Χίος 2017, ένα νησί δοκιμαζόμενο από την προσφυγική κρίση. Η ροή των ειδήσεων καταιγιστική το ίδιο και οι φήμες σε τοπικό επίπεδο για το επόμενο βήμα της διαχείρισης του μεταναστευτικού και την εγκατάσταση νέου καταυλισμού. Πρώτα η μαρίνα στο νοσοκομείο, μετά το ‘18’ , μετά το Καμπί ύστερα η Καλαμωτή. Ο κόσμος διαμαρτύρεται , υπομένει , ξεσηκώνεται.
Ελλάδα 2017, μια χώρα δοκιμαζόμενη εδώ και πολλά χρόνια από μια ατέρμονη οικονομική και δημογραφική πλέον κρίση. Οι ειδήσεις καταιγιστικές σε εθνικό επίπεδο, οι διαπραγματεύσεις μια συνεχίζονται, μια διακόπτονται, μια η χώρα βγαίνει από το ευρώ και μια παραμένει. Ο κόσμος δεν αντιδρά πλέον , υπομένει καρτερικά. Όσοι μπορούν να φύγουν για άλλες χώρες φεύγουν, όσοι μένουν φυτοζωούν .
Μα αλήθεια αν αύριο το πρωί ένας μάγος ερχόταν και έλυνε το προσφυγικό και το οικονομικό ζήτημα τότε θα διαπιστώναμε πόσο κενός είναι ο τόπος, Χίος και Ελλάδα από όραμα. Η χώρα και ο τόπος άλλαξε μόνο μέσω οραμάτων που τέθηκαν ως στόχοι, και όταν μπήκε το όραμα η ευκαιρία δόθηκε ασχέτως αν ο στόχος επετεύχθη η όχι. Για να γίνω πιο σαφής μπορεί το 1922 να προέκυψε μια τραγωδία, αλλά η ευκαιρία υλοποίησης του οράματος δόθηκε. Μπορεί να μην τα καταφέραμε στα οικονομικά και να μας στοίχισε πολύ αλλά δόθηκε η ευκαιρία να μπούμε στην ομάδα του ευρώ, αντίστοιχα δυστυχώς μπορεί σήμερα τα ολυμπιακά ακίνητα να ρημάζουν και οι μέρες του 2004 να φαντάζουν τόσο μακρινές, όμως μας δόθηκε μια λαμπρή ευκαιρία που έμεινε αναξιοποίητη.
Δυστυχώς, η σημερινή συγκυρία μας βρίσκει πολύ φτωχούς σε όραμα, οι ηγεσίες, τοπικές και εθνικές μετά βίας διατηρούν ρόλο διαχειριστικό των καταστάσεων και είναι εκείνες που οδηγούνται από τις εξελίξεις αντί να μπορούν να τις οδηγήσουν εκείνες. Είναι τραγικό ότι τα μεγάλα έργα υποδομής του τόπου δημιουργήθηκαν σε δύσκολες περιόδους όπως το λιμάνι επί τουρκοκρατίας και το αεροδρόμιο επί επταετίας. Από τότε όλα τα προβλήματα του τόπου απλώς χρονίζουν. Σ’ αυτό το σημείο ο μόνος άξιος αναφοράς οραματιστής του τόπου είναι απών, ήταν ο πρώην νομάρχης Γ. Καλουτάς, έργα του οποίου ακόμα υλοποιούνται στις μέρες μας, καλώς ή κακώς ήταν ο μόνος που προσπάθησε να θέσει τις βάσεις για ανάπτυξη με βάση κάποιο ολοκληρωμένο όραμα για το σύνολο του νησιού (νέο λιμάνι και οδική σύνδεση με Μεστά, δημιουργία ταμιευτήρων νερού για το υδρευτικό, προσπάθεια επέκτασης αεροδρομίου (και αναζήτηση νέας πιθανής θέσης) , την ιδέα του Αριούσιου για την ανάπτυξη της Αμανής και πολλά άλλα). Με πλήρη επίγνωση του τι θα επισύρουν τα λεγόμενά μου, ο τόπος τις τελευταίες δεκαετίες γνώρισε διαχειριστές που το μόνο έργο που άφησαν πίσω τους είναι η δημιουργία πεζοδρόμων, πλακοστρώσεων, πλατειών και φωτιστικών κάτω από στύλους. Μια πόλη ανομοιόμορφη με δέκα ειδών πλακοστρώσεις, έργα βιτρίνας με ελάχιστη συμβολή σε όρους ανταπόδoσης στην ανάπτυξη του τόπου. Ένα έργο επαναλαμβανόμενο, ίσως γιατί είναι το ευκολότερο, από κάθε αρχή που περνά από το δύσμοιρο τούτο τόπο. Έναν τόπο που πλέον εκτός από το υλικό κεφάλαιο του που απαξιώνεται διαρκώς (βλέπε λιμάνι που πλέον είναι μη λειτουργικό, βλέπε το ανοσιούργημα που συντελείται στη Σούδα τη στιγμή που αρμόδιες υπηρεσίες διυλίζουν τον κώνωπα σε άλλα ασήμαντα ζητήματα) χάνει μέρα με τη μέρα και άυλο κεφάλαιό όπως είναι οι νέοι άνθρωποί του ή και τα έθιμά του (ναι αναφέρομαι κυρίως στο ρουκετοπόλεμο που μας άφησε χρόνους, ενώ άλλα μέρη αγωνίζονται για ανασύσταση εθίμων, αλλά και στα πρωτοχρονιάτικα βαποράκια που φθίνουν).
Η Χίος χρειάζεται επιτέλους και πρωτίστως ένα όραμα, δε χρειάζονται χρήματα για αυτό, αλλά πίστη και επιμονή για συνέχεια. Δεν πρέπει να ψάχνουμε αποδιοπομπαίους για την κακομοιριά μας, δεν έφυγαν οι τουρίστες λόγω μόνο μεταναστευτικού, θα έφευγαν έτσι κι αλλιώς, απλά έφυγαν νωρίτερα, από τις υποδομές και τις συγκοινωνίες ως των τρόπο παρουσίασης των τόσων πραγμάτων που πραγματικά έχει αυτός ο τόπος, δεν έχουν κανένα λόγο να έρθουν, και η εξάρτηση με την τουρκική αγορά πάντα εγκυμονούσε επισφάλειες. Χρειαζόμαστε ένα κοινό όραμα, και δεν το αποκτήσαμε ποτέ, δεν ομονοήσαμε άλλωστε. Ένα όραμα που να έχει πέντε βασικούς άξονες που να αφορούν όλο το νησί, να βλέπουν τριάντα χρόνια μπροστά να διαθέτουν δικλείδες εφαρμογής από όποιον κι αν περάσει από το τιμόνι.
Το ίδιο όραμα λείπει από τη χώρα, το όραμά μας περιορίζεται στο να λύσουμε ένα πρόβλημα, την οικονομική κρίση, βλέπουμε την αξιολόγηση και την επόμενη δόση μας και το μετά δε μας ενδιαφέρει. Οι δε ταγοί αντί να ομονοήσουν (αφού στην τελική εκ των πραγμάτων είναι αναγκασμένοι να εφαρμόσουν τα ίδια) εξακολουθούν σαν να μην τρέχει τίποτα να σκοτώνονται για την απόκτηση ή διατήρηση της εξουσίας, εμείς δε πάλι είμαστε έτοιμοι να στηρίξουμε το επόμενο Ζάππειο και την επόμενη Θεσσαλονίκη, ξεχνώντας ότι οι σωτήρες μας όλων των αποχρώσεων δε σώζουν τον τόπο. Το χειρότερο όλων ότι εξωτερική, εκπαιδευτική και πλέον λιγότερο οικονομική πολιτική μεταβάλλονται ανάλογα με τον ένοικο του θρόνου αντί να αποτελούν αμετάβλητα στοιχεία του κράτους. Δεν καταφέραμε να ξεπεράσουμε τις αγκυλώσεις δεξιάς αριστεράς (αν και πιστεύω είμαστε κοντά) και να βρούμε ανθρώπους που θα πουν ότι ανήκουν στον τόπο και όχι ότι τους ανήκει ο τόπος. Στερούμαστε πατριωτών και πατριωτισμού με την καλή έννοια (όχι εθνικισμού), αλλά ανθρώπων που αγαπούν τον τόπο τους, εκεί είναι το μεγάλο έλλειμμα το οποίο δε φαίνεται σε κανέναν προϋπολογισμό.
Η χώρα μας τα τελευταία χρόνια εκτός από χρήματα έχασε σχεδόν μισό εκατομμύριο ανθρώπους, μόνο που αυτοί δεν ήταν οι ανειδίκευτοι εργάτες του 60, αλλά άνθρωποι που έπρεπε να μείνουν πίσω για να πάει η χώρα μπρος, και από ότι φαίνεται η αιμορραγία αυτή θα συνεχίζεται για όσο δεν υπάρχει ένα όραμα και μια ελπίδα.
Κλείνω με ένα λογοπαίγνιο, είτε ο νέος καταυλισμός προσφύγων γίνει στο Καμπί είτε όχι, ο τόπος βρίσκεται σε μια καμπή και είμαστε υπεύθυνοι όλοι μας για το αν αυτή θα είναι ανιούσα ή κατιούσα ( η μέχρι τώρα εμπειρία δείχνει ότι έχουμε πάντα περιθώρια για πιο χαμηλά)
Γιώργος Μπριλής
Ηλεκτρολόγος Μηχανικός & Μηχανικός Η/Υ ΕΜΠ
Msc in Marketing, Dokuz Eylül Üniversitesi
12/3/2017