που θα μας απασχολήσει εδώ, είναι η λ. μεζές.
Όχι βέβαια το ερμηνευτικό μέρος που το γνωρίζουν οι ουζοπότες και όχι μόνο… Ο εύστοχος και προσεκτικός ερευνητής πέραν από το «παντός είδους έδεσμα σε μικρά τεμάχια…συνοδεία οινονευματώδους ποτού» κλπ. κλπ. θα αρχίσει από τα «μήδεα» δηλ. τα αιδοία, δηλ. τα ανδρικά γεννητικά μόρια, για τα οποία κάποτε αν κυριολεκτούσαμε θα τα λέγαμε όρχεις. Όμως λόγω σεμνοτυφίας τα λέμε…αμελέτητα(!), των οποίων τη γεύση όλοι και κυρίως οι ουζοπότες γνωρίζουν καλά, όπως και ο Τούρκος ετυμολόγος (βλ. παραπάνω).
Όμως θα ήταν παράληψη να μην αναφερθούμε και στον παππού μας το Όμηρο(!) που στην Οδυσ. Σ 67 γράφει: «αυτάρ Οδυσσεύς ζώσατο μεν ράκεσιν περί μήδεα, φαίνε δε μηρούς καλούςτε μεγάλους τε». Την ίδια ερμηνεία δίνει και ο Ησίοδος στα (Έργα και Ημέραι 512).
Τελειώνοντας, να συμπληρώσουμε πως στο Ετυμολ. Μέγα διαβάζουμε: «μέζεα· τα αιδοία, ότι μέσα εισί τής ουράς, μέσσεα όντα».
Όσοι λοιπόν γεύονται μέζεα ως μεζέ, να γνωρίζουν πως λέγοντας «μεζέ» δεν μιλούν τουρκικά, αλλά ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΑΤΑ.