Ο πραγματικός σεβασμός και όχι ο υποκριτικός έχει ως βάση του την εκτίμηση. Τι σημαίνει εκτίμηση; Στέκεσαι πολύ ψηλά στα μάτια μου, σε υπολήπτομαι απεριόριστα, και γι’ αυτό είμαι έτοιμος ακόμα και να πεθάνω για σένα. Η εκτίμηση επομένως είναι το θεμέλιο τού πραγματικού σεβασμού, ο οποίος με τη σειρά του γίνεται η προϋπόθεση για υγιείς ανθρώπινες σχέσεις: έρωτας και γάμος, φιλία.
Επειδή θαυμάζω και υπολήπτομαι απεριόριστα έναν άνθρωπο για τη μοναδικότητά του και για το ποιόν τού χαρακτήρα του, τον ξεχωρίζω από τον σωρό κι αποφασίζω να μοιραστώ όλη μου τη ζωή μαζί του. Αυτό είναι ο γάμος. Επειδή πάλι θαυμάζω κι εκτιμώ απεριόριστα τον διοικητή μου στο Στρατό, -γιατί είναι υγιές πρότυπο ηγήτορα- γι’ αυτό τού έχω τυφλή εμπιστοσύνη και, αν χρειαστεί, προχωρώ ως το θάνατο μαζί του στο πεδίο τής μάχης. Αυτό λέγεται συνειδητή στρατιωτική πειθαρχία που αρμόζει σε ελεύθερες ψυχές! Επειδή ομοίως σέβομαι και λογαριάζω πολύ το Διευθυντή μου στο Γραφείο που εργάζομαι, λόγω τού ότι αυτός πρώτος δίνει έμπρακτα το παράδειγμα τής εργατικότητας, της συνέπειας και της ηθικής, γι’ αυτό κι εγώ, σε καθημερινή βάση, εκτελώ ευσυνείδητα και υποδειγματικά τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις μου. Αυτό λέγεται επαγγελματική ευσυνειδησία και όχι αγγαρεία!
Με λίγα λόγια, η πραγματική δύναμη ενός ανθρώπου είναι το ήθος του, το ανοξείδωτο μέταλλο τής ψυχής του. Το είπε κι ο Ηράκλειτος στην αρχαιότητα: «ήθος ανθρώπω δαίμων», δηλαδή «ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου είναι ο Θεός του». Συνεπώς, πες μου όχι πόση δύναμη έχεις όταν είσαι σε μια Υπηρεσία και κατέχεις κάποιο αξίωμα, εξαιτίας τού οποίου σε σέβεται αναγκαστικά ή και ακόμα σε φοβάται ο κόσμος. Πες μου πόση είναι η δύναμή σου όταν αποχωρήσεις από την Υπηρεσία και γίνεις απόμαχος, δηλαδή όταν θα συνταξιοδοτηθείς. Τότε θα φανεί η πραγματική σου δύναμη! Δύναμη είναι η εκτίμηση τής κοινωνίας προς το πρόσωπό σου. Αν μετά τη συνταξιοδότησή σου -που τότε δεν σ’ έχουν πια ανάγκη- εξακολουθούν οι άλλοι να σ’ εκτιμούν, θα πει ότι ως άνθρωπος μετράς στη συνείδηση τής κοινωνίας. Αν όμως, στην τρίτη ηλικία σου, όλοι σε αγνοούν, τότε κάτι οπωσδήποτε συμβαίνει: είτε όλοι είναι αχάριστοι -πράγμα απίθανο!- Είτε μεγάλη μερίδα τού κόσμου έχει δυσαρέσκεια μαζί σου. Επομένως, η πραγματική αξία ενός ανθρώπου φαίνεται μετά τα 60 χρόνια του περίπου. Τότε θα φανεί αν τον τιμούν γι’ αυτό που πραγματικά είναι, δηλαδή για την αξία του ως ανθρώπου, ή αν τον πλησίαζαν, όλο τον προηγούμενο καιρό, μόνο επειδή τον είχαν ανάγκη.
Επιλογικά: Για να σου πω ποιος πραγματικά είσαι, πες μου πόσο είναι το «βάρος» τού ονόματός σου (π.χ. Γιάννης Αλεξίου) και όχι πόσο ήταν το βάρος τού αξιώματος ή του τίτλου που κάποτε κατείχες (Υπουργός, Στρατηγός, Διευθυντής κ.λπ). Το «ειδικό βάρος» ενός ανθρώπου είναι η ίδια η προσωπικότητά του και όχι τα «παραπανήσια». Όπως ένα αυτοκίνητο, όταν το ζυγίζεις στην πλάστιγγα, το ξεφορτώνεις απ’ όλα τα παραπανήσια βάρη που του είχες φορτώσει, ώστε να φανεί ποιο είναι το καθαρό βάρος του – χώρια από το μεικτό –, το ίδιο συμβαίνει και με τους ανθρώπους: τους «γδύνεις» από τους τίτλους και τα αξιώματα και τους ζυγίζεις «νέτους-σκέτους». Αν λοιπόν, μετά την αφαίρεση τού «μεικτού βάρους», εξακολουθούν να έχουν «καθαρό βάρος», τότε σίγουρα αξίζουν.
Διδακτικός ο αισώπειος μύθος Χειμὼν καὶ ἔαρ: Χειμὼν ἔσκωψε εἰς τὸ ἔαρ καὶ αὐτὸ ὠνείδισεν ὅτι εὐθὺς φανέντος ἡσυχίαν ἄγει ἔτι οὐδείς, ἀλλ᾿ ὁ μέν τις ἐπὶ λειμῶνας καὶ ἄλση γίνεται, ὅτῳ ἄρα φίλον δρέπεσθαι ἀνθέων καὶ κρίνων, ἢ καὶ ῥόδον τι περιαγαγεῖν τε τοῖς ἑαυτοῦ ὄμμασιν, καὶ παραθέσθαι [ἣ] παρὰ τὴν κόμην· ὁ δὲ ἐπιβὰς νεὼς καὶ διαβαίνων πέλαγος, ἂν τύχῃ, παρ᾿ ἄλλους ἤδη ἀνθρώπους ἔρχεται· καὶ ὅτι ἅπαντες ἀνέμων ἢ πολλοῦ ἐξ ὄμβρων ὕδατος ἔχουσι φροντίδα οὐκέτι. Ἐγώ, ἔφη, ἄρχοντι καὶ αὐτοδεσπότῃ ἔοικα, καὶ οὐδὲ εἰς οὐρανόν, ἀλλὰ κάτω που καὶ εἰς τὴν γῆν ἐπιτάττω βλέπειν καὶ δεδιέναι καὶ τρέμειν καὶ ἀγαπητῶς διημερεύειν ἔστιν ὅτε οἶκοι ἠνάγκασα. -- Τοιγαροῦν, ἔφη τὸ ἔαρ, σοῦ μὲν κἂν ἀπαλλαγεῖεν ἄνθρωποι ἀσμένως· ἐμοῦ δὲ αὐτοῖς καλὸν καὶ αὐτὸ εἶναι δοκεῖ τοὔνομα, καὶ νὴ μὰ Δία γε ὀνομάτων κάλλιστον, ὥστε καὶ ἀπόντος μέμνηνται καὶ φανέντος ἐπαγάλλονται. Μετάφραση: Ο Χειμώνας λογομαχούσε με την Άνοιξη ποιος από τους δυό είναι ο πιο σπουδαίος κι ο πιο μεγάλος.
Ο Χειμώνας λοιπόν κορόιδευε την Άνοιξη ότι, μόλις αυτή εμφανίζεται, κανείς δεν ησυχάζει αλλά τρέχουν όλοι: άλλος στα λειβάδια, άλλος στα δάση για να βοσκήσει τα ζώα, άλλος στην εξοχή για να μαζέψει λουλούδια και να στολίσει τα μαλλιά του, άλλοι βγαίνουν στα χωράφια να δουλέψουν, κι άλλοι βγάζουν τα πλοία στη θάλασσα για να ταξιδέψουν. Και κανείς δεν φοβάται πια μη φυσήξει ή μη γίνει η βροχή πλημμύρα. «Ενώ εγώ», έλεγε ο Χειμώνας, «είμαι ένας άρχοντας, ένας αυτοκράτορας. Όλοι με φοβούνται και με σέβονται. Τόσο μάλιστα με φοβούνται που δεν κοιτάζουν στον ουρανό αλλά αναγκάζονται να κοιτάζουν στη γη. Με φοβούνται και με τρέμουν. Και συχνά, από σεβασμό απέναντί μου, μένουν μέσα στο σπίτι τους και δεν βγαίνουν έξω». – «Ναι», απάντησε η Άνοιξη, «αλλά, εσύ όταν εξαφανίζεσαι, οι άνθρωποι χαίρονται. Σ’ εμένα αγαπάνε όχι μόνο την παρουσία μου αλλ’ ακόμη και τ’ όνομά μου. Με φωνάζουν "Έαρ". Και μάλιστα αυτό το όνομα, Έαρ, είναι το πιο όμορφο απ’ όλα τα ονόματα τού κόσμου! Όταν είμαι παρούσα, οι άνθρωποι έχουν μεγάλη χαρά. Αλλά κι όταν απουσιάζω, με θυμούνται και παρηγοριούνται με τ’ όνομά μου. Αν ήταν στο χέρι τών ανθρώπων, θα είχαν πάντοτε Άνοιξη και ποτέ Χειμώνα!». Δίδαγμα: το μεγαλύτερο προσόν σ΄έναν άνθρωπο είναι όχι να τον φοβούνται αλλά να τον σέβονται αληθινά και να τον αγαπούν].
Βολισσός: Νοέμβριος 2023, Λεωνίδας Πυργάρης